Προπαγάνδα ή ψυχαγωγία; Τα ΑΙ βίντεο που σατιρίζουν ηγέτες και σαρώνουν στα social media

Μια νέα, παράδοξη τάση σαρώνει το YouTube: βίντεο φτιαγμένα με τεχνητή νοημοσύνη, όπου παγκόσμιοι ηγέτες γίνονται πρωταγωνιστές σε γελοιογραφικά σκετσάκια, συγκεντρώνουν δισεκατομμύρια προβολές και επηρεάζουν την παγκόσμια διαδικτυακή συζήτηση.

Ένα από τα πιο πολυπαιγμένα πολιτικά βίντεο στο YouTube αυτή τη στιγμή παρουσιάζει μια εκδοχή του Βλαντίμιρ Πούτιν και του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, φτιαγμένη με τεχνητή νοημοσύνη, να εξαπολύουν μια αγέλη καρτουνίστικων αρκούδων εναντίον του Ντόναλντ Τραμπ και του Μπενιαμίν Νετανιάχου, αφού εκείνοι προηγουμένως έχουν σπρώξει τον Χαμενεΐ έξω από ένα αεροπλάνο. Το βίντεο έχει ξεπεράσει τις 20 εκατομμύρια προβολές, πλησιάζει τα 150.000 likes.

Το βίντεο ανήκει σε μια πλημμυρίδα χιλιάδων αντίστοιχων παραγωγών που ανεβάζουν στο YouTube λογαριασμοί με εξειδίκευση σε σύντομα, τύπου Tom-and-Jerry, σκετσάκια τεχνητής νοημοσύνης. Οι παγκόσμιοι ηγέτες εμφανίζονται εκεί σε καταστάσεις γελοίες και ταπεινωτικές. Η απήχηση είναι εντυπωσιακή: από την αρχή του χρόνου, όταν άρχισαν να εμφανίζονται, τα βίντεο έχουν συγκεντρώσει πάνω από 2,2 δισεκατομμύρια προβολές. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος, ο επίσημος λογαριασμός του Λευκού Οίκου μετρά 88 εκατομμύρια προβολές από το 2006, ενώ το Daily Show του Comedy Central έχει συγκεντρώσει 4,4 δισεκατομμύρια σε εννέα χρόνια.

@stepsyncbeat Link in bio. #aigenerated #trump #printnova #fyp #viral ♬ Funny – FASSounds

Στα περισσότερα από αυτά, ο Πούτιν, ο Χαμενεΐ και ο Κιμ Γιονγκ Ουν εμφανίζονται ως πανούργοι φαρσέρ που παγιδεύουν, εξευτελίζουν ή και σκοτώνουν τον Τραμπ και τον Νετανιάχου. Ο Πούτιν παρουσιάζεται να βγαίνει ραντεβού με τη Μελάνια Τραμπ, οι ηγέτες συχνά λούζουν ο ένας τον άλλο με πετρέλαιο, ενώ οι τρεις δικτάτορες στήνουν παγίδες-λάκκους για τον Τραμπ. Άλλες επαναλαμβανόμενες εικόνες περιλαμβάνουν επιθέσεις από άγρια ζώα, τσεκούρια και πριόνια σε πετρελαιαγωγούς, αλλά και οχήματα φτιαγμένα από φρούτα. Μερικές χαρακτηριστικές στιγμές: ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τοποθετεί εκρηκτικά στην τουαλέτα του Τραμπ, με μοιραία αποτελέσματα· ο Τζ. Ντ. Βανς, ντυμένος καμαριέρα, σερβίρει McDonald’s στον Τραμπ ενώ ο Πούτιν, ο Κιμ και ο Χαμενεΐ καίνε την αμερικανική σημαία· και ο Πούτιν, καβάλα σε μια αρκούδα, ρίχνει βέλος σε έναν Νετανιάχου με σώμα αετού, για να σώσει τον Χαμενεΐ από τα νύχια του πουλιού, προτού οι δύο τους το καταβροχθίσουν.

Με υπόκρουση από το τραγουδάκι των Alvin and the Chipmunks, το θέμα του Curb Your Enthusiasm και άλλες κωμικές μελωδίες, η αισθητική τους παραπέμπει σε κάτι ανάμεσα στους Three Stooges και το Itchy and Scratchy Show, ακόμα κι όταν καταλήγουν σε δολοφονίες ηγετών. Οι δημιουργοί δηλώνουν πως τα βίντεο είναι «απλώς για πλάκα» και «δεν σκοπεύουν να προσβάλουν κανέναν».

@audis451 How wars should acually be fought. AI is geting too real #funny #ai #worldleaders #Trump #Biden #valdimirputin #zelensky #kimjongun ##memes #funnyvideos #war ♬ original sound – AudiS4

Σχεδόν απούσα από το πανόραμα είναι η φιγούρα του Σι Τζινπίνγκ, που εμφανίζεται μόνο σε λίγα σκετσάκια, όπως σε ένα όπου ο Τραμπ του γυαλίζει τα παπούτσια, ή σε άλλο όπου ξεσπά σε ανεξέλεγκτα γέλια διαβάζοντας το Art of the Deal.

