Το Bitcoin αρχίζει να θυμίζει τη μανία της… τουλίπας

Οι επενδυτές του Bitcoin περνούν μια δύσκολη περίοδο. Μέχρι πριν από λίγο καιρό, μπορούσε κανείς να υποστηρίξει εύλογα ότι το κρυπτονόμισμα λειτουργεί σαν χρυσός. Ψηφιακός χρυσός.

Όχι όμως το 2025, αναφέρει σε νέα ανάλυσή του το Bloomberg, αν και δεν παραλείπει να υπενθυμίσει ότι η τιμή του έχει αυξηθεί κατά 390% την τελευταία πενταετία. Αλλά το τελευταίο εξάμηνο είναι λίγο… καταστροφικό. Ο πραγματικός χρυσός, από την άλλη, άντεξε. Έχει ενισχυθεί σχεδόν 60% τον τελευταίο χρόνο και 24% στο ίδιο εξάμηνο που το bitcoin βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση.

Τι συμβαίνει με το Bitcoin;

Μπορεί να πρόκειται απλώς για κατοχύρωση κερδών. Ίσως να σχετίζεται με τις πιο «επιθετικές» δηλώσεις για τα επιτόκια στις ΗΠΑ νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, δεδομένου ότι η αύξηση επιτοκίων δεν ευνοεί τα περιουσιακά στοιχεία που δεν αποφέρουν καμία ταμειακή ροή.

Ίσως να σχετίζεται όμως και με την ενεργειακή κατανάλωση, καθώς το κόστος «εξόρυξης» Bitcoin συγκλίνει με την τρέχουσα τιμή του, γίνεται δυσκολότερο να δικαιολογηθεί η διαδικασία.

Ή ίσως ο λόγος να βρίσκεται στην Strategy και στους υποστηρικτές του Bitcoin, όπως ο εκτελεστικός πρόεδρος Michael Saylor, οι οποίοι εδώ και χρόνια δηλώνουν ότι τα Bitcoin τους «δεν θα πωληθούν ποτέ». Όμως τώρα φαίνεται πως μπορεί τελικά να χρειαστεί… να πωληθούν, αναφέρει το Bloomberg.

Όταν το Bitcoin εκτοξεύεται και οι μετοχές των εταιρειών που το κατέχουν διαπραγματεύονται με premium, αυτές οι εταιρείες μπορούν να εκδίδουν νέες μετοχές (ή χρέος) για να αγοράζουν ακόμη περισσότερο Bitcoin και να πληρώνουν τόκους για το παλιό χρέος. Όταν όμως η τιμή πέφτει ή οι μετοχές τους διαπραγματεύονται με discount, αυτό δεν είναι εφικτό. Έτσι, δεν αποκλείεται να έρχεται η ώρα που ο Saylor ίσως αναγκαστεί να πουλήσει Bitcoin για να πληρώσει τους τόκους του χρέους με το οποίο αγόρασε… Bitcoin.

Ανησυχητικά σημάδια

Εδώ αρχίζουν τα ανησυχητικά σημάδια. Ουδείς πρέπει να παραβλέπει ότι το Bitcoin είναι ένα εντελώς μη παραγωγικό περιουσιακό στοιχείο, ή και μη-περιουσιακό στοιχείο, και ότι η αποσύνδεση από το δολάριο είναι πιο δύσκολη απ’ όσο παρουσιάζεται.

Αρκεί να αναρωτηθεί κανείς εάν είναι πράγματι χρήμα το Bitcoin, αν πρέπει να το πουλήσεις για να πληρώσεις τους λογαριασμούς σου σε δολάρια.

Ταυτόχρονα δίνει τροφή στα επιχειρήματα όσων μιλούν για «πυραμίδες» και υποδηλώνει πως στην αγορά υπάρχει περισσότερο διαθέσιμο Bitcoin προς πώληση από όσο πιστεύουν ακόμη και οι αισιόδοξοι. Η Strategy κατέχει το 3,1% όλων των Bitcoin.

Την ίδια στιγμή, η «μανία της τεχνητής νοημοσύνης» φαίνεται να οδηγεί τις αγορές σε νέα υψηλά, αλλά η οικονομολόγος και συγγραφέας Dambisa Moyo σημειώνει στο νέο επεισόδιο του Merryn Talks Money ότι το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν ζούμε μια τεχνολογική φούσκα, αλλά σε ποιο στάδιο βρισκόμαστε.

Οι έντονες διακυμάνσεις του Bitcoin μπορεί επίσης να υποδηλώνουν ότι η εγγενής του αξία δεν είναι ακριβώς αυτή που πιστεύουν οι οπαδοί του, και ότι ίσως κατευθύνεται προς τη «δίκαιη αξία» του… το μηδέν, σύμφωνα με το Bloomberg.

Και αν έρθει η «Q day»;

Σε αυτό το σενάριο συμβάλλει και η πιο πρόσφατη έκθεση Outrageous Predictions της SaxoBank. Τι θα συνέβαινε αν η «Q day», η ημέρα που η κβαντική τεχνολογία θα καθιστά όλους τους σημερινούς κωδικούς και κρυπτογραφήσεις άμεσα παραβιάσιμους, έρθει νωρίτερα απ’ όσο φανταζόμαστε;

Αυτό θα κατέστρεφε τη βασική χρησιμότητα του Bitcoin, εάν θεωρήσουμε ότι μεγάλο μέρος της αξίας του βρίσκεται στη δομή του, εξηγεί το Bloomberg. Τότε, λένε οι αναλυτές, οι επενδυτές θα στραφούν στο απόλυτο «περιουσιακό στοιχείο χωρίς κώδικα»… τον φυσικό χρυσό.

