«Διπλωματία των δασμών» – Ο περιοδεύων Τραμπ, ένα αμφίβολο «στοίχημα» και η επόμενη ημέρα στην Ασία

Αφήνοντας για λίγο πίσω του έναν κυκεώνα εσωτερικών κρίσεων στις διχασμένες ΗΠΑ, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει την εξαήμερη περιοδεία του στην Ασία για business και διπλωματία.

Κατά τον ίδιο άλλωστε, δεν διαφέρουν αυτά τα δυο.

Πρόκειται ωστόσο για ένα δύσκολο διπλωματικό τεστ για τον ίδιο και για την αμερικανική ισχύ, που δοκιμάζεται ήδη σε διάφορα μέρη του πλανήτη: από τη Μέση Ανατολή, μέχρι την Ουκρανία.

H εργαλειοποίηση των δασμών στη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής έχει αποτελέσει σήμα κατατεθέν της δεύτερης προεδρίας Τραμπ, πλην όμως με αμφίβολα μακροπρόθεσμα οφέλη.

Όπως και αλλού, έτσι και στην Ασία, έχει αποξενώσει συμμάχους και έχει εκνευρίσει επικριτές και αντιπάλους.

Πίσω από τα χαμόγελα μπροστά στις κάμερες στις συναντήσεις που είχε ήδη σε Μαλαισία και Ιαπωνία, υπάρχει σαφής ενόχληση από τις έντονες αμερικανικές πιέσεις για διμερείς εμπορικές συμφωνίες προς όφελος της Ουάσιγκτον, για σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών σε περιφερειακούς εταίρους της Αμερικής, για επιβολή του τραμπικού δόγματος «Πρώτα η Αμερική» μέσω του δασμολογικού εκφοβισμού και τακτικών έξω από τις νόρμες.

Μέχρι στιγμής ο Τραμπ έχει φοτρώσει στις «βαλίτσες» του «σημαντικές συμφωνίες για το εμπόριο και τις σπάνιες γαίες», όπως έγραψε στο Truth Social αναχωρώντας τη Δευτέρα από τη Μαλαισία και τη σύνοδο κορυφής της Ένωσης Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), καθώς και τη διευρυμένη συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Ταϊλάνδης και Καμπότζης, για την οποία πολλοί εκφράζουν επιφυλάξεις.

Πάντα με «όπλο» τους δασμούς, αξίωσε επαναδέσμευση από τη νέα κυβέρνηση της συμμάχου Ιαπωνίας για αύξηση των αμυντικών της δαπανών και επενδύσεις στις ΗΠΑ.

Πολλά ωστόσο θα κριθούν ως προς την αξιοπιστία των ΗΠΑ ως συμμάχου και ως αντιπάλου μετά την πολυαναμενόμενη συνάντησή του Τραμπ με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ, την Πέμπτη, στη Νότια Κορέα.

Βασικό διακύβευμα είναι μια εμπορική «εκεχειρία», εν μέσω φόβων για συμφωνίες κάτω από το τραπέζι για το ουκρανικό και την Ταϊβάν.

Συμμαχική ασάφεια και διπλωματικές φανφάρες

Στα μάτια πολλών συμμάχων της Αμερικής (και) στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, οι διαρκείς ταλαντεύσεις του Ντόναλντ Τραμπ σε εμπορικό και σε διπλωματικό επίπεδο φαντάζουν με προειδοποιητικά σήματα για τον κίνδυνο μιας απρόβλεπτης «τρικυμίας».

Το «ακορντεόν» των αμερικανικών δασμών έχει ήδη προκαλέσει σημαντική αναστάτωση στις οικονομίες τους, που είναι προσανατολισμένες στις εξαγωγές στις ΗΠΑ.

Πλέον βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα γνωστό τραμπικό μοτίβο.

Στις έως τώρα διμερείς εμπορικές συμφωνίες της, η Ουάσιγκτον διατηρεί σε ισχύ τους δασμούς της, ενώ αξιώνει από το συμβαλλόμενο κράτος να καταργήσει τους δικούς του ή άλλα εμπόδια στις αμερικανικές εξαγωγές, με παράλληλη δέσμευση για επενδύσεις στις ΗΠΑ.

Προς επίρρωση του ότι η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει όρια στη μόχλευση, αλλά ούτε και κάποιο σαφές σχέδιο για την επόμενη ημέρα, ήρθαν οι «Ειρηνευτικές Συμφωνίες της Κουάλα Λουμπούρ», όπως ονομάζει ο Λευκός Οίκος τη διευρυμένη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που υπεγράφη την Κυριακή μεταξύ Καμπότζης και Ταϊλάνδης.

