Δίκη υποκλοπών: Η κατάθεση Ράμμου, τα ερωτήματα για τη Δικαιοσύνη και την παρεμπόδιση της έρευνας

Η κατάθεση του Χρήστου Ράμμου πρώην προέδρου της Αρχής Διασφάλισης του Απόρρητου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) αναμενόταν να είναι κομβική στη δίκη των υποκλοπών που συνεχίστηκε και σήμερα στο μονομελές πλημμελειοδικείο της Αθήνας. Πρώτη παρατήρηση: τόσο ο πρόεδρος όσο και ο εισαγγελέας της έδρας κάνουν εξαιρετικά τη δουλειά τους με καίριες ερωτήσεις που αγγίζουν τον πυρήνα της υπόθεσης.

Παρ΄ όλα αυτά το θέμα είναι τέτοιας βαρύτητας και με συνεχόμενες, εντυπωσιακές αποκαλύψεις που ορθά ο συνταγματολόγος Ευάγγελος Βενιζέλος σχολίασε χθες βράδυ σε εκδήλωση ότι «δεν μπορούν να εκκαθαριστούν από το συγκεκριμένο δικαστήριο».

Έλεγχος ουσίας ουδέποτε υπήρξε

Τί μάθαμε από την κατάθεση του κ. Ράμμου; Πως ουσιαστικός έλεγχος της ανεξάρτητης αρχής της οποίας ήταν πρόεδρος επί των αποκαλύψεων που αφορούσαν την ΕΥΠ ουδέποτε υπήρξε. Και επ’ αυτού ο κ. Ράμμος έδειξε τη διοίκηση της Υπηρεσίας που στην ουσία αρνήθηκε να συνεργαστεί. Εδώ ας κάνουμε μια δεύτερη παρατήρηση: πολιτικός προϊστάμενος της ΕΥΠ ήταν και παραμένει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Εύλογα μπορεί να συμπεράνει κανείς πως αν ο ίδιος είχε δώσει τη σχετική εντολή στη διοίκηση της Υπηρεσίας, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Δεν το έκανε, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του ότι θα χυθεί «άπλετο φως» στην υπόθεση.

Από την περίοδο που έγινε γνωστή στην ΑΔΑΕ η καταγγελία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη η Αρχή επισκέφτηκε την ΕΥΠ πέντε με έξι φορές. Τους δόθηκαν κάποιοι αριθμοί πρωτοκόλλου, τους έδειξαν κάποιες υπογραφές, αλλά τους φακέλους που αφορούσαν στις παρακολουθήσεις του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ ή του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη δεν τους είδαν ούτε εξ όψεως. Να σημειωθεί εδώ πως όλες οι επισκέψεις της ΑΔΑΕ προς την ΕΥΠ έγιναν κατόπιν ειδοποίησης μέρες πριν. Πραγματοποιήθηκαν δηλαδή με ραντεβού και χωρίς κανένα στοιχείο αιφνιδιασμού. Άρα για ποιον έλεγχο μιλάμε όταν ο ελεγχόμενος έχει τη δυνατότητα να προετοιμαστεί κατάλληλα για τον ερχομό του -υποτίθεται- ελεγκτή του.

Ό,τι έλεγε η ΕΥΠ…

Αλλά ακόμα κι έτσι, το εντυπωσιακό είναι ότι η ΑΔΑΕ δεχόταν τα όσα της έλεγε η ΕΥΠ, χωρίς περαιτέρω διερεύνηση. Αυτό ήταν κάτι που προκάλεσε το ενδιαφέρον, τόσο του προέδρου όσο και του εισαγγελέα που με στοχευμένες ερωτήσεις προσπαθούσαν να καταλάβουν γιατί μια ανεξάρτητη αρχή δεν πήγαινε παραπέρα τον έλεγχο, αντιθέτως έμενε καθηλωμένη στα όσα τη διαβεβαίωνε ο ελεγχόμενος (!) ότι ισχύουν.

