Είναι τελικά κοντά η συμφωνία για την Ουκρανία; Οι δύσκολες πραγματικότητες

Με φόντο τις διαπραγματεύσεις για το τι μέλλει γενέσθαι στην Ουκρανία, η Ρωσία κατήγγειλε ότι χθες το βράδυ, το Κίεβο επιτέθηκε με 91 drones στην κατοικία του  Βλαντιμίρ Πούτιν στο Νόβγκοροντ, προειδοποιώντας με αντίποινα. Η Ουκρανία το αρνήθηκε, με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να κατηγορεί τη Μόσχα για απόπειρα σαμποτάζ των ειρηνευτικών συνομιλιών. Ο Ζελένσκι έκανε λόγο για «τυπικά ρωσικό ψέμα» προσθέτοντας ότι η Ρωσία «το ξανακάνει» και χρησιμοποιεί «επικίνδυνες δηλώσεις» για να υπονομεύσει τις «διπλωματικές προσπάθειες» με τις ΗΠΑ για να τερματίσουν τη σύγκρουση.

Πρόσθεσε: «Αυτή η υποτιθέμενη ιστορία για επίθεση στην ‘κατοικία’ είναι κατασκευασμένη που έχει σκοπό να δικαιολογήσει επιπλέον επιθέσεις κατά της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένου του Κιέβου, καθώς και την άρνηση της Ρωσίας να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να τερματίσει τον πόλεμο».

«Δεν μπορούμε να κερδίσουμε χωρίς αμερικανική υποστήριξη»

Ο Ζελένσκι αργότερα δήλωσε ότι η συνάντηση του με τον Τραμπ την Κυριακή ήταν παραγωγική. «Μπορούμε να κερδίσουμε χωρίς την αμερικανική υποστήριξη; Όχι», είπε ο Ζελένσκι στο Fox News, πριν αναλύσει τις δυσκολίες που θα προέκυπταν από την έλλειψη στήριξης από τις ΗΠΑ.

«Δεν εμπιστεύομαι τον Πούτιν, δεν θέλει την επιτυχία της Ουκρανίας», είπε ο Ουκρανός πρόεδρος λίγες ώρες μετά την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Τραμπ στην Φλόριντα κατά την οποία ο αμερικανός πρόεδρος είπε ότι εξακολουθεί να πιστεύει πως ο Πούτιν είναι σοβαρός ως προς την ειρήνη και ότι «θέλει να δει την Ουκρανία να πετυχαίνει».

Μετά από περισσότερες από τρεις ώρες συνομιλιών, Τραμπ και Ζελένσκι εξέφρασαν αισιοδοξία ότι μια ειρηνευτική συμφωνία βρίσκεται κοντά. Κανείς από τους δύο ωστόσο ηγέτες δεν ανακοίνωσε κάποια σημαντική πρόοδο στην επίπονη προσπάθεια τερματισμού της σύγκρουσης. Και οι δύο τόνισαν ότι η διαδικασία είναι περίπλοκη και θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο.

Οι συνομιλίες ανέδειξαν τα βαθιά και άλυτα ζητήματα που εξακολουθούν να χωρίζουν τα εμπλεκόμενα μέρη, με κυριότερο το εδαφικό.

Τα κύρια αγκάθια περιλαμβάνουν την τύχη του πυρηνικού εργοστασίου και το ζήτημα των εδαφικών παραχωρήσεων. Ο Πούτιν θέλει η Ουκρανία να παραδώσει εδάφη στο βόρειο τμήμα της περιφέρειας Ντονέτσκ, τα οποία οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να καταλάβουν. Η αντιπρόταση του Ζελένσκι προβλέπει μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, με τις δύο πλευρές να αποσύρονται από τη γραμμή επαφής. Το σχέδιο θα μπορούσε να τεθεί σε δημοψήφισμα, υπό την προϋπόθεση ότι η Μόσχα θα συμφωνήσει πρώτα σε κατάπαυση του πυρός διάρκειας 60 έως 90 ημερών.

