Οι μαύρες μέρες των ΗΠΑ: Όταν τέσσερις φοιτητές έπεσαν νεκροί από τα πυρά της Εθνοφρουράς

Το ημερολόγιο έγραφε 4 Μαϊου 1970 όταν τέσσερις φοιτητές πυροβολήθηκαν από την Εθνοφρουρά κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας για τον πόλεμο του Βιετνάμ στο Πανεπιστήμιο Kent State στο Οχάιο – γεγονότα που φανέρωναν τις πολιτικές και πολιτιστικές διαιρέσεις στις ΗΠΑ εκείνη την εποχή.

Απαθανατισμένο στο τραγούδι Ohio των Crosby, Stills, Nash & Young, το οποίο κυκλοφόρησε λίγες εβδομάδες μετά το συμβάν, οι πυροβολισμοί στο Kent State προκάλεσαν τη μεγαλύτερη φοιτητική απεργία στην ιστορία των ΗΠΑ, στην οποία συμμετείχαν εκατοντάδες πανεπιστημιουπόλεις σε όλη τη χώρα.

Ένα νέο κύμα φοιτητικών διαμαρτυριών κατά του πολέμου του Βιετνάμ αποτέλεσε το υπόβαθρο των πυροβολισμών. Ακολούθησαν την ανακοίνωση τον Απρίλιο του 1970 από τον Πρόεδρο Νίξον ότι είχε εγκρίνει την εισβολή των ΗΠΑ στην Καμπότζη για να πολεμήσουν τους Βιετκόνγκ εκεί, σηματοδοτώντας έτσι μια σημαντική διεύρυνση της πολεμικής προσπάθειας της αμερικανικής πλευράς. Μία από τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας εναντίον αυτού του γεγονότος έλαβε χώρα στην πανεπιστημιούπολη του Kent State, στο Οχάιο, την 1η Μαΐου. Εκείνο το βράδυ ξέσπασαν φασαρίες στο κέντρο του Κεντ, μετά από μια αρχικά ειρηνική διαμαρτυρία. Ακολούθησε βίαιη αντιπαράθεση μεταξύ νέων και της αστυνομίας, ενώ ορισμένα καταστήματα βανδαλίστηκαν.

Την επόμενη ημέρα, ο δήμαρχος της πόλης ζήτησε από τον κυβερνήτη του Οχάιο να στείλει την πολιτειακή εθνοφρουρά στο Kent. Η βία και οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν για τις επόμενες δύο ημέρες, με ένα κτίριο του Σώματος Εκπαίδευσης Εφέδρων Αξιωματικών στην πανεπιστημιούπολη να καίγεται ολοσχερώς, αν και δεν είναι σαφές τι ή ποιος έβαλε τη φωτιά.

«(Όταν) είδαμε πτώματα να μπαίνουν σε φορεία σε ασθενοφόρο, νομίζω ότι τότε ήταν που οι άνθρωποι πίστεψαν πραγματικά ότι (είχε) συμβεί, και τότε ήταν που οι άνθρωποι άρχισαν πραγματικά να καταρρέουν. Τα κορίτσια κινούνταν γύρω γύρω κλαίγοντας υστερικά και το κύριο πράγμα που άκουγες ήταν οι άνθρωποι να φωνάζουν ‘γιατί;’»

4 Μαΐου 1970

Στις 4 Μαΐου, καλέστηκε άλλη μια διαμαρτυρία στην πανεπιστημιούπολη, η οποία είχε πλέον καταληφθεί από την Εθνοφρουρά. Οι διαδηλώσεις είχαν απαγορευτεί στο πανεπιστήμιο, αλλά πολλοί φοιτητές προφανώς δεν το γνώριζαν αυτό, ενώ πολλοί άλλοι δεν νοιάζονταν. Σύμφωνα με το πανεπιστήμιο, περίπου 3.000 άτομα είχαν συγκεντρωθεί στο κέντρο της πανεπιστημιούπολης μέχρι αργά το πρωί.

Περίπου το μεσημέρι, οι φρουροί διέταξαν τους διαδηλωτές να διαλυθούν. Οι λεπτομέρειες των όσων ακολούθησαν έχουν αμφισβητηθεί, αλλά η εντολή διάλυσης αγνοήθηκε και μάρτυρες λένε ότι πετάχτηκαν πέτρες. Αφού έκαναν χρήση δακρυγόνων και μετά από μια σειρά αντιπαραθέσεων, οι στρατιώτες έριξαν αληθινές σφαίρες στο πλήθος. Τέσσερις φοιτητές σκοτώθηκαν και εννέα τραυματίστηκαν. Δύο από τους νεκρούς δεν συμμετείχαν στη διαδήλωση.