Υπάρχει όμως και μια άλλη εξήγηση που συζητείται έντονα. Και λέγεται «Ιαπωνία». Τι θα γινόταν αν το Bitcoin είναι το «καναρίνι στο ορυχείο» που προειδοποιεί για την κατάρρευση του yen carry trade; Για χρόνια, τα υπερβολικά χαμηλά επιτόκια στην Ιαπωνία ενθάρρυναν τη ροή χρήματος στο εξωτερικό. Δανείζεσαι φθηνά στην Ιαπωνία. Επενδύεις οπουδήποτε αλλού. Βγάζεις κέρδος. Ξεχρεώνεις. Κρατάς τα υπόλοιπα. Απλό.

Απλό, μέχρι να αυξηθούν τα ιαπωνικά επιτόκια. Και τώρα αυξάνονται. Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων έχουν σκαρφαλώσει και υπάρχει ξεκάθαρη προσδοκία ότι η Bank of Japan θα προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων μέσα στον μήνα.

Κακά νέα, σύμφωνα με τον Albert Edwards της Societe Generale. «Η κατάρρευση του carry trade μπορεί να προκαλέσει έναν εκκωφαντικό ‘θόρυβο’ στις αμερικανικές χρηματοοικονομικές αγορές», προειδοποιεί. Ιδίως στα υψηλά μοχλευμένα περιουσιακά στοιχεία, όπως συμβαίνει συχνά με το Bitcoin. Όπως σημειώνει ο Ed Yardeni της Yardeni Research, η Binance διαχειρίζεται σχεδόν το 50% του παγκόσμιου όγκου συναλλαγών cryptos και προσφέρει μόχλευση έως και 50 φορές.

Το πρόβλημα στην πράξη

Βέβαια, όλα αυτά μπορεί τελικά να μην έχουν καμία σχέση με το Bitcoin. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε. Το Bitcoin είναι μια πυραμίδα από συνεχώς μεταβαλλόμενες αφηγήσεις, αναφέρει το Bloomberg. Είναι το «νέο χρήμα». Είναι το στοίχημα αποδυνάμωσης του δολαρίου. Η ρύθμιση θα το απογειώσει. Τα ιδρύματα θα το υιοθετήσουν, όπως η Bank of America. Τα ETF θα το εκτινάξουν… όπως της Vanguard.

Όμως, όσο κι αν αθροίσει κανείς αυτές τις αφηγήσεις, δεν υπάρχει τρόπος να ξέρουμε τι πραγματικά κινεί την τιμή του, πέρα από τα συναισθήματα και τη δυναμική που την περιβάλλουν. Χωρίς ταμειακές ροές, χωρίς προσδοκώμενες ταμειακές ροές και χωρίς συσχέτιση 3.000 ετών με τον πληθωρισμό, δεν υπάρχει τρόπος να αποτιμηθεί.

Τι ήταν η μανία της Τουλίπας

Η Tulip Mania ή η μανία της Τουλίπας, ήταν μια κερδοσκοπική «φούσκα» της Ολλανδικής Χρυσής Εποχής, που αφορούσε σπάνιους βολβούς τουλίπας. Οι τιμές των συμβολαίων για τουλίπες εκτοξεύτηκαν την περίοδο 1636–1637, με ορισμένες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο έως και 20 φορές μέσα σε λίγους μόλις μήνες, πριν καταρρεύσουν περίπου κατά 95% την άνοιξη του 1637.

Με άλλα λόγια, της θεαματικής ανόδου ακολούθησε μια εξίσου θεαματική κατάρρευση. Μετά το ανώτατο σημείο τιμών του 1637, αυτές δεν πλησίασαν ποτέ ξανά τα ίδια επίπεδα, αλλά επέστρεψαν σε «κανονικά» επίπεδα. Θεωρείται ευρέως ως η πρώτη καταγεγραμμένη φούσκα περιουσιακού στοιχείου στην ιστορία.

Σύμφωνα με νεότερες έρευνες, το φαινόμενο της Tulip Mania ήταν σύντομο και περιορισμένο. Ενεπλάκησαν μερικές εκατοντάδες εύποροι κερδοσκόποι, έμποροι και τεχνίτες, και η περίοδος μέγιστης έντασης διήρκησε μόλις λίγους μήνες. Η ευρύτερη ολλανδική οικονομία, τότε η πλουσιότερη της Ευρώπης, δεν υπέστη ουσιαστικούς κραδασμούς.

Η ιστορικός Anne Goldgar διαπίστωσε, έπειτα από εκτενή έρευνα σε αρχεία, ότι «δεν υπήρξε ούτε μία χρεοκοπία που να μπορεί να αποδοθεί στην tulipmania». Μάλιστα, πολλές κορυφαίες συναλλαγές σε τουλίπες ήταν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, και όχι πραγματικοί βολβοί, τα οποία οι κερδοσκόποι μπορούσαν να ακυρώσουν πληρώνοντας μια μικρή χρέωση μετά την κατάρρευση των τιμών.

Με απλά λόγια, η Tulip Mania ήταν μια περιορισμένη μανία, όχι μια συστημική κρίση. Ο μύθος της διογκώθηκε αργότερα από συγγραφείς όπως ο Charles Mackay, ο οποίος προσπάθησε να τον μετατρέψει σε ένα κλασικό «ηθικό δίδαγμα» για τους κινδύνους της κερδοσκοπίας. Όπως σημειώνει η Goldgar, ο μύθος της τουλίπας έχει έκτοτε «χρησιμοποιηθεί ως όπλο από όσους θέλουν να απορρίψουν οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο δεν καταλαβαίνουν». Συμπεριλαμβανομένου και του Bitcoin.

Πηγή: ΟΤ