Wham! εναντίον Queen: Σαμποτάζ για την ποπ επέλαση της Δύσης στην κομμουνιστική Κίνα

Πώς κατάφεραν οι Wham! να νικήσουν τους Queen στη μάχη για την είσοδο στην Κίνα; Με ένα τολμηρό σαμποτάζ από τον μάνατζέρ τους και 18 μήνες διαπραγματεύσεων, το βρετανικό δίδυμο άλλαξε για πάντα το πολιτιστικό τοπίο.

Ενώ η Κίνα ήταν επιφυλακτική απέναντι στη δυτική επιρροή, οι Wham! κατάφεραν να κάνουν δύο ιστορικές εμφανίσεις το 1985.

Η εμβληματική εμφάνιση των Wham! στην Κίνα, αν και θρυλική, ήταν γεμάτη ανατροπές.

Από την απαγόρευση του χορού μέχρι την αμηχανία των θεατών, αυτή είναι η ιστορία πίσω από την «πιο σκληρή» συναυλία του Τζορτζ Μάικλ.

Το ποσό των 1,60 ευρώ για ένα εισιτήριο, τριών ημερών μισθός για κάποιους, ήταν μόνο μία από τις ιδιαιτερότητες της ιστορικής συναυλίας των Wham! στην Κίνα. Μια ιστορία επιμονής, πολιτιστικών συγκρούσεων και ανείπωτων στιγμών.

Σκληρό παιχνίδι

Το 1985, σε μια εποχή όπου η κομμουνιστική Κίνα παρέμενε σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη από τις δυτικές πολιτιστικές επιρροές, το βρετανικό ποπ δίδυμο έμελλε να γράψει ιστορία.

Οι Wham!, αποτελούμενοι από τον αείμνηστο Τζορτζ Μάικλ και τον Άντριου Ρίτζλεϊ, έγιναν το πρώτο δυτικό μουσικό συγκρότημα που έπαιξε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.

Η περιοδεία τους, που περιλάμβανε δύο συναυλίες στο Πεκίνο και την Καντόνα, ήταν αποτέλεσμα 18 μηνών επίμονων διαπραγματεύσεων, γευμάτων με Κινέζους αξιωματούχους και, όπως αποδείχθηκε, ενός «σαμποτάζ» από τον ευφυή μάνατζέρ τους, Σάιμον Νέιπιερ-Μπελ.

Ωστόσο, αυτό που έμοιαζε με θρίαμβο, ο ίδιος ο Τζορτζ Μάικλ θα το χαρακτήριζε αργότερα την «πιο σκληρή εμφάνιση που έδωσα ποτέ στη ζωή μου».

Wham! εναντίον Queen

Η ιδέα να εισέλθει ένα δυτικό συγκρότημα στην Κίνα ήταν φιλόδοξη.

Εκτός από τους Wham!, οι Queen, ένα άλλο εμβληματικό βρετανικό συγκρότημα με τον χαρισματικό Φρέντι Μέρκιουρι, εποφθαλμιούσαν την ίδια ιστορική πρωτιά.

Καθώς οι Κινέζοι αξιωματούχοι συνομιλούσαν και με τα δύο γκρουπ, ο μάνατζερ των Wham!, Σάιμον Νέιπιερ-Μπελ, ήταν αποφασισμένος να κάνει τα πάντα για να είναι η επιλογή μιας ιστορικής εμφάνισης.

Μιλώντας το 2005 σε συνέντευξη στο BBC, ο Νέιπιερ-Μπελ είπε ότι «για δύο ολόκληρα χρόνια, τάισα όλη την κυβέρνηση. 143 άτομα τρεις φορές το καθένα».

Πέρα από τη διπλωματία, ο Νέιπιερ-Μπελ επιστράτευσε ένα ευφυές σχέδιο: δημιούργησε ενημερωτικά φυλλάδια για τους Wham! και τους Queen.

Το πρώτο παρουσίαζε τον Τζορτζ Μάικλ και τον Άντριου Ρίτζλεϊ με μια εικόνα «υγιή» και φιλική προς την οικογένεια.

Το δεύτερο, όμως, απεικόνιζε τον Φρέντι Μέρκιουρι σε φανταχτερές και προκλητικές πόζες, αδιανόητες για την τότε συντηρητική κινεζική κοινωνία. Το σχέδιο λειτούργησε άψογα.

Οι Wham! έλαβαν την πολυπόθητη έγκριση, αν και συμφωνήθηκε ότι δεν θα λάμβαναν καμία αποζημίωση για τις δύο συναυλίες τους.

