Ο πλανήτης που θα έπρεπε να μην υπάρχει – Ένα μυστήριο και μια αποστολή που μπορεί να δώσει απαντήσεις

Επί δεκαετίες, ο Ερμής θεωρείτο ένας «ξεχασμένος» πλανήτης – ένας καμένος, γεμάτος κρατήρες βράχος που μοιάζει υπερβολικά με τη Σελήνη.

Ωστόσο, καθώς οι επιστήμονες εξετάζουν βαθύτερα τα δεδομένα από τις πρόσφατες αποστολές, συνειδητοποιούν ότι ο Ερμής δεν είναι απλώς ένας βαρετός γείτονας, αλλά ένα κοσμικό παράδοξο.

Ένας πυρήνας που δεν βγάζει νόημα

Το BBC σημειώνει ότι το μεγαλύτερο μυστήριο του Ερμή βρίσκεται στο εσωτερικό του. Σε αντίθεση με τη Γη, όπου ο σιδερένιος πυρήνας αποτελεί περίπου το 17% της μάζας της, ο πυρήνας του Ερμή καταλαμβάνει το εκπληκτικό 85% της ακτίνας του. Στην πραγματικότητα, ο Ερμής μοιάζει περισσότερο με έναν τεράστιο σιδερένιο σβόλο καλυμμένο από ένα λεπτό στρώμα βράχου.

Σύμφωνα με τα τρέχοντα μοντέλα σχηματισμού πλανητών, ένας τέτοιος πλανήτης δεν θα έπρεπε να είχε σχηματιστεί εκεί που βρίσκεται. Η θερμότητα του πρώιμου Ήλιου θα έπρεπε να είχε απομακρύνει τα ελαφρύτερα υλικά, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό ώστε να απομείνει σχεδόν μόνο ο πυρήνας.

Η θεωρία της γιγαντιαίας σύγκρουσης

Μια δημοφιλής εξήγηση είναι ότι ο Ερμής ήταν κάποτε πολύ μεγαλύτερος, ίσως διπλάσιος από το σημερινό του μέγεθος.

Πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, ένα τεράστιο αντικείμενο -ένας πρωτοπλανήτης- μπορεί να προσέκρουσε πάνω του, «ξεφλουδίζοντας» τον εξωτερικό του φλοιό και τον μανδύα και αφήνοντας πίσω του μόνο τον πυκνό σιδερένιο πυρήνα.

Όμως, η αποστολή Messenger της NASA αποκάλυψε κάτι που ανατρέπει αυτή τη θεωρία: η επιφάνεια του Ερμή είναι πλούσια σε πτητικά στοιχεία, όπως το κάλιο και το θείο. Αυτά τα στοιχεία θα έπρεπε να είχαν εξατμιστεί κατά τη διάρκεια μιας τόσο βίαιης σύγκρουσης. Αν ο Ερμής έχασε το εξωτερικό του στρώμα λόγω πρόσκρουσης, πώς διατήρησε αυτά τα ευαίσθητα χημικά;

Εικόνα (ο Ερμής): Φωτογραφία που ελήφθη από την αποστολή Messenger στις 3 Ιουλίου 2008

Ένας πλανήτης που συρρικνώνεται

Ο Ερμής αποτελεί τον μοναδικό βραχώδη πλανήτη, πέραν της Γης, που περιβάλλεται από ένα εγγενές μαγνητικό πεδίο. Αυτό υποδηλώνει ότι ο πυρήνας του εξακολουθεί να είναι εν μέρει υγρός. Καθώς αυτός ο πυρήνας ψύχεται αργά, ο πλανήτης κυριολεκτικά συρρικνώνεται.

Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει τεράστιες πτυχώσεις στην επιφάνειά του, σαν τις ρυτίδες ενός σταφυλιού που γίνεται σταφίδα, που δείχνουν ότι ο Ερμής έχει «κοντύνει» κατά αρκετά χιλιόμετρα στην ιστορία του.

Το μέλλον της εξερεύνησης

Οι απαντήσεις μπορεί να βρίσκονται καθ’ οδόν. Η αποστολή BepiColombo, μια συνεργασία μεταξύ της Ευρώπης (ESA) και της Ιαπωνίας (JAXA), πρόκειται να φτάσει στον Ερμή το 2026.

Με δύο σκάφη που θα τεθούν σε τροχιά, η αποστολή θα χαρτογραφήσει τον πλανήτη με πρωτοφανή λεπτομέρεια, προσπαθώντας να καταλάβει αν ο Ερμής γεννήθηκε εκεί που βρίσκεται ή αν «μετανάστευσε» από τις εξωτερικές περιοχές του ηλιακού συστήματος.

Όπως επισημαίνουν οι αστροφυσικοί, η κατανόηση του Ερμή δεν αφορά μόνο έναν μικρό πλανήτη. Είναι το κλειδί για να κατανοήσουμε πώς σχηματίζονται όλα τα πλανητικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων γύρω από μακρινά άστρα.

Στο ακόλουθο βίντεο εξηγούνται οπτικά οι θεωρίες για τη βίαιη ιστορία του Ερμή και τις γεωλογικές του ιδιαιτερότητες που αναφέρονται παραπάνω.

Κεντρική εικόνα (ο Ερμής): Από φωτογραφίες που ελήφθησαν από διαστημόπλοιο Messenger στις 5 Οκτωβρίου 2011.