Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν: Το μυαλό και η θέληση είναι οι μεγαλύτερες πλουτοπαραγωγικές πηγές του Ισραήλ

Την 1η Δεκεμβρίου 1973 απεβίωσε στο Τελ Αβίβ ο σιωνιστής πολιτικός Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν (David Ben-Gurion), ο επονομαζόμενος Πατέρας του Ισραήλ.

Ο Μπεν-Γκουριόν, ο οποίος θεωρείται ο αρχιτέκτονας της ιδρύσεως του κράτους του Ισραήλ το 1948, είχε γεννηθεί στο (υπό ρωσική κατοχή) Πλονσκ της Πολωνίας στις 16 Οκτωβρίου 1886.

Διετέλεσε πρώτος πρωθυπουργός του Ισραήλ, από το 1948 έως το 1953 (και ακολούθως από το 1955 έως το 1963).

Στις 14 Μαΐου 1948 ο Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν προέβη στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Ισραήλ, με άλλα λόγια στη σύσταση εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη.

Στο φύλλο του «Βήματος» που είχε κυκλοφορήσει στις 26 Ιανουαρίου 1964, ημέρα Κυριακή, υπήρχε ένα δημοσίευμα αφιερωμένο στον Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.1.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Το εν λόγω άρθρο, που έφερε τον τίτλο «Σ΄ένα κιμπούτς της ερήμου ζη ο δημιουργός του Ισραήλ», παρατίθεται κατωτέρω:

Κάθε ημέρα, καθώς τα πρώτα αραχνοΰφαντα πέπλα της νύκτας καλύπτουν την πετρώδη έρημο, ένας κοντός αλλά εύσωμος γέρος, με σταθερό βήμα, ξεκινά για τον περίπατόν του ολόγυρα στις εγκαταστάσεις του «Κιμπούτς». Πάντοτε έχει και κάποιον για συντροφιά. Και ποτέ του δεν απομακρύνεται από τον κεντρικό δρόμο. Βαδίζει για μια περίπου ώρα και γυρνά στο απλό του σπίτι, καθώς τα πρώτα φώτα δίδουν στον οικισμό μιαν ιδιαίτερη ομορφιά.

— Είναι το μόνο πράγμα που κάνω απ’ όσα σχεδίαζα για την εποχή που θα είχα πια αποσυρθή από την δημοσία ζωή, λέγει ο Δαυίδ Μπεν Γκούριον, ο πατέρας και βασικός δημιουργός του σημερινού Ισραήλ.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.1.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Και προσθέτει:

— Μ’ αφήνουν να περπατώ μόνον στον κεντρικό δρόμο. Μου απαγορεύουν, για λόγους ασφαλείας, να κινηθώ προς την έρημο.

Το Κιμπούτς στο οποίον έχει αποσυρθή ο Μπεν Γκούριον ονομάζεται Σντε Μποκέρ και βρίσκεται στα κράσπεδα της ερήμου Νεγκέβ. Στα 77 του χρόνια ο βασικός εν ζωή αρχιτέκτων του Ισραήλ επραγματοποίησε ένα του όνειρο. Να ζήση στο Σντε Μποκέρ, που πρωτογνώρισε πριν από 10 χρόνια. Το θάρρος δώδεκα νέων τον είχεν εντυπωσιάσει, όταν μια μέρα, περνώντας με το αυτοκίνητό του, τους είδε να πασχίζουν να δημιουργήσουν έναν αγροτικό οικισμό σ’ εκείνο το δύσκολο μέρος.

— Όταν τους ρώτησα, αναπολεί τώρα ο τέως πρωθυπουργός του Ισραήλ, τι ήταν εκείνο που τους έκανε να διαλέξουν αυτό το τραχύ και δύσκολο έδαφος, μου απάντησαν: Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια σ’ αυτά τα μέρη ζούσαν οι Ναβατεανοί (σ.σ. οι Ναβαταίοι, αραβική μη νομαδική φυλή). Για ποιον λόγο, λοιπόν, να μη ζήσουν κι’ αυτοί; Η απάντησίς τους μ’ εντυπωσίασε τόσο πολύ, ώστε πήρα τότε την απόφασι να γίνω κι’ εγώ μια μέρα μέλος του Κιμπούτς τους. Απεφάσισα να έλθω εδώ, γιατί ήξερα πως το κάθε τι έπρεπε να δημιουργηθή από την αρχή. Αυτή ήταν η μεγάλη πρόκλησις που μ’ έκανε να προκρίνω σαν τελικό μου καταφύγιο το Σντε Μποκέρ.