Κι εδώ ερχόμαστε στο τι συνέβαινε στην ΑΔΑΕ και πως αντιλαμβανόταν η ολομέλειά της την έρευνα για τις υποκλοπές. Είναι κάτι που εύκολα μπορεί να αντιληφθεί και η κοινωνία, ειδικά μετά τη σπουδή της κυβέρνησης ν’ αλλάξει τα μέλη της Αρχής, γεγονός που επιτεύχθηκε με τη βοήθεια της Ελληνικής Λύσης του Κυριάκου Βελόπουλου. Με αυτόν τον τρόπο οι ισορροπίες στην ολομέλεια άλλαξαν και οι εισηγήσεις του κ. Ράμμου για περισσότερους ελέγχους απορρίπτονταν πανηγυρικά. Κάπως έτσι απορρίφθηκε και η εισήγηση για πρόστιμο στην ΕΥΠ με αφορμή τη μη συνεργασία της με την Αρχή.

Κάπως έτσι και με τις ερωτήσεις των συνηγόρων της υποστήριξης κατηγορίας να είναι όλο και πιο επίμονες φτάσαμε και στην ανάδειξη πολλών ερωτημάτων που αφορούν αποφάσεις προσώπων που βρέθηκαν στα ψηλότερα κλιμάκια της δικαιοσύνης εκείνη την περίοδο.

Ας δούμε την αλληλουχία των γεγονότων.

Το χρονικό

Τον Ιούλιο του 2023 αναλαμβάνει εισαγγελέας του Αρείου Πάγου η κα Γεωργία Αδειλίνη. Το πως εκλέγονται οι ηγεσίες των δικαστηρίων στη χώρα είναι γνωστό με κάθε κυβέρνηση. Λίγους μήνες μετά, στις 23 Οκτωβρίου, η κα Αδειλίνη με μια αιφνιδιαστική κίνηση παίρνει την έρευνα για το σκάνδαλο των υποκλοπών από τα χέρια των τριών εισαγγελέων πρωτοδικών και τη διαβιβάζει στον αντιεισαγγελέα του Άρειου Πάγου, Αχιλλέα Ζήση. Η επίσημη εξήγηση ήταν πως με αυτόν τον τρόπο η έρευνα θα «αναβαθμιζόταν».

Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως όταν η κα Αδειλίνη προαγόταν σε Εισαγγελέα, την ίδια περίοδο η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ολοκλήρωνε τη δική της έρευνα για το Predator και τα θύματα του.

Ειδικότερα, στο σχετικό πόρισμα η Αρχή φαίνεται πως είχε βρει αποδείξεις για τη στοχοποίηση τουλάχιστον 92 προσώπων με το κακόβουλο λογισμικό της Intellexa.

Το Inside Story εκείνη την περίοδο είχε αποκαλύψει 17 από τα 92 πρόσωπα τα οποία φέρονταν να έχουν λάβει sms επιμόλυνσης από το Predator: ανάμεσά τους βρίσκονταν οι υπουργοί κ.κ. Γεραπετρίτης, Χρυσοχοϊδης, Γεωργιάδης, Πλεύρης κ.α.

Η εμπλοκή Ράμμου και η παρεμπόδιση της έρευνας

Το πόρισμα έφτασε στα χέρια των εισαγγελέων που ερευνούσαν την υπόθεση. Αυτοί με τη σειρά τους ζητούν τη συνδρομή του κ. Ράμμου και της ΑΔΑΕ προκειμένου να γίνει διασταύρωση των στοιχείων που είχε βρει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων.

Αν ολοκληρωνόταν η συγκεκριμένη διασταύρωση των στοιχείων και αποδεικνυόταν ότι τα 92 πρόσωπα (ή έστω κάποια εξ αυτών) υπήρξαν κοινοί στόχοι παρακολούθησης για ΕΥΠ και Predator τότε θα τεκμηριωνόταν το κοινό κέντρο παρακολούθησης. Εννοείται πως αν κάτι τέτοιο ίσχυε κι έβγαινε στο φως, θα αποτελούσε τεράστιο χτύπημα στην κυβέρνηση και στον ίδιο τον πρωθυπουργό.

