Ουκρανία: Οι συμφωνίες του Μινσκ στοιχειώνουν το Κίεβο – Τι θα απαντήσει στο σχέδιο «αλά Κορέα» του Τραμπ

Οι πιέσεις στην Ουκρανία να δεχτεί το σχέδιο των ΗΠΑ για εκεχειρία αυξάνονται όλο και περισσότερο, με το Κίεβο να προσπαθεί να ελιχθεί προκειμένου να αποφύγει ή τουλάχιστον να καθυστερήσει μια απάντηση που θα δώσει το πάτημα στην Ουάσιγκτον να πραγματοποιήσει την απειλή της και να αποσυρθεί από τον πόλεμο.

Το αμερικανικό σχέδιο εκεχειρίας προβλέπει την παράδοση όλων των περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, δηλαδή της ανατολικής επαρχίας Ντονμπάς, ακόμα και αυτών που η Ρωσία δεν κατάφερε να καταλάβει μετά από τέσσερα χρόνια πολέμου.

Ο ρόλος των περιοχών που η Ουκρανία καλείται να παραδώσει θεωρούνται ζωτικής σημασίας για το Κίεβο, που φοβάται ότι η Ρωσία δεν θα σεβαστεί την όποια συμφωνία, θα βρει χρόνο να ανασυνταχτεί και με την πρώτη ευκαιρία θα εξαπολύσει νέα επίθεση από ευνοϊκότερη θέση.

Εξάλλου οι συμφωνίες του Μινσκ πλανώνται πάνω από τις διαπραγματεύσεις. Το 2014 και το 2015 στο Μινσκ της Λευκορωσίας συνάφθηκαν δύο ειρηνευτικές συμφωνίες αφού η Ρωσία είχε καταλάβει τμήματα της Ουκρανίας.

Οι συμφωνίες εκείνες μείωσαν την ένταση της ένοπλης σύγκρουσης και στην πράξη πάγωσαν τη γραμμή του μετώπου, αν και δεν έλειπαν οι αψιμαχίες.

Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά όξυνε την κατάσταση με τη Ρωσία που δεν ήταν διατεθειμένη να δεχτεί την προώθηση της Δύσης στην περιοχή που θεωρεί «πίσω αυλή της».

Οι συμφωνίες του Μινσκ, όπως και πολλές ακόμα παρόμοιες συμφωνίες στην ιστορία των συγκρούσεων, που υποτίθεται είχαν σχεδιαστεί ως οδικοί χάρτες προς μία διαρκή ειρήνη τελικά δεν σήμαιναν τίποτα την κρίσιμη στιγμή.

Ο κρίσιμος ρόλος του Ντονμπάς

Η περιοχή, γεμάτη μεταλλουργικά εργοστάσια και ανθρακωρυχεία, υπήρξε κάποτε η βιομηχανική ατμομηχανή της Σοβιετικής Ένωσης.

Διεκδικώντας τη γη μέσω διαπραγματεύσεων, το Κρεμλίνο έχει προσπαθήσει να αποκτήσει ό,τι απέτυχε να κατακτήσει με τεράστιο στρατιωτικό κόστος από το 2014. Ο έλεγχος του Ντονμπάς θα σήμαινε την κατάληψη μιας «ζώνης-φρούριο» από πόλεις — Ποκρόβσκ, Κοστιαντινίβκα, Ντρούζκιβκα, Κραματόρσκ και Σλοβιάνσκ — που έχουν λειτουργήσει ως ανάχωμα απέναντι στις ρωσικές δυνάμεις στην ανατολική Ουκρανία.

Ωστόσο τώρα η Ρωσία ισχυρίζεται πως ελέγχει μεγάλο μέρος του Ποκρόβσκ και τα στρατεύματά της βρίσκονται ήδη στη νότια είσοδο της Κοστιαντινίβκα, σύμφωνα με Ουκρανούς στρατιωτικούς αξιωματούχους και αναλυτές.

Ο αρχιστράτηγος της Ουκρανίας Ολεξάντρ Σύρσκι δήλωσε την Τρίτη ότι διέταξε μερική απόσυρση δυνάμεων γύρω από μέρος του Ποκρόβσκ αφού δεν μπορούσαν πλέον να κρατήσουν τις θέσεις τους.

Πηγή: Financial Times

Ένα σημαντικό μέρος από το περισσότερο από 1 δισ. δολάρια που δαπάνησε πέρυσι η Ουκρανία για αμυντικά έργα κατευθύνθηκε στο Ντονμπάς.

Το έδαφος της περιοχής λειτουργεί επίσης ως ισχυρό εμπόδιο, με τους φυσικούς γκρεμούς και κοιλάδες του, καθώς και τα τεχνητά λατομεία του.

Η οικειοθελής παράδοση εδαφών στη Ρωσία χαρακτηρίζεται ως αυτοκτονία από ουκρανούς αξιωματούχους. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε για ακόμα μία φορά ότι ούτε ο ίδιος ούτε κάποιος άλλος θα μπορούσε να πάρει μία τέτοια απόφαση, καθώς κάτι τέτοιο θα απαιτούσε δημοψήφισμα.