Οι δύσκολες πραγματικότητες

Τραμπ και Ζελένσκι ίσως να είχαν γλιτώσει τον κόπο, αν λάμβαναν υπόψη τις δηλώσεις του ρώσου υπουργού Εξωτερικών. Ο Σεργκέι Λαβρόφ, επανέλαβε ότι η Μόσχα δεν θα συμφωνούσε ποτέ σε σχέδιο που θα επέτρεπε την παρουσία ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία. Η τοποθέτηση ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία είναι βασικό στοιχείο του σχεδίου ασφαλείας που ο κ. Ζελένσκι έχει διαμορφώσει στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση Τραμπ. Η παρουσία τους θα αποσκοπούσε στην αποτροπή μελλοντικών επιθέσεων και στην παρακολούθηση μιας προτεινόμενης «αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης» σε εδάφη που η Ρωσία επιμένει ότι πρέπει να παραχωρηθούν υπό πλήρη έλεγχο της.

Εάν οι Ευρωπαίοι στρατιώτες φτάσουν στην Ουκρανία, είπε ο κ. Λαβρόφ στους δημοσιογράφους, θα αποτελούν «νόμιμο στόχο» για τις ρωσικές δυνάμεις. Δεν έφτασε καν να αναφερθεί σε άλλη εξαιρετική διάταξη της ειρηνικής πρότασης — τουλάχιστον, όπως την περιέγραψε ο κ. Ζελένσκι την περασμένη εβδομάδα — η οποία φαίνεται να υποχρεώνει τις Ηνωμένες Πολιτείες να υπερασπιστούν την Ουκρανία σε περίπτωση που η Ρωσία επιτεθεί ξανά.

«H Δύση πρέπει να αποδεχθεί τις νέες εδαφικές πραγματικότητες στην Ουκρανία»

Εξάλλου, μιλώντας στο ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA, ο Λαβρόφ, ανέφερε ότι, κατά την εκτίμηση της Μόσχας, «όλοι στη Δύση κατανοούν πως η Ρωσία διατηρεί τη στρατηγική πρωτοβουλία στο πεδίο των επιχειρήσεων στην Ουκρανία». Αναφερόμενος σε ενδεχόμενη επίλυση της σύγκρουσης, ο Λαβρόφ τόνισε ότι, σύμφωνα με τη ρωσική θέση, βασική προϋπόθεση αποτελεί η παύση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, καθώς και η διασφάλιση ενός ουδέτερου, μη συμμαχικού καθεστώτος για τη χώρα.

Τέλος, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι η Δύση θα πρέπει να αποδεχθεί, όπως είπε, τις «νέες εδαφικές πραγματικότητες» στην Ουκρανία, επαναλαμβάνοντας τη ρωσική θέση αναφορικά με τις περιοχές που τελούν υπό ρωσικό έλεγχο.

Οι εγγυήσεις ασφαλείας

Όσο δύσκολα κι αν είναι τα εδαφικά ζητήματα, τα πιο περίπλοκα εμπόδια τα θέτουν οι εγγυήσεις ασφαλείας, εκτιμούν οι New York Times.

Την περασμένη εβδομάδα, ο κ. Ζελένσκι επέμεινε ότι η πρόταση των 20 σημείων που βρίσκεται στο τραπέζι δεσμεύει τις Ηνωμένες Πολιτείες να «παρέχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5», μια έκφραση που σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προστατεύσουν την Ουκρανία όπως προστατεύουν έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ.

Αλλά ο κ. Τραμπ δεν έχει ποτέ προφέρει αυτές τις λέξεις, και τόσο ο ίδιος όσο και ο κ. Ζελένσκι απέφυγαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με το ζήτημα την Κυριακή, εκτός από το ότι δήλωσαν πως σχεδόν συμφωνούν.

Ο Τραμπ, σύμφωνα με το δημοσίευμα θα αντιμετώπιζε μια δύσκολη πολιτική πρόκληση στο να «πουλήσει» μια τέτοια εγγύηση στη βάση του MAGA ή ακόμη και στον Αντιπρόεδρό του Τζέι Ντι Βανς, ο οποίος ηγείται της πτέρυγας του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος που επιμένει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει ποτέ να δεσμεύονται να πάνε σε πόλεμο υπέρ της Ουκρανίας.

Τέλος, υπάρχει η επιμονή του κ. Τραμπ ότι ο μακροπρόθεσμος στόχος του είναι η επίτευξη της «στρατηγικής σταθερότητας» με τη Ρωσία που σημαίνει κανονικοποιημένες διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις. Η επίτευξη αυτού του είδους επαναρύθμισης θα απαιτούσε την άρση όλων των οικονομικών κυρώσεων κατά της Μόσχας, την αποκατάσταση του εμπορίου, την ελεύθερη ροή ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου και την επανένταξη της χώρας στη Δύση.