Λίγο καιρό αργότερα, στα μέσα Σεπτέμβρη του 2023 η κυβέρνηση επισπεύδει τη διαδικασία αλλαγής μελών της ΑΔΑΕ με τη δικαιολογία ότι είχε λήξει η θητεία τους. Για την ιστορία αξίζει να σημειωθεί ότι και σε άλλες αρχές έχουν λήξει οι θητείες αλλά το Μαξίμου ουδέποτε επέδειξε τέτοιο ζήλο για αλλαγή των μελών τους.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ταυτόχρονα και πλην της ΑΔΑΕ, στην ίδια συνεδρίαση της Βουλής αλλάζουν και μέλη του ΕΣΡ. Παρακολουθήστε εδώ μια σημαντική λεπτομέρεια.

Οι καταγγελίες για συμφωνία

Η προηγούμενη σύνθεση του ΕΣΡ είχε επιβάλλει σειρά γενναίων προστίμων στον κ. Κυριάκο Βελόπουλο για το περιεχόμενο των εκπομπών του. Η ψηφοφορία για την αλλαγή των μελών των Αρχών πέρασε έπειτα από απίστευτες αντιδράσεις για την ορθότητά της (αν ήταν όντως 3/5 και όχι λιγότερα) με τις ψήφους της ΝΔ και της Ελληνικής Λύσης. Η αντιπολίτευση τότε έκανε λόγο για συμφωνία Μητσοτάκη-Βελόπουλου και για απαλοιφή των προστίμων.

Αλλά δεν σταματούν εδώ οι «συμπτώσεις» εκείνης της περιόδου. Οι εισηγήσεις του κ. Ράμμου προς την ολομέλεια της ΑΔΑΕ για διασταύρωση των στοιχείων και για πρόστιμο στην ΕΥΠ απορρίπτονται. Βλέπετε είχαν γίνει οι αλλαγές και είχαν διαφοροποιηθεί οι ισορροπίες. Εκτός αυτού όμως συμβαίνει και το εξής πρωτόγνωρο.

Περί τα τέλη Οκτωβρίου και αφού οι εισαγγελείς πρωτοδικών έχουν ζητήσει επανειλημμένα από την ΑΔΑΕ να πραγματοποιήσει τους ελέγχους και η Ολομέλεια κατά πλειοψηφία αρνείται, ο αντιπρόεδρος της Αρχής Γεώργιος Μπακάλης ξεπερνώντας κάθε θεσμικό όριο στέλνει επιστολή στην κα Αδειλίνη και την ενημερώνει, αφενός για την εισαγγελική παραγγελία και αφετέρου για την πρόθεση Ράμμου να προχωρήσει σε ελέγχους.

Λίγες μέρες αργότερα η κα Αδειλίνη αφαιρεί την έρευνα από τα χέρια των εισαγγελέων πρωτοδικών και τη δίνει στον κ. Ζήση.

Η έρευνα Ζήση και το δημοσίευμα των ΝΕΩΝ

Θα περίμενε κανείς πως ότι δεν κατάφερε να κάνει η πλευρά του κ. Ράμμου -τη διασταύρωση δηλαδή- θα την πραγματοποιούσε ο αντιεισαγγελέας του Άρειου Πάγου κ. Ζήσης που ανέλαβε την έρευνα, η οποία πλέον ήταν «αναβαθμισμένη». Όντως, ορίζονται πραγματογνώμονες προκειμένου να ελέγξουν τους στόχους του πορίσματος της Αρχής Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και το αν υπήρξαν και στόχοι της ΕΥΠ πλην Predator.

Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε και υιοθέτησε πλήρως ο κ. Ζήσης ανέφερε ότι παρά το γεγονός ότι υπήρξαν τουλάχιστον 28 κοινοί στόχοι ΕΥΠ και Predator, δεν υπήρχε κοινό κέντρο παρακολούθησης καθώς το ποσοστό των παρακολουθούμενων ήταν εξαιρετικά μικρό. Βλέπετε οι πραγματογνώμονες σύγκριναν τις 28 περιπτώσεις με τις 15 χιλιάδες και πλέον εντολές παρακολούθησης της ΕΥΠ εκείνης της χρονιάς και όχι σε σύγκριση με την έρευνα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Όπως ήταν αναμενόμενο ο συγκεκριμένος τρόπος μέτρησης προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων για τον έλεγχο και το πως έγινε. Αλλά δεν αρκεί μόνο αυτό. Σήμερα, στα ΝΕΑ υπάρχει ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Βασίλη Λαμπρόπουλου σύμφωνα με το οποίο οι πραγματογνώμονες δεν φαίνεται να ήταν και τόσο ανεξάρτητοι, αντιθέτως φέρονται να δέχθηκαν σαφείς υποδείξεις για το πως θα πραγματοποιήσουν την έρευνά τους.

Είχε δεχθεί υπόδειξη!

Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ «Ο καθηγητής Ρομποτικής (σ.σ. ο ένας εκ των δύο επιστημόνων) απέφυγε να απαντήσει στο ερωτηματολόγιό μας. Ωστόσο ανέφερε στην τηλεφωνική επικοινωνία με «ΤΑ ΝΕΑ» κάτι εξαιρετικά σημαντικό. Οτι είχε δεχθεί υπόδειξη από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς να μην προχωρήσει σε καμία σχετική διευκρίνιση. Και αυτό με το σκεπτικό, όπως είπε, ότι ‘η υπόθεση είναι ακόμη ανοικτή’. Σπουδή φαίνεται να υπήρξε ώστε να μην ανταποκριθεί στο ερωτηματολόγιό μας και ο αστυνομικός-πραγματογνώμονας μέσω υποδείξεων σε σημαντικό στέλεχος της Λεωφόρου Κατεχάκη!».

Η παρέμβαση Ντογιάκου

Και βέβαια, κερασάκι στην τούρτα της παρεμπόδισης της έρευνας ήταν η περίφημη γνωμοδότηση του πρώην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ισίδωρου Ντογιάκου προς την Αρχή και τον κ. Ράμμο. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Ντογιάκος είχε γνωμοδοτήσει αρνητικά, υποστηρίζοντας πως με βάση τη νομοθεσία η ΑΔΑΕ δεν είχε την αρμοδιότητα να να διαχειρίζεται αιτήματα πολιτών που ζητούν να πληροφορηθούν αν υπήρξε παρακολούθηση των τηλεφώνων τους για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Κατά συνέπεια η ΑΔΑΕ δεν είχε την αρμοδιότητα να απευθύνεται σε παρόχους για τη διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων. «Γινόταν ένας έλεγχος στην COSMOTE και μάθαμε ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου είχε αντιρρήσεις για το αν μπορούμε εμείς να κάνουμε ελέγχους για θέματα που αφορούν στην εθνική ασφάλεια. Εξέδωσε τότε μια γνωμοδότηση ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ελέγχους. Ηταν λάθος. Το είπαμε και τότε. Ηταν παρέμβαση στην Αρχή. Υπήρχε ταλάντευση στην Ολομέλεια τότε», είπε ο κ. Ράμμος, προσθέτοντας:

»Αυτό που διαπίστωσα εγώ γενικά είναι ότι υπήρχαν αντιδράσεις σε εισηγήσεις μου. Συχνά υπήρχε αντιδικία, υπήρχαν αιτιολογίες κάθε φορά, αλλά τι υπήρχε πίσω δεν μπορώ να το ξέρω. Η γνωμοδότηση Ντογιάκου στερούσε από την ΑΔΑΕ τη δυνατότητα να κάνει έλεγχο όταν υπήρχε καταγγελία για άρση απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας».