Το σπίτι δίπλα στην κόλαση: Μέσα στη βίλα του Ρούντολφ Ες που τη χώριζε μια μάντρα από το φρίκη του Άουσβιτς

Μόλις έχει νυχτώσει. Ένας σκυθροπός άνδρας, με ένα χαμόγελο στο πρόσωπό του, ανοίγει την πόρτα του σπιτιού στο νο.88 της Legionow Street και παίρνει αγκαλιά τα παιδιά του. Τρώνε όλοι μαζί στην τραπεζαρία, μετά τα βάζει για ύπνο και τους ψιθυρίζει στο αυτί «όνειρα γλυκά», προτού κατέβει στο σαλόνι να ακούσει λίγη μουσική στο γραμμόφωνο μαζί με τη σύζυγό του Χέντγουιγκ Χένσελ. Ίσως πίνοντας κι ένα λικέρ, στα μικρά ανάγλυφα ποτήρια. Μοιάζει με το σπίτι μιας τέλειας οικογένειας, μόνο που ήταν αυτό του  Ρούντολφ Ες – η βίλα που τη χώριζε μια μάντρα από το κολαστήριο του Άουσβιτς.

Όσοι την έχουν δει θα πουν πως πρόκειται για ένα άσχημο σπίτι εξωτερικά, αλλά πρακτικό και λειτουργικό στο εσωτερικό του. Τη Δευτέρα 27 Ιανουαρίου είχαν τη δυνατότητα να το δουν και όσοι επισκέφθηκαν το στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης του Άουσβιτς, για την 80η Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που το «Σπίτι 88», όπως έμεινε γνωστό, άνοιξε τις πόρτες του για τον κόσμο.

O Ρούντολφ Ες δεξιά, μαζί με τους Ρίχαρντ Μπάερ και Γιόζεφ Μένγκελε. (Φωτογραφία: Wikipedia Commons)

Ο παράδεισος δίπλα από τη φρίκη

Ο Ρούντολφ Ες δεν ήταν απλά ένα στέλεχος του ναζιστικού κόμματος ούτε ένας απλός αξιωματικός του Αδόλφου Χίτλερ. Ήταν το δεξί χέρι του Χάινριχ Χίμλερ, αυτός που έφτιαξε το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς και αυτός που στο ίδιο μέρος έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο εξόντωσης των Εβραίων – υπολογίζεται ότι ως διοικητής του Άουσβιτς δολοφόνησε περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανθρώπους.

Λίγα μέτρα από το κολαστήριο, υπήρχε μια βίλα. Αυτή ήταν το σπίτι του Ες και της οικογένειάς του, της γυναίκας του Χέντγουιγκ Χένσελ και των πέντε παιδιών του. Ένα μεγάλο κτήμα, με κήπους, πισίνα, παιδική χαρά και έναν τεράστιο φράκτη – αυτός που χώριζε το σπίτι από τη «δουλειά» του διοικητή του Άουσβιτς.

Στο ισόγειο της βίλας ήταν η κουζίνα, το σαλόνι, η τραπεζαρία. Στον δεύτερο όροφο ήταν τα υπνοδωμάτια – στο ένα έμεναν οι δύο κόρες του, η Χαϊντετράουντ και η Μπριζίτ. Δίπλα ακριβώς τα δύο αγόρια, ο Κλάους και ο Χανς. Ενώ η Ανγκρέτ, που ήταν μωρό τότε, είχε μια κούνια στο δωμάτιο των γονιών της.

Από τα δύο παιδικά δωμάτια, μπορούσες να δεις την αυλή και τον μεγάλο κήπο της βίλας – και το παλιό κρεματόριο, όπου ο Ρούντολφ Ες  χρησιμοποίησε το αέριο Zyklon B για την μαζική εξόντωση κρατουμένων, επειδή ήταν περισσότερο «αποτελεσματικό» και «οικονομικό» από την εκτέλεση με όπλο.

The ‘paradise’ next to Auschwitz: MailOnline is given exclusive tour of Nazi Rudolf Höss’ real-life Zone of Interest home – and is shown chilling secrets that are still being discovered within https://t.co/v5t90j7aLS via @MailOnline

— Harry Howard (@howardharry) January 17, 2025

Όμως αυτό το σπίτι ήταν ο «παράδεισος μας», όπως θα το αποκαλούσε η  Χέντγουιγκ Χένσελ στον σύζυγό της κάποια στιγμή έως το 1944. Και την ίδια γνώμη είχαν και τα παιδιά της οικογένειας.

«Περάσαμε πολλές και διασκεδαστικές στιγμές εκεί ως οικογένεια» είχε πει η Μπριζίτ σε συνέντευεξή της στον Guardian το 2021, περίπου δύο χρόνια προτού πεθάνει σε ηλικία 90 ετών. «Έπαιζα με τις χελώνες μου στον κήπο, ο μπαμπάς μας πήγαινε βαρκάδα στον ποταμό, μας ρωτούσε για τη μέρα μας και έβαζε δίσκους στο γραμμόφωνο» θυμήθηκε και συμπλήρωσε: «Το σπίτι ήταν διαφορετικό από…» η Μπριζίτ δεν κατάφερε να πει στην συνέντευξη τις λέξεις «στρατόπεδο συγκέντρωσης». Απλά ψέλλισε «δεν ξέραμε τι γινόταν εκεί, μάθαμε χρόνια μετά».

‘Mum knew what was going on’: Brigitte Höss on living at Auschwitz, in the Zone of Interest family https://t.co/jNanl0Zp35

— Guardian culture (@guardianculture) March 24, 2024

Ο Άγγελος του Άουσβιτς και ο τέλειος πατέρας

«Δεν θυμάμαι τίποτα πριν από αυτό. Το Άουσβιτς είναι η πρώτη μου ανάμνηση» είχε πει το 2021 η Μπριζίτ στον Τόμας Χάρντινγκ. Λογικό αν σκεφτεί κανείς πώς όταν ο Ρούντολφ Ες και η οικογένειά του μετακόμισαν στο «Σπίτι 88» εκείνη ήταν 7 ετών. Εκεί θα μείνουν έως το 1944, προτού επιστρέψουν στο Βερολίνο για την τελική φάση του πολέμου και την ήττα του Χίτλερ.

«Είχαμε μια μικρή πισίνα στην αυλή, η μητέρα μου είχε φτιάξει έναν πανέμορφο κήπο – λάτρευε τα λουλούδια, μάλλον από εκείνη το πήρα κι εγώ. Είχαμε και κατοικίδια, δύο χελώνες και δύο σκύλους» θυμήθηκε η Μπριζίτ.«Τα σαββατοκύριακα δεν είχε ‘δουλειά’ ο μπαμπάς, έτσι κάναμε πράγματα όλοι μαζί. Δεν ξέραμε καν τι δουλειά έκανε, απλά ξέραμε ότι είχε».

Ωστόσο ήξερε ότι δίπλα στο σπίτι υπήρχε κάτι σαν φυλακή. «Γνώριζα ότι οι άνθρωποι που δούλευαν στο σπίτι μας ήταν κρατούμενοι. Όμως ήταν πολλοί χαρούμενοι. Θυμάμαι που φώναζαν τη μητέρα μου ‘ο Άγγελος του Άουσβιτς’».

Όσο για τον πατέρα της; «Ήταν υπέροχος. Δεν θα μπορούσα να είχα ευχηθεί για καλύτερο πατέρα. Ήταν στοργικός, μας έπαιρνε αγκαλιά και το βράδυ που μας έβαζε για ύπνο μας έλεγε ‘κοιμηθείτε όμορφα παιδιά μου’».

Ο Χάρι Χάουαρντ φωτογράφησε το σπίτι του Ρούντολφ Ες για την Daily Mail.

Ωστόσο, ζούσαν και με τον κίνδυνο στο μυαλό τους. «Πάντα είχαμε μια βαλίτσα με ρούχα έτοιμη δίπλα στο κρεβάτι μας, ήμασταν σε επιφυλακή» θα πει. Και τον Απρίλιο του 1945, ενώ είχαν γυρίσει στο Βερολίνο και οι Σοβιετικοί ήταν μια ανάσα πριν την είσοδό τους στη γερμανική πρωτεύουσα, ο Ρούντολφ Ες θα κρυφτεί στην εξοχή και η οικογένειά του θα βρει καταφύγιο σε ένα εργοστάσιο ζάχαρης. Μέχρι που τους βρήκαν οι σύμμαχοι, ψάχνοντας για τον πατέρα τους.

Ο Ρούντολφ Ες θα συλληφθεί, θα δικαστεί και θα καταδικαστεί σε θάνατο το 1947 – θα εκτελεστεί και θα ταφεί στο στρατόπεδο του Άουσβιτς, με τον ίδιο τρόπο που δολοφόνησε και έθαψε εκατομμύρια ανθρώπους. Θεία δίκη, θα πει κάποιος.

Όσο για την Μπριζίτ; Θα φύγει στην Ισπανία, όπου θα δουλέψει ως μοντέλο, προτού γνωρίσει τον Ιρλανδο-αμερικανό σύζυγό της. Τη δεκαετία του ’70 θα μετακομίσουν στην Ουάσινγκτον κι εκεί θα ξεκινήσει καριέρα ως υπεύθυνη σε εταιρία μόδας.

Ο Ρούντολφ Ες οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα. (Φωτογραφία: Wikipedia Commons)

«Πολλά χρόνια μετά μάθαμε τι γινόταν δίπλα στο σπίτι μας. Δεν θέλω να μιλάω για αυτό όμως. Δεν μου αρέσει να σκέφτομαι το τι έκανε ο πατέρας μου» θα πει και θα συμπληρώσει: «Ακόμα δεν θέλω να το πιστέψω. Ήταν άνθρωποι πάνω από αυτόν που τον ανάγκασαν, σκέφτομαι. Αλλά το έκανε».

Η Μπριζίτ θα πεθάνει τον Οκτώβριο του 2023, σε ηλικία 90 ετών. Λίγους μήνες αργότερα θα κυκλοφορήσει το φιλμ «The Zone of Interest», το οποίο περιγράφει τη ζωή της οικογένειας Ες στο «Σπίτι 88» δίπλα στο κολαστήριο του Άουσβιτς. Θα κερδίσει δύο βραβεία Όσκαρ.

//Η κεντρική φωτογραφία είναι από την ταινία «The Zone of Interest».