Ο Ντόναλντ Τραμπ επιμένει ότι η Ουκρανία είναι αναγκασμένη να κάνει παραχωρήσεις και σε μία εμφανή απόπειρα να πιέσει τον Ζελένσκι «πρότεινε» να γίνουν εκλογές στη χώρα. Ο ουκρανός πρόεδρος απάντησε ότι εάν οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι προσφέρουν πραγματικές εγγυήσεις ασφαλείας, μπορεί να διεξάγει εκλογές εντός 60 ημερών.

Με τις πραγματικές εγγυήσεις ασφαλείας, ο Ζελένσκι πιθανότατα εννοεί την παρουσία ξένων στρατευμάτων στην Ουκρανία ή στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη που περιγράφει το σχέδιο Τραμπ.

Αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη αλά Κορέα;

Ειδικότερα το σχέδιο 28 σημείων αναφέρει τη δημιουργία μιας «ουδέτερης, αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης» μετά την απόσυρση των ουκρανικών δυνάμεων από την περιοχή του Ντονέτσκ.

Σύμφωνα με το σχέδιο, η ζώνη θα «αναγνωριζόταν διεθνώς ως έδαφος που ανήκει στη Ρωσική Ομοσπονδία». «Οι ρωσικές δυνάμεις δεν θα εισέλθουν σε αυτή την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη», προστίθεται.

Ο Νταν Ντρίσκολ, υπουργός Στρατού των ΗΠΑ που βρέθηκε στην Ουκρανία για να εξασφαλίσει τη συναίνεση του Ζελένσκι, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ ήταν προετοιμασμένη να προσφέρει εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία στο πλαίσιο της συμφωνίας, κατά μήκος αυτού που θα αποτελούσε τη «μεγαλύτερη τεχνολογικά προηγμένη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη» στον κόσμο.

Ουκρανοί αξιωματούχοι λένε ότι οι ΗΠΑ πιέζουν για μια ζώνη τύπου DMZ παρόμοια με αυτή που χωρίζει τη Βόρεια και τη Νότια Κορέα από τότε που υπογράφηκε η εύθραυστη ανακωχή πριν από περισσότερα από 72 χρόνια.

Αλλά αντί για μια διαρκή ειρήνη, ο Ζελένσκι θεωρεί εδώ και καιρό μια DMZ ως δρόμο προς μια παγωμένη σύγκρουση.

«Η Ουκρανία θα μπορούσε να συμφωνήσει στην παράδοση αν είχε ισχυρές δυτικές εγγυήσεις ασφάλειας πίσω της, συμπεριλαμβανομένων στρατευμάτων σταθμευμένων στην Ουκρανία», είπε o Έμιλ Καστεχέλμι, στρατιωτικός αναλυτής της φινλανδικής ομάδας Black Bird Group, στους Financial Times.

Αλλά δυτικές δυνάμεις στο έδαφος, ειδικά μια δύναμη υποχρεωμένη να απαντήσει σε νέα ρωσική επίθεση, παραμένει μακρινή προοπτική και δεν αναφέρεται στην τρέχουσα εκδοχή του ειρηνευτικού σχεδίου. Ο Ζελένσκι είπε σε δημοσιογράφους την Τρίτη ότι το τοπίο για τις εγγυήσεις ασφαλείας παραμένει θολό.

Εφόσον το στοιχείο αυτό λείπει από οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία που περιλαμβάνει αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, πρόσθεσε ο Καστεχέλμι, «η παράδοση του Ντονέτσκ πιθανότατα θα μοιάζει με υπερβολικά υψηλό ρίσκο για την Ουκρανία».

«Το επίπεδο κινδύνου θα αυξηθεί περαιτέρω αν υπάρχει πιθανότητα η Δύση να άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και να μειώσει τη στρατιωτική βοήθεια μετά την παράδοση της Ντονέτσκ».

Ο Μάικλ Κόφμαν, ανώτερος συνεργάτης στο πρόγραμμα Ρωσίας και Ευρασίας του Carnegie Endowment for International Peace, είπε ότι τα τεχνικά στοιχεία οποιουδήποτε σχεδίου ήταν κρίσιμα.

«Η πρόταση δεν αποσαφηνίζει τι σημαίνει αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή δυναμική του πεδίου μάχης, η οποία κυριαρχείται από μεγάλες ζώνες δράσης drones, ναρκοπέδια και υποστηρικτικά πυρά πυροβολικού».

Για παράδειγμα, έχει μεγάλη σημασία αν «πρόκειται για πλήρη απόσυρση από το Ντονέτσκ ή για ισοδύναμες απομακρύνσεις δυνάμεων από μια κεντρική γραμμή».

Ένας ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος που έχει δει την τελευταία μορφή της πρότασης είπε ότι δεν καλεί τη Ρωσία να αποσύρει τις δυνάμεις της από αυτό που θα είναι το ανατολικό σύνορο της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης.

«Το ερώτημα είναι», είπε ο Κόφμαν, «τι σημαίνει αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στο σημερινό πλαίσιο και πώς θα ελέγξει οποιαδήποτε πλευρά την παρουσία μικρών ομάδων drone που μπορούν να πετάξουν 20-25 χλμ πέρα από τη γραμμή του μετώπου;»

Με πληροφορίες από Financial Times