Πολιτιστικό σοκ

Στις 7 Απριλίου 1985, η μπάντα ανέβηκε στη σκηνή του Λαϊκού Σταδίου του Πεκίνου μπροστά σε 12.000 θεατές.

Το εισιτήριο κόστιζε 1,75 δολάρια (περίπου 1,60 ευρώ με την τρέχουσα ισοτιμία), ποσό που ισοδυναμούσε με τον μισθό τριών ημερών για κάποιους από τους θαυμαστές.

Κάποιοι, ελάχιστοι, είχαν λάβει δωρεάν εισιτήρια μέσω κυβερνητικών υπουργείων.

Η ατμόσφαιρα ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, ιδιόμορφη. Μετά από ένα μουσικό «ζέσταμα» και έναν breakdancer, μια ανακοίνωση ακούστηκε από τα ηχεία, ενημερώνοντας τους θεατές ότι ο χορός δεν επιτρεπόταν.

Λίγο αργότερα, οι Wham! ανέβηκαν στη σκηνή και ξεκίνησαν την εμφάνισή τους με τρόπο αρκετά πιο συγκρατημένο από τον συνηθισμένο.

Ο Τζορτζ Μάικλ, που έφυγε από τη ζωή τα Χριστούγεννα του 2016 σε ηλικία 53 ετών, προσπάθησε ακόμη και να κάνει τους θαυμαστές να χτυπήσουν παλαμάκια σε ρυθμό με διάφορα τραγούδια, αλλά η ανταπόκρισή τους ήταν «ευγενικά χειροκροτήματα», όπως ανέφερε το BBC.

Εκείνη την εποχή, η ποπ μουσική ήταν σχεδόν ανύπαρκτη στην Κίνα -αν όχι «αμαρτία».

«Υπάρχουν ορισμένες φορές που ξέρεις ότι το να κουνήσεις ορισμένα μέρη του σώματός σου με συγκεκριμένους τρόπους θα θεωρηθεί προσβολή αντί για ψυχαγωγία», δήλωσε ο Μάικλ στο CBS News την επόμενη μέρα. «Μειώσαμε αρκετά τον τόνο μας».

Μιλώντας στους Chicago Tribune το 1985, ο Μάικλ είπε:

«Ήταν η πιο σκληρή εμφάνιση που έχω δώσει ποτέ στη ζωή μου. Δεν μπορούσα να πιστέψω πόσο ήσυχο ήταν το πλήθος στην αρχή… Δεν συνειδητοποίησα ότι δεν χειροκροτούσαν επειδή νόμιζαν ότι ζητούσαμε επευφημίες. Επίσης δεν συνειδητοποίησα ότι δεν ήταν καλοί στο να χτυπούν παλαμάκια στο ρυθμό της δυτικής μουσικής, επειδή η αίσθηση του ρυθμού τους είναι τόσο διαφορετική από τη δική μας».

Αλλόκοτο κλίμα

Προσθέτοντας στην ατμόσφαιρα της ασυνήθιστης παράστασης, η περιοδεία καταγραφόταν για το ντοκιμαντέρ Wham! in China: Foreign Skies.

Ωστόσο, πολλοί θαυμαστές κοντά στη σκηνή ήταν δύσπιστοι και μπερδεμένοι από τις κάμερες και τα φώτα.

Ο φόβος της επιτήρησης και η έλλειψη εξοικείωσης με τις δυτικές τεχνολογίες ψυχαγωγίας δημιουργούσαν μια αλλόκοτη αντίθεση.
«Υπήρχαν 7.500 άτομα κάτω που εκφοβίζονταν από τα φώτα και την αστυνομία που στεκόταν γύρω, θυμήθηκε ο Νέιπιερ-Μπελ. «Οπότε ήταν μια πολύ περίεργη ατμόσφαιρα».

Η δεύτερη συναυλία, μπροστά σε πλήθος 5.000 ατόμων στην Καντόνα, κύλησε λίγο πιο ομαλά, καθώς το κοινό είχε προσαρμοστεί κάπως στην ιδέα της ποπ εμφάνισης του βρετανικού συγκροτήματος.

Η ιστορική επίσκεψη των Wham! στην Κίνα έγινε ένα πολιτιστικό γεγονός-ορόσημο, που άνοιξε δειλά-δειλά την πόρτα της χώρας σε δυτικές επιρροές και έδειξε τις τεράστιες πολιτιστικές διαφορές που έπρεπε να γεφυρωθούν.