«Ακόμα κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει ότι είχαν πυροβολήσει, ήταν αδιανόητο – κανείς δεν είχε κάνει τίποτα, γιατί να πυροβολήσεις;»

«Γιατί να πυροβολήσεις;»

Πέντε μήνες αργότερα, η εκπομπή Man Alive, ένα πρόγραμμα του BBC για θέματα επικαιρότητας, επισκέφθηκε το Kent στο Οχάιο, σε ένα επεισόδιο με τίτλο The Mood of America.

Μια αυτόπτης μάρτυρας των πυροβολισμών, η Τζίνι Ρίκαρτντ, η οποία δεν συμμετείχε στις διαδηλώσεις, περιέγραψε στο BBC το σοκ που υπέστη μετά τον καταιγισμό των πυροβολισμών. Στην αρχή, η ίδια και ένας φίλος της υπέθεσαν ότι είχαν χρησιμοποιηθεί άσφαιρα.

«Ακόμα κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει ότι είχαν πυροβολήσει, ήταν αδιανόητο – κανείς δεν είχε κάνει τίποτα, γιατί να πυροβολήσεις;»

«(Όταν) είδαμε πτώματα να μπαίνουν σε φορεία σε ασθενοφόρο, νομίζω ότι τότε ήταν που οι άνθρωποι πίστεψαν πραγματικά ότι (είχε) συμβεί, και τότε ήταν που οι άνθρωποι άρχισαν πραγματικά να καταρρέουν. Τα κορίτσια κινούνταν γύρω γύρω κλαίγοντας υστερικά και το κύριο πράγμα που άκουγες ήταν οι άνθρωποι να φωνάζουν ‘γιατί;’».

Όπως διαπίστωσε όμως η ομάδα του BBC, υπήρχαν έντονες διαφορές απόψεων στο Kent σχετικά με τους πυροβολισμούς.

«Δεν λυπάμαι για τα παιδιά, αυτά το ζήτησαν. Δεν έπρεπε να είναι εκεί…», είπε ένας πολίτης – στο άκουσμα του οποίου ανατριχιάζει κανείς μέχρι και σήμερα.

«Οι ιδέες είναι αποδιοπομπαίοι τράγοι με τους όρους ‘ριζοσπαστικές’ ή ‘κομμουνιστικές’»

Η μονόπλευρη αφήγηση των γεγονότων γεννά παθογένειες

Οι αφηγήσεις των συμμετεχόντων ακτιβιστών φοιτητών της εποχής, όπως προβλήθηκαν από το BBC, συμπυκνώνουν μερικές από τις βαθιές πολιτικές και γενεαλογικές διαφορές στις ΗΠΑ, ενώ έρχονται αντιμέτωπες με τις αφηγήσεις όσων έβλεπαν την αντίσταση απ’ έξω.

«Η βία προκύπτει μόνο από την απογοήτευση, η βία είναι η έσχατη λύση, εννοώ ότι αυτό είναι σχεδόν κλισέ σε αυτό το σημείο. Είναι προφανές ότι αυτό συμβαίνει σε όλη τη χώρα. Γι’ αυτό οι πολιτικές διαμαρτυρίες παίρνουν τη μορφή της βίας, εξαιτίας αυτού του βασικού κυνισμού. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι τίποτα δεν θα συμβεί μέσα στα κανάλια του κέρδους», είπε ένας.

Ερωτηθείς γιατί τόσο συχνά φαίνεται να είναι ο «εργαζόμενος άνθρωπος» που αντιτίθεται πικρά στους διαδηλωτές φοιτητές, απάντησε: «δηλαδή οι εφημερίδες που διαβάζει, οι πληροφορίες που έχει συνηθίσει να λαμβάνει είναι τόσο μονόπλευρες. Τροφοδοτείται με μια συγκεκριμένη γραμμή η οποία αποκλείει κάθε είδους άνοιγμα εκ μέρους του σε νέες ιδέες. Οι ιδέες είναι αποδιοπομπαίοι τράγοι με τους όρους ‘ριζοσπαστικές’ ή ‘κομμουνιστικές’. Ο απογοητευμένος παρανοϊκός εργαζόμενος θέλει μόνο περισσότερα από το σύστημα – έχει μερίδιο σε αυτό».

Παρόλο που ακολούθησαν πολλές εξεταστικές επιτροπές και δίκες για πολλά χρόνια, κανείς δεν κρίθηκε ποτέ ένοχος για τη δολοφονία ή την ανθρωποκτονία των τεσσάρων φοιτητών – Άλισον Κράους, Τζέφρι Μίλερ, Σάντρα Λι Σόιερ και Γουίλιαμ Νοξ Σρέντερ.