Πρόκειται για έναν από τους οκτώ πολέμους που ο Αμερικανός πρόεδρος κομπάζει ότι έχει τερματίσει.

Αν και η απειλή του για επιβολή υψηλότερων δασμών επιτάχυνε τις συνομιλίες μεταξύ των δύο κρατών, μετά την προ τριμήνου πενθήμερη συνοριακή σύγκρουσή τους, ήταν ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας και νυν προεδρεύων της ASEAN, Ανουάρ Ιμπραήμ, που εξασφάλισε την εκεχειρία του περασμένου Ιουλίου.

Παρ’ όλα αυτά, η υπογραφή της διευρυμένης συμφωνίας στην Κουάλα Λουμπούρ ήταν ένας χορογραφημένος για τον Τραμπ «γύρος του θριάμβου».

Σε περίπτωση επανάληψης των εχθροπραξιών, απείλησε ξανά την Ταϊλάνδη και την Καμπότζη, θα «παγώσουν» οι εμπορικές συμφωνίες που μόλις είχαν υπογράψει με τις ΗΠΑ.

Όμως η εκεχειρία δεν επιλύει τη χρόνια εδαφική διαμάχη.

Ο δε «ειρηνοποιός» Τραμπ παραμένει μέχρι και τώρα ασυγκίνητος από το ειρηνευτικό σχέδιο πέντε σημείων της ASEAN για την υπό χούντα Μιανμάρ.

Η κυβέρνησή του της έχει επιβάλει δασμούς 40%, ενώ παραμένουν τεράστιο δέλεαρ τα πλούσια σε σπάνιες γαίες υπεδάφη της.

Γεωπολιτικό μπρα ντε φερ

Παρά τα θετικά μηνύματα από τις προπαρασκευαστικές σινο-αμερικανικές συνομιλίες στη Μαλαισία, ουδείς αναμένει ότι η συνάντηση Τραμπ-Σι θα σηματοδοτήσει επιστροφή των διμερών εμπορικών σχέσεων στα επίπεδα που ήταν πριν από την επάνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, προ εννιαμήνου.

Μια καλή εξέλιξη για το παγκόσμιο εμπόριο και τη διεθνή οικονομία θα ήταν μια συμφωνία ελάφρυνσης των δασμών, με αμοιβαίες υποχωρήσεις.

Τίποτε ωστόσο δεν εγγυάται ότι και αυτή δεν θα μπορούσε να οδηγηθεί σε ναυάγιο, όπως είχε συμβεί προ πενταετίας, επί πρώτης προεδρίας Τραμπ.

Έκτοτε άλλωστε ο κόσμος έχει σαφώς αλλάξει, όπως και τα δεδομένα.

Στο φόντο βρίσκεται η στρατηγική συμμαχία του Πεκίνου με τη Μόσχα, εν μέσω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, και η αυξημένη επιρροή της Κίνας στον Παγκόσμιο Νότο.

Η νέα απειλή Τραμπ για την επιβολή δευτερογενών κυρώσεων στην αγορά ρωσικού πετρελαίου, αλλά και η προσμονή του ότι ο Σι θα μπορούσε να τον βοηθήσει στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, που θεωρεί «εισιτήριο» για το Νομπέλ Ειρήνης.

Τα φερόμενα σχέδια της Κίνας για εισβολή στην Ταϊβάν έως το 2027, εν μέσω αναφορών σε δυτικά ΜΜΕ για πιέσεις στην κυβέρνηση Τραμπ να δηλώσει επίσημα ότι «αντιτίθεται» στην ανεξαρτησία της νήσου, ως προϋπόθεση για την ολοκλήρωση μιας εμπορικής συμφωνίας.

Οι εξελίξεις αφορούν άμεσα τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής, εν μέσω κλιμακούμενων εντάσεων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Μια αντανάκλαση των φόβων τους ήταν η σύνοδος κορυφής της Περιφερειακής Ολοκληρωμένης Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης (RCEP), στην Κουάλα Λουμπούρ, τη Δευτέρα, ανήμερα της αναχώρησης του Τραμπ από τη Μαλαισία.

Απαρτιζόμενη από τα κράτη μέλη της ASEAN, την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, είναι η μεγαλύτερη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου παγκοσμίως, τόσο σε επίπεδο ΑΕΠ, όσο και πληθυσμού.

Δείχνει πλέον να ενισχύεται, με ώθηση την αβεβαιότητα της εποχής Τραμπ 2.0.