Τι εννοούμε όταν λέμε ευζωία των ζώων; – Τι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια

Η ευζωία ενός σκύλου είναι άμεσα συνυφασμένη και με τη δυνατότητα έκφρασης της φυσικής του συμπεριφοράς, αλλά και με την ψυχούλα του.

«Υπάρχουν, πλέον, πάρα πολλά διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με το τι είναι η ευζωία των ζώων και τι πρέπει να συνεπάγεται. Εδώ και αρκετά χρόνια έχει επιβεβαιωθεί πως, για να ζει ένας σκύλος μία καλή ζωή πρέπει, αρχικά, να έχει εξασφαλίσει κάποια βασικά για την επιβίωση του στοιχεία», αναφέρει η Δρ. Καλλιρρόη Παπαδάκη, με εξειδίκευση σε θέματα συμπεριφοράς ζώων.
Και αυτά τα βασικά στοιχεία για την ευζωία του σκύλου, τα υπενθυμίζει η κυρία Παπαδάκη.

• τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, δηλαδή η κατάλληλη διατροφή και η πρόσβαση σε νερό,

• η καλή υγεία, χωρίς τραυματισμούς, πόνους και ασθένειες και

• ένα ασφαλές περιβάλλον ως προς τη θερμοκρασία, το καταφύγιο και την άνεση.

Τα παλαιότερα χρόνια, όπως επισημαίνει η κυρία Παπαδάκη, θα έλεγε κάποιος ότι αυτά είναι αρκετά. Αλλά, πλέον, γνωρίζουμε πολύ καλά πως, αν και είναι απαραίτητα τα παραπάνω για την καλή διαβίωση ενός σκύλου, δεν αρκούν.

Η ψυχική υγεία ενός ζώου είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική του υγεία

Αν μπορέσουμε να προσδιορίσουμε τη συναισθηματική κατάσταση του σκύλου, τότε μπορούμε να έχουμε μία καλή εικόνα για την ποιότητα της ζωής του

Και δεν αρκούν, γιατί υπάρχουν δύο ακόμα πολύ σημαντικοί πυλώνες, που πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν από τους φροντιστές των σκύλων.

Οι δύο βάσεις στήριξης για την ευζωία του σκύλου

«Ο πρώτος αφορά τη δυνατότητα έκφρασης της φυσικής συμπεριφοράς μέσω της αλληλεπίδρασης του σκύλου με το περιβάλλον του, με άλλα ζώα, αλλά και με τους ανθρώπους. Ελευθερία έκφρασης της φυσικής συμπεριφοράς σημαίνει παροχή επαρκούς χώρου, κατάλληλων εγκαταστάσεων και παρέας», τονίζει η κυρία Παπαδάκη.

Τα ζώα, υπογραμμίζει, πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν με άλλα σκυλιά/ζώα/ανθρώπους –αλλά και να αποφεύγουν την επαφή- όπως επιθυμούν.
Πρέπει να μπορούν, συνεχίζει η κυρία Παπαδάκη, να τεντώνουν κάθε μέρος του σώματός τους (από τη μύτη μέχρι την ουρά) και να τρέχουν, να πηδούν και να παίζουν.

Ο δεύτερος πυλώνας, άρρηκτα δεμένος με όλα τα παραπάνω, όπως αναφέρει η κυρία Παπαδάκη, είναι η ψυχική/συναισθηματική κατάσταση του ζώου.

Εξηγεί ότι, αν μπορέσουμε να προσδιορίσουμε τη συναισθηματική κατάσταση του σκύλου μας, τότε μπορούμε πραγματικά να έχουμε μία καλή εικόνα για την ποιότητα της ζωής του.

«Φυσικά, στόχος είναι να προφυλάξουμε τον σκύλο μας από τον φόβο και την αγωνία, αποφεύγοντας καταστάσεις που προκαλούν δυσμενή συναισθήματα. Η ψυχική υγεία ενός ζώου είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική του υγεία – το ψυχολογικό στρες μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε σωματική ασθένεια, ή αυτοτραυματισμούς», διευκρινίζει η κυρία Παπαδάκη.

Τα συναισθήματα, οι συναισθηματικές καταστάσεις, είναι «κρίκος» για την ευζωία του σκύλου

Η ευζωία, όπως ενημερώνει η κυρία Παπαδάκη, περιλαμβάνει τόσο ευχάριστα όσο και δυσάρεστα συναισθήματα, αλλά και συναισθηματικές καταστάσεις.

Διευκρινίζει ότι τα συναισθήματα είναι μικρής διάρκειας, έντονες εμπειρίες, όπως η χαρά, ή ο φόβος, ενώ οι συναισθηματικές καταστάσεις είναι μεγαλύτερης διάρκειας. Όπως η ικανοποίηση, το άγχος, ή η κατάθλιψη, οι οποίες δεν προκαλούνται από ένα μόνο ερέθισμα, αλλά είναι αποτέλεσμα συσσώρευσης εμπειριών.

