Τελικά οι καμηλοπαρδάλεις δεν είναι ένα είδος αλλά τέσσερα

Η κρατούσα άποψη για το ψηλότερο ζώο του κόσμου ανατρέπεται από γενετικές και μορφολογικές μελέτες: οι καμηλοπαρδάλεις της Αφρικής δεν ανήκουν σε ένα είδος αλλά σε τέσσερα.

Αυτή είναι η επίσημη απόφαση της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), του διεθνούς οργανισμού που εκδίδει την Κόκκινη Λίστα των απειλούμενων ειδών.

Η έκθεση της IUCN συνεκτίμησε τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα προκειμένου να καταλήξει στον βέλτιστο τρόπο ταξινόμησης του μεγαλόπρεπου θηλαστικού.

«Όσο καλύτερα κατανοούμε την ταξινομική των καμηλοπαρδάλεων, τόσο καλύτερα είμαστε προετοιμασμένοι να αξιολογήσουμε την κατάστασή τους και να εφαρμόσουμε αποτελεσματικές στρατηγικές προστασίας» δήλωσε σε ανακοίνωση της IUCN o Μάικλ Μπράουν, συνεπικεφαλής της επιτροπής που συνέταξε την έκθεση.

Καμηλοπάρδαλη των Μασάι στη λίμνη Μπούρο της Τανζανίας (Michael Brown)

Από τον 18^ο αιώνα μέχρι σήμερα οι καμηλοπαρδάλεις κατατάσσονταν σε ένα είδος, Giraffa camelopardalis, το οποίο χωριζόταν σε εννέα υποείδη.

Μια μεγάλη έκπληξη ήρθε από γενετική μελέτη του 2016, η οποία αποκάλυψε εκτεταμένες γενετικές διαφορές ανάμεσα σε επιμέρους πληθυσμούς, «συγκρίσιμες με τις διαφορές ανάμεσα στις πολικές και τις καφέ αρκούδες».

Δικτυωτή καμηλοπάρδαλη στο οροπέδιο Λαϊκίπια της Κένυας (Michael Brown)

Η IUCN συμφωνεί με την πρόταση που διατύπωναν τότε οι ερευνητές για αναγνώριση τεσσάρων ειδών:

• Την καμηλοπάρδαλη των Μασάι (Giraffa tippelskirchi), η οποία ζει στην Κένυα, την Τανζανία και την Ουγκάντα.
• Τη νότια καμηλοπάρδαλη (Giraffa giraffa) που απαντά σε Νότια Αφρική, Αγκόλα, Μποτσουάνα, Ναμίμπια, Ζιμπάμπουε, Ζάμπια και Μοζαμβίκη.
• Τη δικτυωτή καμηλοπάρδαλη (Giraffa reticulata) που ζει στην Κένυα, τη Σομαλία και την Αιθιοπία
• Και την βόρεια καμηλοπάρδαλη (Giraffa giraffa), η οποία ζει στην Αιθιοπία, την Κένυα, το Σουδάν και την Ουγκάντα.
• Σε αρκετές περιπτώσεις, ποτάμια και άλλα φυσικά εμπόδια εμποδίζουν την επαφή ανάμεσα σε διαφορετικά είδη και ενθαρρύνουν τη διαφοροποίησή τους.

Βόρεια καμηλοπάρδαλη στο Εθνικό Πάρκο Κιντέπο της Ουγκάντας (Michael Brown)

Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί γενετικές εξετάσεις σε περισσότερες από 2.000 καμηλοπαρδάλεις σε όλη την Αφρική, δήλωσε η Στέφανι Φένεσι του Ιδρύματος Προστασίας Καμηλοπάρδαλης (GCF).

Το κόστος αλληλούχησης ολόκληρου του γονιδιώματος έφτανε κάποτε τα δεκάδες χιλιάδες δολάρια, σήμερα όμως έχει πέσει στα 100 δολάρια, κάτι που διευκολύνει την αξιοποίηση της μεθόδου στις προσπάθειες προστασίας της άγριας ζωής, επισήμανε.

Εκτός από γενετικά δεδομένα, η έκθεση της IUCN αξιοποίησε επίσης μορφολογικές μελέτες που διακρίνουν διαφορές στο σχήμα του κρανίου μεταξύ διαφορετικών ειδών.

Νότια καμηλοπάρδαλη στην έρημο της Ναμίμπιας (Michael Brown)

Δεδομένου ότι κάθε είδος αντιμετωπίζει σήμερα διαφορετικές απειλές, η απόφαση της IUCN επιτρέπει την προσαρμογή των πολιτικών προστασίας στις ανάγκες κάθε περίπτωσης.

Για παράδειγμα, η βόρεια καμηλοπάρδαλη απειλείται από τις ένοπλες συγκρούσεις στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το νότιο Σουδάν και ο πληθυσμός της έχει συρρικνωθεί στα 7.000 άτομα, μειωμένος κατά 70% από το 1995.

Αντίθετα, ο πληθυσμός της νότιας καμηλοπάρδαλης υπερδιπλασιάστηκε στο ίδιο διάστημα, χάρη και στα προγράμματα προστασίας, και αριθμεί σήμερα σχεδόν 70.000 άτομα.

Η IUCN πρόκειται τώρα να εξετάσει την κατάσταση των τεσσάρων ειδών για να αποφασίσει αν θα τα εντάξει στην Κόκκινη Λίστα.