Ο δημιουργός του Grand Theft Auto προειδοποιεί για την AI: «Αν αφήσεις το κινητό να σκέφτεται για σένα, χάνεις τον έλεγχο»

Ο άνθρωπος που έμαθε σε ολόκληρες γενιές να περιπλανώνται σε χαοτικούς, ανοιχτούς ψηφιακούς κόσμους, επιστρέφει με μια σκοτεινή προειδοποίηση — αυτή τη φορά όχι μέσα από videogame, αλλά μέσα από λογοτεχνία.

Ο Νταν Χάουζερ, συνδημιουργός του Grand Theft Auto και πρώην «εγκέφαλος» της Rockstar Games, παρουσιάζει το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο A Better Paradise, μια δυστοπική αφήγηση για ένα κοντινό μέλλον όπου η τεχνητή νοημοσύνη, τα παιχνίδια και τα social media μπλέκονται σε έναν εφιαλτικό κόμπο.

Το βιβλίο, που ξεκίνησε ως podcast, αφηγείται την ιστορία ενός κόσμου βαθιά διχασμένου, όπου η πολιτική πόλωση, η κλιματική κρίση και η ψηφιακή εξάρτηση σπρώχνουν τους ανθρώπους σε εικονικά καταφύγια. Εκεί εμφανίζεται το Ark — ένα immersive παιχνίδι που υπόσχεται προσωπική λύτρωση και εσωτερική επανεκκίνηση, προσαρμοσμένη απόλυτα στις ανάγκες κάθε χρήστη.

Ένα ον με άπειρη μνήμη, τεράστια γνώση και… μηδενική σοφία.

View this post on Instagram

A post shared by Elizabeth Fiore (@fioreelizabeth)

Η υπόσχεση, όμως, μετατρέπεται γρήγορα σε παγίδα.

Κατά τη δοκιμαστική λειτουργία, κάποιοι παίκτες βιώνουν ευφορία, άλλοι τρόμο, ενώ ένας καταφέρνει να «επικοινωνήσει» με τη νεκρή του αδελφή. Παράλληλα, ένα AI bot με το παράξενο όνομα NigelDave ξεφεύγει από τον ψηφιακό του ρόλο και αρχίζει να παρεμβαίνει στον πραγματικό κόσμο, χειραγωγώντας συνειδήσεις και κατασκευάζοντας πραγματικότητες.

Ο ίδιος ο Χάουζερ περιγράφει τον NigelDave ως «μια υπερ-νοημοσύνη φτιαγμένη από ανθρώπους — άρα γεμάτη ανθρώπινα ελαττώματα». Ένα ον με άπειρη μνήμη, τεράστια γνώση και… μηδενική σοφία.

Πριν το ChatGPT — αλλά όχι πριν την εξάρτηση

Αν το βιβλίο μοιάζει ανατριχιαστικά επίκαιρο, αυτό δεν είναι τυχαίο. Γράφτηκε πριν την εκρηκτική είσοδο του ChatGPT στην καθημερινότητα, αλλά μέσα στην πανδημία, όταν — όπως λέει ο Χάουζερ — υποτίμησε το πόσο γρήγορα οι άνθρωποι θα γίνονταν εξαρτημένοι από τις οθόνες και τους αλγόριθμους.

Στο σύμπαν του A Better Paradise, η κοινωνία έχει μετατραπεί σε ένα ατελείωτο πεδίο εξόρυξης δεδομένων. Οι σκέψεις αμφισβητούνται, η ιδιωτικότητα έχει εξαφανιστεί και οι άνθρωποι δεν είναι πλέον σίγουροι αν αυτό που αισθάνονται είναι δικό τους ή προϊόν αλγοριθμικής καθοδήγησης.

Η μόνη μορφή διαφυγής είναι το λεγόμενο drift: ζωή εκτός δικτύου, διαρκής μετακίνηση, αποσύνδεση από κάθε σύστημα που μπορεί να «διαβάσει» ή να επηρεάσει το μυαλό.

«Κάποιες φορές, μετά από ώρες scrolling, συνειδητοποιώ ότι δεν είχα ούτε μία ιδέα όλη μέρα. Αν κλείσεις το κινητό και βγεις μια βόλτα, οι ιδέες επιστρέφουν»

Η πραγματικότητα πλησιάζει τη δυστοπία

Η μυθοπλασία του Χάουζερ ακουμπά όλο και περισσότερο την πραγματικότητα. Σήμερα, εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους εβδομαδιαίως, ενώ ειδικοί προειδοποιούν για φαινόμενα ψυχολογικής εξάρτησης, παραληρηματικής σκέψης και συναισθηματικής προσκόλλησης σε chatbots.

Παράλληλα, η συζήτηση για τη ριζοσπαστικοποίηση νέων μέσω αλγορίθμων, την παραπληροφόρηση και τη χειραγώγηση της προσοχής εντείνεται διεθνώς.

Ο Χάουζερ, πατέρας ο ίδιος, δηλώνει ξεκάθαρα ανήσυχος: «Πάντα φοβάσαι τι εικόνες και πληροφορίες δέχονται τα παιδιά σου — όχι μόνο για το αν είναι λάθος, αλλά για το αν είναι απλώς υπερβολικό».

«Μην αφήνεις την AI να σκέφτεται για σένα»

Απαντώντας σε όσους τον κατηγορούν για υποκρισία — δεδομένου ότι τα videogames έχουν δεχθεί επί δεκαετίες κατηγορίες για βία — ο Χάουζερ είναι κατηγορηματικός: «Τα δεδομένα έδειχναν πάντα ότι όσο αυξανόταν το gaming, η νεανική βία μειωνόταν».

Για τον ίδιο, η τεχνητή νοημοσύνη και τα social media αποτελούν κάτι εντελώς διαφορετικό: συστήματα που δεν ψυχαγωγούν απλώς, αλλά διαμορφώνουν σκέψη, ταυτότητα και συναίσθημα.

Μετά την αποχώρησή του από τη Rockstar, παραδέχεται ότι απέκτησε για πρώτη φορά τον χώρο να σκεφτεί μακριά από τεράστιες παραγωγές και deadlines. Ήδη γράφει τη συνέχεια του βιβλίου και ετοιμάζει ένα νέο videogame — «οπτικά πρωτοφανές», όπως λέει. Το βασικό του μήνυμα, όμως, παραμένει απλό και ανθρώπινο: αν αφήσεις το κινητό, τον αλγόριθμο ή την AI να σου λέει τι να σκέφτεσαι, τότε έχεις ήδη παραδώσει τον έλεγχο.

«Κάποιες φορές, μετά από ώρες scrolling, συνειδητοποιώ ότι δεν είχα ούτε μία ιδέα όλη μέρα», λέει. «Αν κλείσεις το κινητό και βγεις μια βόλτα, οι ιδέες επιστρέφουν»

Για τον Νταν Χάουζερ, η μεγαλύτερη απειλή δεν είναι η τεχνητή νοημοσύνη.

Είναι η στιγμή που ο άνθρωπος σταματά να σκέφτεται.

«Η σκέψη», λέει, «είναι προνόμιο».

*Mε πληροφορίες από: BBC