H επέλαση του ΑΙ

Σύμφωνα με την εταιρεία ανάλυσης πλατφορμών Zelf, οκτώ από τα δέκα πιο δημοφιλή βίντεο για τον Τραμπ το 2025 προέρχονται από αυτούς τους λογαριασμούς. Ο μεγαλύτερος από αυτούς, με το όνομα Make AI Great Again, έγινε viral τον Απρίλιο με βίντεο που έδειχναν Αμερικανούς αξιωματούχους να δουλεύουν σε «εργοστάσια-κάτεργα», απάντηση στην ανακοίνωση του Τραμπ για επιβολή δασμών κατά της Κίνας. Αυτά τα βίντεο είχαν προηγουμένως κυκλοφορήσει σε κινεζικά κοινωνικά δίκτυα και προβλήθηκαν από κρατικά μέσα Κίνας και Ρωσίας. Ο λογαριασμός καυχιέται ότι έχει «επίσημη αναγνώριση από τον Λευκό Οίκο», επικαλούμενος ένα βίντεο του Απριλίου, όπου εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, η Καρολάιν Λέβιτ, δέχθηκε ερώτηση για τα βίντεο. Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε σε αίτημα σχολιασμού.

@make_ai_great_again nato_s_ eastern sentry operation goes wrong 😨😔#unitedstates #unitedkingdom #viralvideos #videos #creatorsearchinsights ♬ original sound – MAKE Ai GREAT AGAIN

@memegenai_official Trump in Hospital… Dr. Putin’s “Therapy” Goes Wild! 😂🚑 From emergency to halay dance – only with Dr. Putin, Dr. Erdogan & Dr. Modi! 💉😂 AI-generated for fun. #Trump #Putin #FunnyVideo #Comedy #FYP #memegenai ♬ original sound – MemeGen AI

Έκτοτε, τα ίδια δίκτυα λογαριασμών συνεχίζουν να κυριαρχούν στη συζήτηση στο YouTube, σατιρίζοντας επίσης τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Ίλον Μασκ. Ο λογαριασμός Global Presidents, που από τον Ιούνιο έχει συγκεντρώσει πάνω από 660 εκατομμύρια προβολές, ανέβασε και βίντεο για τον Ιμπραχίμ Τραορέ της Μπουρκίνα Φάσο, ο οποίος κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα το 2022 και έκτοτε έστρεψε τη χώρα του προς τη Ρωσία και την Κίνα.

@kickdropcrew #trump #aigenerated #stylewithme #viral #fyp ♬ original sound – KickDropCrew

Ο Μπρετ Σέιφερ, ανώτερος ερευνητής στην Alliance for Securing Democracy, σχολίασε στο Forbes ότι η επιλογή του Τραορέ —μαζί με την απουσία του Σι— ίσως φανερώνει γεωπολιτικά, και όχι απλώς οικονομικά, κίνητρα. Ο Τραορέ δεν έχει μεγάλη αναγνωρισιμότητα στις μεγαλύτερες αγορές του YouTube, άρα δεν θα ήταν μια φυσική επιλογή για views. Όμως, Ρωσία και Κίνα έχουν επενδύσει πολλά σε προπαγανδιστικές καμπάνιες στη Δυτική Αφρική τα τελευταία χρόνια.

Ο ίδιος παρατήρησε ότι ο λογαριασμός Global Presidents ανήρτησε και βίντεο με στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο, αλλά και τον Νικολάς Μαδούρο να επαινεί κινεζικά κινητά τηλέφωνα, θέματα δημοφιλή στα κινεζικά κρατικά μέσα.

Κάποιοι λογαριασμοί φαίνεται να έχουν διαφορετικά κίνητρα: το Make AI Great Again υιοθετεί συχνά την κινεζική κυβερνητική γραμμή, ενώ το Hatim’s Shorts δημοσιεύει βαλκανικούς χορούς ή σκηνές από διαπραγματεύσεις Αρμενίας–Αζερμπαϊτζάν. Ο Σέιφερ τόνισε ότι οι λογαριασμοί αυτοί δεν μοιάζουν αμερικανικοί και ότι οι δημιουργοί τους πιθανώς συνδυάζουν πολιτικά με οικονομικά κίνητρα. «Ο συνδυασμός κινήτρων δεν είναι κάτι ασυνήθιστο», είπε.

Τα βίντεο δεν παραβιάζουν τους κανόνες του YouTube, καθώς επισημαίνονται σαφώς ως προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης. Το YouTube πράγματι αποσύρει συντονισμένες εκστρατείες επιρροής που συνδέονται με την Κίνα ή τη Ρωσία, όμως, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος Τζακ Μαλόν, εδώ δεν υπάρχουν στοιχεία για κάτι τέτοιο. Αφαιρέθηκε μόνον ένας λογαριασμός, το Cage Carnage (με 119 εκατ. προβολές), επειδή διαχειριζόταν από άτομο που είχε ήδη αποκλειστεί.

Πολλά από τα βίντεο κυκλοφορούν και σε άλλες πλατφόρμες. Στο TikTok, οι αντίστοιχοι λογαριασμοί έχουν συγκεντρώσει σχεδόν 150 εκατομμύρια προβολές, ενώ στο Instagram Reels ανεβαίνει το ίδιο περιεχόμενο. Το TikTok δεν απάντησε σε αίτημα σχολιασμού, ενώ η Meta αρνήθηκε να σχολιάσει.

Το YouTube δεν απάντησε ούτε για το πόσα έσοδα έχουν αποφέρει τα βίντεο στους δημιουργούς ή στην ίδια την πλατφόρμα, ούτε για το πώς έφτασαν να προωθηθούν σε τόσο μαζικό κοινό.

Ο Σέιφερ παραδέχθηκε ότι αιφνιδιάστηκε από την έκταση του φαινομένου: «Έμεινα πραγματικά άφωνος με τον αριθμό των προβολών».