Και δείχνοντας το πεύκο που φιγουράρει έξω απ’ το παράθυρο του γραφείου του εξηγεί: «Ούτε αυτό υπήρχε όταν πρωτοήλθα δω πέρα».

Πριν πάρη την τελική του απόφασι, ο Μπεν Γκούριον, με μεγάλη προσοχή, μελέτησε το πρόγραμμα αυτού του Κιμπούτς. Και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις προοπτικές του. Την έρευνά του αυτήν έκαμε με απόλυτη μυστικότητα, ώστε όταν ανεκοίνωσε την απόφασί του στην πιστή του σύντροφο ήταν —το θυμάται πάντα— σαν να της έσκασε η μεγαλύτερη βόμβα.

Ο Μπεν Γκούριον απεσύρθη για πρώτη φορά στο Σντε Μποκέρ το 1954 και παρέμεινεν εκεί δεκατέσσαρες μήνες. Τότε είχεν αισθανθή «πνευματική κόπωσι» και είχε παραιτηθή της πρωθυπουργίας. Εκείνη την εποχή ο ηγέτης του Ισραήλ εργαζόταν τέσσαρες ώρες κάθε μέρα στο Κιμπούτς — όπως θυμούνται οι πιο παλαιοί κάτοικοί του. Σήμερα όμως περνά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του στο επιβλητικό, λόγω της μεγάλης βιβλιοθήκης του, γραφείο του δεχόμενος επισκέψεις φίλων και παλαιών συνεργατών, αλληλογραφώντας με πλήθος κόσμου στα πέρατα της Οικουμένης και γράφοντας άρθρα για εφημερίδες και περιοδικά. Έτσι, ελάχιστος χρόνος τού μένει για να γνωρισθή καλύτερα με τους άλλους κατοίκους της περιοχής. Αυτά τα καθήκοντα, άλλωστε, τα έχει αναθέσει στην σύζυγό του, την Πόλλα, η οποία πάντοτε αποκαλύπτει την πίκρα της γιατί κατέφυγαν σ’ αυτό το ερημικό μέρος. «Δεν είναι και πολύ ευτυχής», παραδέχεται ο Μπεν Γκούριον. «Της λείπουν οι τόσοι και τόσοι φίλοι που μένουν στα Ιεροσόλυμα και το Τελ Αβίβ».

«Δεν μπορώ να πω ότι η ζωή στο Σντε Μποκέρ είναι ιδεώδης», παραπονείται πάντοτε η Κα Μπεν Γκούριον. «Και βέβαια δεν είναι ιδεώδης», συμπληρώνει ο σύζυγός της. «Τίποτε σ’ αυτόν τον κόσμο δεν μπορεί να χαρακτηρισθή ιδεώδες».

Παρά την απομάκρυνσί του από τον δημόσιο βίο της χώρας του, ο Μπεν Γκούριον παρακολουθεί με ζωηρό ενδιαφέρον και την παραμικρή εξέλιξι. Και έχει γνώμες και ιδέες για το κάθε νέο ή παλαιό θέμα. Πιστεύει ότι θα πρέπει να μεταβληθή το εκλογικό σύστημα του Ισραήλ, ώστε να παύση ο πολυκομματισμός του, και ότι θα πρέπει να ακολουθηθούν τα αμερικανικά πρότυπα, που ισχύουν για την εκλογή του Προέδρου.