«Μεγάλη σημασία για την ερμηνεία ενός συναισθήματος έχει η βαρύτητα του, αν είναι, δηλαδή, θετικό ή αρνητικό, αλλά και η ένταση του– υψηλή ή χαμηλή.

Για παράδειγμα, ο ενθουσιασμός είναι ένα θετικό συναίσθημα υψηλής έντασης, ενώ η χαλάρωση είναι ένα θετικό συναίσθημα χαμηλής έντασης.

Αντίστοιχα, ο φόβος είναι ένα αρνητικό συναίσθημα υψηλής έντασης, ενώ η πλήξη είναι ένα αρνητικό συναίσθημα χαμηλής έντασης», αποσαφηνίζει η κυρία Παπαδάκη.

Κάνει σαφές ότι θα ήταν αδύνατο να αποφύγουμε εντελώς τη δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων. Κάτι τέτοιο, πέρα από μη ρεαλιστικό, δεν είναι τελικά και φυσιολογικό, καθώς τα αρνητικά συναισθήματα είναι πολύ σημαντικά για την επιβίωση των οργανισμών.

Για παράδειγμα, ένα αίσθημα πόνου στο πόδι θα οδηγήσει τον σκύλο μας στο να κουτσαίνει, προστατεύοντας ουσιαστικά το τραύμα του από περαιτέρω φθορά. Στόχος, λοιπόν, είναι να περιορίσουμε όσο το δυνατόν τα αρνητικά συναισθήματα και να προωθήσουμε τα θετικά. Ώστε, τελικά, η συναισθηματική κατάσταση του σκύλου μας, που προκύπτει από τη συσσώρευση εμπειριών, να είναι θετική.

Ευζωία και προσωπικότητα σκύλου

Η ευζωία είναι κάτι εντελώς προσωπικό, αναφέρει η κυρία Παπαδάκη, και εξαρτάται πάρα πολύ από την προσωπικότητα του κάθε σκύλου.
Η προσωπικότητα, επεξηγεί, σχετίζεται με διαφοροποιήσεις στο πως αντιλαμβάνεται το κάθε σκυλί τα ερεθίσματα γύρω του. Και, συνεπώς, την ικανότητα του να αντιμετωπίζει ένα συγκεκριμένο περιβάλλον.

Μας βοηθάει, λοιπόν, να καταλάβουμε γιατί ορισμένα ζώα προσαρμόζονται σε ένα δεδομένο περιβάλλον καλύτερα από άλλα. Και γιατί έχοντας δυο σκυλιά στο ίδιο ακριβώς περιβάλλον, η συμπεριφορά και τα συναισθήματα τους μπορεί να διαφέρουν.

Πώς μπορούμε να αποκρυπτογραφήσουμε τα συναισθήματα του σκύλου μας

Ο ακριβής προσδιορισμός των συναισθημάτων του σκύλου μας μπορεί να είναι δύσκολος, αναφέρει η κυρία Παπαδάκη, δεδομένου ότι κάθε συμπέρασμα για τα συναισθήματα προκύπτει μέσω έμμεσων παρατηρήσεων.

Η κυρία Παπαδάκη ενημερώνει ότι τα τελευταία χρόνια έχει θεωρηθεί ότι η συμπεριφορά μπορεί να δώσει πληροφορίες για τη συναισθηματική βαρύτητα μιας κατάστασης.

Η «γλώσσα του σώματος» του σκύλου μας, ή τα σήματα ηρεμίας, που μπορεί να εκδηλώνει, θα πρέπει να είναι ο οδηγός μας για να κατανοήσουμε πώς αισθάνεται κάθε σκύλος ξεχωριστά, σε μία συγκεκριμένη κατάσταση.

Και με βάση αυτά, καταλήγει η κυρία Παπαδάκη, να τού εξασφαλίσουμε ένα, προφανώς ασφαλές, αλλά τελικά και ευχάριστο περιβάλλον για να ζει.

Η Δρ. Καλλιρρόη Παπαδάκη

● Η Δρ. Καλλιρρόη Παπαδάκη εξειδικεύεται σε θέματα συμπεριφοράς ζώων. Είναι βιολόγος με μεταπτυχιακό στη Συμπεριφορική Οικολογία (MSc, Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, Ολλανδία) και διδάκτορας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Παράλληλα, διαθέτει πιστοποίηση εκπαίδευσης σκύλων/συμβουλών συμπεριφοράς.

Έχει δημοσιεύσει ερευνητικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά, αλλά και έχει παρουσιάσει ερευνητικές εργασίες σε διεθνή και εθνικά συνέδρια στον τομέα της συμπεριφοράς των ζώων.