Οι αιτίες, που ένας σκύλος εκδηλώνει αυτή τη συμπεριφορά είναι μόνο δύο. Μέσα σε αυτές, δεν συμπεριλαμβάνεται η ζήλια, όπως συνηθίζουμε να εξηγούμε λανθασμένα και διάφορες άλλες αντιδράσεις του.
«Είναι πολλές οι συμπεριφορές του σκύλου μας, τις οποίες «μεταφράζουμε» πολύ διαφορετικά από την πραγματική τους εξήγηση. Όπως επίσης, υπάρχουν ακόμη περισσότερες συμπεριφορές, τις οποίες εμείς οι ίδιοι έχουμε ενισχύσει, επειδή μας φάνηκαν αστείες, ή και χαριτωμένες», τονίζει η διπλωματούχος εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς, Ειρήνη Χαρμπούρου.
Μία από αυτές, λοιπόν, είναι η αντίδραση του σκύλου μας όταν μας αγκαλιάζουν.
Αρκετοί κηδεμόνες, λέει η κα Χαρμπούρου, αγκαλιάζονται επίτηδες, κάνουν ότι φιλιούνται, επειδή το σκυλάκι τους μπαίνει ανάμεσά τους και γαβγίζει, ή πηδά πάνω τους. Σε αυτήν την περίπτωση οι περισσότεροι θεωρούν πως το σκυλάκι τους εκδηλώνει αυτή τη συμπεριφορά, επειδή ζηλεύει. Το συναίσθημα της ζήλειας, όμως, τονίζει η κα Χαρμπούρου, είναι ένα σύνθετο συναίσθημα, το οποίο ο εγκέφαλος του σκύλου είναι αδύνατον να βιώσει.
Για τον σκύλο δεν είναι φυσιολογικό, δύο όντα να βρίσκονται τόσο κοντά
Ο σκύλος θεωρεί πως πρέπει να προστατέψει τον κηδεμόνα του όταν κάποιος τον αγκαλιάζει
Στο σημείο αυτό, η εκπαιδεύτρια ανοίγει μια παρένθεση για να πει ότι οι άνθρωποι παρομοιάζουν δικές τους συμπεριφορές και συναισθήματα με τα αντίστοιχα του σκύλου. Το φαινόμενο αυτό κατά το οποίο ο άνθρωπος αποδίδει σε μη ανθρώπινα όντα, αντικείμενα ή ζώα, ανθρώπινες ιδιότητες, ονομάζεται ανθρωπομορφισμός.
Οι λόγοι που ένας σκύλος παρουσιάζει αυτές τις συμπεριφορές
Σύμφωνα με την κα Χαρμπούρου, οι αιτίες είναι οι εξής δύο:
1. Ο σκύλος, στην προσπάθειά του να επικοινωνήσει μαζί μας, χρησιμοποιεί τη δική του «γλώσσα του σώματος», την εξωλεκτική επικοινωνία. Αυτή η επικοινωνία επιτυγχάνεται μέσω των σημάτων ηρεμίας. Να αναφέρουμε ότι τα σήματα ηρεμίας, πρώτη μελέτησε και κατέγραψε η εκπαιδεύτρια σκύλων, Turid Rugaas, στο βιβλίο της «On talking termswith dogs».
Επίσης, στα σήματα ηρεμίας συγκαταλέγεται και o διαχωρισμός υποκειμένων (split the up). Από την πλευρά του σκύλου, εξηγεί η κα Χαρμπούρου, δεν είναι φυσιολογικό, δύο όντα να βρίσκονται τόσο κοντά. Το να βρίσκονται τόσο κοντά, σημαίνει πως πρόκειται να συμβεί κάποια διαμάχη.
Όταν, λοιπόν, ένα ζευγάρι αγκαλιάζεται, ο σκύλος παίρνει τον ρόλο του διαμεσολαβητή, με στόχο να αποτρέψει αυτή τη διαμάχη. Αυτό προσπαθεί να καταφέρει, γαβγίζοντας, πηδώντας πάνω τους, ή, ακόμη, και τοποθετώντας το σώμα του ανάμεσά τους. Ένας σκύλος διαμεσολαβητής μπορεί να παρέμβει ανάμεσα, είτε σε δύο ανθρώπους είτε σε δύο σκύλους.
2. Η διαφύλαξη πόρων (resource guarding): Για τον σκύλο πόρος θεωρείται οτιδήποτε έχει μεγάλη αξία για εκείνον. Ο πόρος, ή αλλιώς προνόμιο, μπορεί να είναι τα παιχνίδια του, το φαγητό του, η θέση του στο σπίτι, ή ο κηδεμόνας του. Άρα, όταν κάποιος αγκαλιάζει τον κηδεμόνα του, ο σκύλος θεωρεί πως πρέπει να τον προστατέψει.
Γιατί δεν πρέπει ο σκύλος μας να εκδηλώσει τη συμπεριφορά της προστασίας
Η φύλαξη, υπογραμμίζει η κα Χαρμπούρου, είναι μια συμπεριφορά που δεν θέλουμε να παρουσιάζει ο σκύλος μας. Το πρόβλημα, στις περισσότερες περιπτώσεις, το έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι οι κηδεμόνες.
Ένας σκύλος, που νιώθει την ανάγκη να προστατεύσει κάτι, το οποίο του ανήκει, σημαίνει πως βιώνει μια τρομερά στρεσσογόνο κατάσταση. Είναι λάθος να ενισχύουμε συνεχώς αυτή τη συμπεριφορά, καθώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να οδηγήσει σε περαιτέρω επιθετικές συμπεριφορές.
Για να μην υπάρξει το ενδεχόμενο, ο σκύλος να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά, είναι προτιμότερο να τη σταματήσει.
Ο τρόπος για να μην φτάσει στο σημείο ο σκύλος να εμφανίσει επιθετικότητα
Ως κηδεμόνες, που αγαπάμε τους σκύλους μας, λέει η ειδικός, θέλουμε να ζουν σε ένα ήρεμο περιβάλλον. Έτσι ώστε να μη νιώθουν την ανάγκη να προστατεύσουν τα προνόμιά τους, ή να προστατευτούν.
Πώς μπορούμε να το πετύχουμε;
1. Δεν προκαλούμε τον σκύλο να εκδηλώσει τη συμπεριφορά.
2. Είμαστε προνοητικοί στις συνθήκες όπου ο σκύλος μας εμφανίζει τη συμπεριφορά.
3. Σταματάμε να τροφοδοτούμε αυτή τη συμπεριφορά.
4. Επιλέγουμε να είμαστε ήρεμοι, χωρίς να αναστατώνουμε άσκοπα τον σκύλο.
5. Αν ο σκύλος έχει κάποια θέση στον χώρο, μπορούμε να ενισχύσουμε αυτή τη θέση, έτσι ώστε να επιλέγει να πηγαίνει εκεί.
Τέλος, η κα Χαρμπούρου λέει: «Με τη βοήθεια ενός εκπαιδευτή μπορούμε να χωρίσουμε σε κομμάτια τη συμπεριφορά, λύνοντάς τα ένα – ένα».
Η διπλωματούχος εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς, Ειρήνη Χαρμπούρου
● Η κυρία Ειρήνη Χαρμπούρου είναι διπλωματούχος εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς, απόφοιτη των σχολών «Kynagon Dog Trainers» και Woofland Academy.
Παρακολουθεί ανελλιπώς σεμινάρια για να εμπλουτίσει τις γνώσεις της πάνω στον τομέα της θετικής εκπαίδευσης.