Μερικές άλλες απόψεις του:

• Το Ισραήλ, αφού εδημιούργησε την γεωργία του, πρέπει τώρα να στραφή και ν’ αναπτυχθή σαν βιομηχανικό και ναυτιλιακό κράτος.
• Οι νέοι έποικοι θα πρέπει να είναι μορφωμένοι, γιατί διαφορετικά η χώρα θα διατρέξη τον μεγαλύτερο κίνδυνο στην ιστορία της. Οι αμόρφωτοι είναι για το Ισραήλ μεγαλύτερος κίνδυνος κι’ απ’ αυτούς ακόμη τους χιτλερικούς διωγμούς των Εβραίων.
• Το μυαλό και η θέλησις εξακολουθούν πάντοτε να αποτελούν τις μεγαλύτερες πλουτοπαραγωγικές πηγές του Ισραήλ.
• Οι σχέσεις με τους Άραβες δεν πρόκειται να επιδεινωθούν, αλλ’ ούτε και να βελτιωθούν. Στον αραβικόν κόσμον μόνον ένας άνθρωπος υπάρχει για να συζητηθή και ν’ αποφασισθή η ειρήνευσις με το Ισραήλ. Αυτός είναι ο Νάσερ (σ.σ. ο τότε πρόεδρος της Αιγύπτου).

Και πιστεύει ακόμη:

• Θα ευρεθή κάποιος τρόπος, ώστε η Δημοκρατία να προωθηθή σε περισσότερα μέρη του Κόσμου. Ακόμη και στα κομμουνιστικά κράτη.
• Η κομμουνιστική Κίνα πρέπει να γίνη αποδεκτή από τον ελεύθερον κόσμον. Δίχως αυτήν δεν μπορεί να λυθή ούτε ένα από τα φλέγοντα παγκόσμια προβλήματα.

Ο Μπεν Γκούριον έχει απόψεις για το κάθε θέμα. Και τις εκφράζει είτε στ’ άρθρα του ή στις ατέλειωτες συζητήσεις του με τους επισκέπτες του. Παράλληλα όμως δεν παύει να παραπονήται ότι δεν του μένει ο απαιτούμενος χρόνος, για ν’ ασχοληθή με τα θέματα εκείνα που τόσο τον ενδιαφέρουν. Την φιλοσοφία, την Ιστορία, την επιστήμη και την θρησκεία. Και είναι κλασική πια η διαμαρτυρία του:

«Δεν μου μένει καιρός. Έχω τόσα γράμματα να γράφω κάθε μέρα και να δέχωμαι τόσους πολλούς φίλους, ώστε ποτέ μου δεν θα μπορέσω να πραγματοποιήσω το παλαιό μου όνειρο: Να διαβάσω και να σκεφθώ. Ναι, ποτέ μου…»

Και μελαγχολικά κυττά την αγαλματένια προτομή του Πλάτωνος και το χάλκινο αντίγραφο του «Μωυσή» του Μιχαήλ Αγγέλου, που στολίζουν το γραφείο του. Αλλά κανείς δεν παίρνει αυτά τα λόγια του στα σοβαρά. Και τούτο γιατί είναι πια κοινή συνείδησις πως ο Μπεν Γκούριον θα ήταν ένας πολύ δυστυχισμένος άνθρωπος, αν δεν είχε τόσους επισκέπτες και τόσο μεγάλη αλληλογραφία. Άλλωστε, κι’ ο ίδιος δεν πολυεπιμένει. Ξέρει πως το μυστικό του δεν είναι πια μυστικό. Δεν καταθέτει όμως και τα όπλα. «Θέλω πολύ να βρω την ευκαιρία, για να διαβάσω και να σκεφθώ. Αλλά πάντα υπάρχουν επισκέψεις και γράμματα ν’ απαντήσω και άρθρα που πρέπει να γράψω. Και για τα άρθρα πρέπει να χάνω πολύ χρόνο για την σχετική έρευνα».

Ο «γέρος» του Ισραήλ παραπονείται. Στο μεταξύ οι αρχές εντείνουν τα μέτρα για την προσωπική του ασφάλεια, γιατί όλοι ξέρουν πως το Ισραήλ θα ήταν πολύ πιο φτωχό χωρίς αυτόν τον σοφό γέρο, που λατρεύει την απλή και σκληρή φυσική ζωή με το ίδιο ακριβώς πάθος όπως και τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς.