Το ΝΑΤΟ πάει… διάστημα

Προσαρμοζόμενο στα νέα δεδομένα, αλλά και σε μία εμφανή προσπάθεια να αποδείξει πως δεν είναι το κατάλοιπο μιας άλλης εποχής, το ΝΑΤΟ είχε ανακηρύξει από τον Νοέμβριο του 2019 το διάστημα ως «πέμπτο επιχειρησιακό τομέα» του, παράλληλα με τη γη, τον αέρα, τη θάλασσα και τον κυβερνοχώρο.

Στην τελευταία σύνοδο κορυφής, τη Δευτέρα, η Βορειοατλαντική Συμμαχία προχώρησε με νεο-ψυχροπολεμική διάθεση ακόμη ένα βήμα παραπέρα.

Με τη διευκρίνιση της κατά περίπτωσης εξέτασης, αποφάσισε να επεκτείνει τη ρήτρα συλλογικής άμυνας εκτός του συμβατικού πεδίου δράσης του οργανισμού, θέτοντας δυνητικά σε ισχύ την επίκληση του Άρθρου 5 για… διαστημικές επιθέσεις.

Για την ακρίβεια, όπως τονίζεται στο τελικό ανακοινωθέν, για «επιθέσεις προς, από και εντός του διαστήματος», που «συνιστούν σαφή πρόκληση για την ασφάλεια της Συμμαχίας», με απειλητικό αντίκτυπο για «την εθνική και την ευρω-ατλαντική ευημερία, ασφάλεια και σταθερότητα» και οι οποίες «θα μπορούσαν να είναι τόσο επιβλαβείς, όσο μία συμβατική επίθεση στις σύγχρονες κοινωνίες».

Τέτοιες λοιπόν επιθέσεις, υπογραμμίζεται γενικόλογα στο κείμενο, «θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην επίκληση του Άρθρου 5», με την τελική απόφαση να λαμβάνεται «κατά περίπτωση από το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο».

Για την ιστορία, η μοναδική φορά που έχει μέχρι σήμερα ενεργοποιηθεί η ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ ήταν μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 στις ΗΠΑ.

Εύλογες ανησυχίες;

Θεωρητικά, οι δορυφόροι θα μπορούσαν να χακαριστούν, να δεχθούν επίθεση ή και να χρησιμοποιηθούν ως όπλα, διαταράσσοντας δίκτυα τηλεπικοινωνιών, συστήματα πλοήγησης και ζωτικές υπηρεσίες.

Σε κάθε περίπτωση, το διάστημα θεωρείται πια κομβικός τομέας για την άμυνα και την στρατηγική αποτροπής του ΝΑΤΟ, «μαρτυρώντας» π.χ. τις εκτοξεύσεις πυραύλων και παρέχοντας πολύτιμες δυνατότητες για τη συλλογή πληροφοριών.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους, σε μία περίοδο που ο κλιμακούμενος ανταγωνισμός του διαστήματος αποκτά νέα γεωπολιτικά βάθη και διαστάσεις.

Περίπου 80 χώρες διαθέτουν πια δορυφόρους, ενώ στο «παιχνίδι»  έχουν μπει και ιδιωτικές εταιρείες.

Το αποτέλεσμα είναι 2.000 δορυφόροι να βρίσκονται σήμερα σε τροχιά γύρω από τη γη. Όχι τυχαία, οι μισοί εξ αυτών ανήκουν σε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, καλύπτοντας στους κόλπους της Συμμαχίας τουλάχιστον το 40% των επικοινωνιών.

«Η ασφαλής πρόσβαση σε διαστημικές υπηρεσίες, προϊόντα και δυνατότητες είναι απαραίτητη για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων, των αποστολών και των δραστηριοτήτων του ΝΑΤΟ», επισημαίνεται στο ανακοινωθέν της τελευταίας συνόδου κορυφής.

Προαναγγέλλεται, μάλιστα «επιτάχυνση του έργου μας για εμβάθυνση και επέκταση της χρήσης του διαστήματος ως επιχειρησιακού τομέα, συμπεριλαμβανομένου του Διαστημικού Κέντρου ΝΑΤΟ, στη Γερμανία» -στη Συμμαχική Αεροπορική Διοίκηση στο Ράμσταϊν- «και της επικείμενης ίδρυσης του Διαστημικού Κέντρου Αριστείας, στη Γαλλία».

Βαθιά το χέρι στην «τσέπη»

«Το Άρθρο 5 αποτελεί μια ιερή υποχρέωση», διακήρυξε από τις Βρυξέλλες ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, που στην πρώτη αυτή περιοδεία του στο εξωτερικό προσπάθησε να συσπειρώσει τους συμμάχους των ΗΠΑ γύρω από το νεο-ψυχροπολεμικό δόγμα του, εστιασμένο κυρίως στην αναδυόμενη γεωπολιτική και οικονομική «απειλή» της Κίνας.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι οι 30 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να βάλουν μαζί ακόμη πιο βαθιά το χέρι στην «τσέπη», για περαιτέρω αύξηση των αμυντικών τους δαπανών.

«Η δίκαιη κατανομή των βαρών στηρίζει τη συνοχή, την αλληλεγγύη, την αξιοπιστία και την ικανότητα της Συμμαχίας να εκπληρώνει τις θεμελιώδεις δεσμεύσεις μας βάσει των άρθρων 3 και 5», αναφέρεται στο κείμενο των συμπερασμάτων.

«Δεσμευόμαστε, ατομικά και συλλογικά, να βελτιώσουμε περαιτέρω την ισορροπία του επιμερισμού του κόστους και των ευθυνών που συνεπάγεται η συμμετοχή στη Συμμαχία», επισημαίνεται.

«Ολοι οι σύμμαχοι έχουν αυξήσει το ποσό που δαπανούν για την άμυνα σε πραγματικούς όρους και η τάση αυτή πρόκειται να συνεχιστεί»…