Η Σικελία προσπαθεί με νόμο να καταπολεμήσει τα ταμπού για τις αμβλώσεις – Και να σώσει ζωές γυναικών

Στη Σικελία, όπου οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και τα ταμπού εξακολουθούν να ορίζουν τις ζωές των ανθρώπων, το περιφερειακό συμβούλιο προχωρά στην υιοθέτηση νόμου για να μπορούν οι γυναίκες να υποβάλλονται σε αμβλώσεις.

Στην Ιταλία, η άμβλωση επιτρέπεται εντός των πρώτων 90 ημερών μιας εγκυμοσύνης ή αργότερα εάν υπάρχουν κίνδυνοι για την υγεία της μητέρας ή εμβρυϊκές ανωμαλίες.

«Τίποτα. Δεν θέλεις να κάνεις έκτρωση, έτσι δεν είναι;»

Ωστόσο, πολλές γυναίκες, παρά το γεγονός ότι ανήκαν σε αυτές τις κατηγορίες δεν μπορούν να υποβληθούν σε άμβλωση σε δημόσια νοσοκομεία, εξαιτίας των γυναικολόγων. Οι οποίοι αρνούνται να τις βοηθήσουν επικαλούμενοι λόγους θρησκευτικούς ή συνείδησης.

Το παράδειγμα της Μόνια

Η Μόνια είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατάστασης. Τον Οκτώβριο του 2022, και ενώ ήταν λίγο πάνω από 40 ετών διαπίστωσε ότι ήταν έγκυος στο πρώτο της παιδί. Λόγω της ηλικίας της, ο γιατρός συνέστησε να υποβληθεί σε τεστ για γενετικές ανωμαλίες. Το έμβρυο είχε ένα γενετικό σύνδρομο. Η Μόνια ρώτησε τον γυναικολόγο της τι μπορούσε να κάνει.

Και της απάντησε: «Τίποτα. Δεν θέλεις να κάνεις έκτρωση, έτσι δεν είναι;».

Ο γιατρός είναι μεταξύ των γυναικολόγων (το 80% στη Σικελία) που αρνούνται να κάνουν αμβλώσεις για ηθικούς ή θρησκευτικούς λόγους, παρόλο που η διαδικασία αποτελεί νόμιμο δικαίωμα για τις γυναίκες στην Ιταλία από το 1978.

Η Μόνια πήγε στο νοσοκομείο Sant’Antonio Abate στην πόλη Τράπανι, στη δυτική Σικελία, για να τερματίσει την εγκυμοσύνη της. «Όλοι οι γυναικολόγοι ήταν αντιρρησίες», είπε. «Ένας μαιευτήρας μου έδωσε ένα κρεβάτι μόνο με ένα κάλυμμα στρώματος και είπε ότι θα μου χορηγούσαν ένα χάπι κάθε τρεις ώρες μέχρι να γεννήσω». Και πως δεν θα λάμβανε περισσότερη βοήθεια.

Στην αρχή, τα χάπια της Μόνια ήταν αναποτελεσματικά. Πέντε ημέρες μετά και έπειτα από αλλαγή θεραπείας τελικά απέβαλε, υπό την επίβλεψη ενός γιατρού και μιας μαίας.

Μυστική ψηφοφορία για τις αμβλώσεις

Ο νόμος, που εγκρίθηκε με μυστική ψηφοφορία από το περιφερειακό συμβούλιο της Σικελίας τον Μάιο, απαιτεί από όλα τα δημόσια νοσοκομεία να δημιουργήσουν ειδικούς θαλάμους αμβλώσεων και να προσλάβουν προσωπικό πρόθυμο να παρέχει την υπηρεσία.

Απαντώντας σε αίτημα για σχολιασμό, το νοσοκομείο Sant’Antonio Abate δήλωσε ότι λυπάται για τη «δύσκολη εμπειρία» της Μόνια. Ωστόσο, αρνήθηκε να επαληθεύσει τα γεγονότα επειδή τόσο ο διευθυντής του νοσοκομείου όσο και ο επικεφαλής του γυναικολογικού τμήματος εκείνη την εποχή είχαν αποχωρήσει. Το νοσοκομείο δήλωσε ότι τώρα έχει τρεις γιατρούς που δεν έχουν αντίρρηση και είναι σε θέση να παρέχει υπηρεσίες αμβλώσεων.

Η υπηρεσία είναι διαθέσιμη μόνο στα μισά περίπου νοσοκομεία της Σικελίας, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Υγείας. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από ό,τι στην κεντρική και βόρεια Ιταλία, όπου φτάνει το 70%.

Κίνδυνοι για τις γυναίκες

Η Σίλβια Βακάρι, πρόεδρος της Ιταλικής Ομοσπονδίας Μαιών, FNOPO, δήλωσε ότι τα αποτελέσματα για την υγεία μπορεί να είναι ζοφερά σε περιοχές όπου δεν μπορούν οι γυναίκες να κάνουν άμβλωση σε νόμιμη δομή.

REUTERS/Yara Nardi/File Photo

«Η απουσία εγκαταστάσεων μερικές φορές οδηγεί τους ανθρώπους να στρέφονται σε μη επαγγελματίες. Έτσι οι γυναίκες θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους ή συνεχίζουν τις εγκυμοσύνες. Και μετά γεννούν μωρά που εγκαταλείπονται σε μέρη όπου μπορεί να μην βρεθούν ποτέ ζωντανά», είπε.

Η επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας

Οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιτρέπουν στους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας να αρνούνται να κάνουν αμβλώσεις για ηθικούς λόγους. Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Acta Biomedica, το δικαίωμα αυτό ασκείται γενικά πολύ λιγότερο συχνά από ό,τι στη νότια Ιταλία.

Εξαίρεση είναι η βαθιά καθολική Πολωνία, όπου η άμβλωση είναι νόμιμη μόνο σε περιπτώσεις βιασμού ή αιμομιξίας ή όταν η υγεία ή η ζωή μιας γυναίκας βρίσκεται σε κίνδυνο. Η μελέτη της Acta ανέφερε ότι πολλές Πολωνές γυναίκες έχουν αναγκαστεί να ταξιδέψουν στο εξωτερικό για να τερματίσουν τις εγκυμοσύνες τους.

Στην Ιταλία, η δεξιά πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι ψήφισε νομοθεσία για να προσπαθήσει να αποτρέψει τις γυναίκες από το να τερματίσουν τις εγκυμοσύνες τους. Επίσης, έχει επιτραπεί η πρόσβαση των οργανώσεων «υπέρ της ζωής» σε κλινικές συμβουλευτικής. Σύμφωνα με το κόμμα της Μελόνι, αυτό γίνεται για δώσουν στις γυναίκες την ευκαιρία να σκεφτούν περισσότερο πριν λάβουν μια τελική απόφαση.

Σε εθνικό επίπεδο, ο αριθμός των αμβλώσεων στην Ιταλία μειώθηκε σε 65.000 το 2022, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Υγείας, έναντι 110.000 το 2011. Περισσότεροι από το 60% των γυναικολόγων δηλώνουν αντιρρησίες συνείδησης.

Σαρδηνία όπως Σικελία

Στο νησί της Σαρδηνίας, το κυβερνών Κίνημα 5 Αστέρων παρουσίασε τον περασμένο μήνα μια πρόταση νόμου παρόμοια με αυτήν που υιοθετήθηκε στη Σικελία.

Ο Ντάριο Σαφίνα, βουλευτής του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος στη Σικελία και υποστηρικτής του νέου νόμου, δήλωσε ότι πολλές γυναίκες από τη Σικελία που επιθυμούν να κάνουν άμβλωση αισθάνονται αναγκασμένες να καταφύγουν στον ιδιωτικό τομέα.

«Η πρόσβαση στην άμβλωση δεν αποτελεί πρόβλημα για όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα, επειδή μπορούν να απευθυνθούν σε ιδιωτική κλινική. Αλλά η υγειονομική περίθαλψη που βασίζεται στον πλούτο είναι το τέλος της δημοκρατίας», είπε.

Έλλειψη υγειονομικού προσωπικού

Ορισμένοι γιατροί υποστηρίζουν ότι τα υψηλά ποσοστά αντίρρησης στη Σικελία δεν οφείλονται μόνο σε λόγους ηθικής, αλλά και σε έλλειψη προσωπικού και κακές συνθήκες εργασίας. Αυτές οι αιτίες δυσκολεύουν τους γυναικολόγους να πραγματοποιούν αμβλώσεις επιπλέον των τακτικών τους καθηκόντων.

Σύμφωνα με το Ίδρυμα GIMBE, η Σικελία είχε εννέα εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ανά 1.000 κατοίκους το 2022, σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο των 11,6. Αριθμός πάντως πολύ μικρότερος από τον αντίστοιχο στις βόρειες και κεντρικές περιοχές της Εμίλια Ρομάνια και της Τοσκάνης, που είναι 15 ανά 1.000 κατοίκους.

REUTERS/Yara Nardi/File Photo

Νομική πρόκληση

Έξι διευθυντές νοσοκομείων της Σικελίας και επαγγελματίες υγείας με τους οποίους επικοινώνησε το Reuters δήλωσαν ότι η νέα νομοθεσία θα μπορούσε να ενισχύσει την υπηρεσία. Ωστόσο, επισημαίνουν, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι γιατροί θα μπορούσαν να επιλέξουν να μην κάνουν άμβλωση, όπως επιτρέπεται από τον εθνικό νόμο του 1978 που κατοχυρώνει το δικαίωμα στην άμβλωση.

Σύμφωνα με τον νόμο, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας εξαιρούνται από τις διαδικασίες άμβλωσης εάν δηλώσουν ηθική ή θρησκευτική αντίρρηση, εφόσον η ζωή της γυναίκας δεν βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο.

Η Τζόρτζια Λαντόλφο, ακτιβίστρια υπέρ των αμβλώσεων στην Κατάνια, χαρακτήρισε τον νέο νόμο στη Σικελία «ορόσημο», αλλά είπε ότι φοβόταν ότι θα ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί.

Ορισμένες ομάδες που αντιτίθενται στις αμβλώσεις λένε ότι ο νόμος θα αμφισβητηθεί στο δικαστήριο. Με το σκεπτικό ότι οι αγγελίες εργασίας που προορίζονται για μη αντιρρησίες κάνουν διακρίσεις εις βάρος των άλλων.

«Πολλά μέτρα στο παρελθόν που στόχευαν στην πρόσληψη μη αντιρρησιών έχουν αμφισβητηθεί και τελικά δεν κατέληξαν πουθενά», δήλωσε ο Βίτο Τρογιανό, επικεφαλής της SIGO, της Ιταλικής Εταιρείας Μαιευτικής και Γυναικολογίας.

Ορισμένοι Σικελοί πολιτικοί που αντιτίθενται σθεναρά στους νέους κανόνες πιστεύουν ότι η περιοχή θα πρέπει αντ’ αυτού να ενισχύσει τις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης και υποστήριξης για τις έγκυες γυναίκες, οι οποίες συχνά αισθάνονται εγκαταλελειμμένες και δεν βλέπουν εναλλακτική λύση.

«Η ζωή ξεκινά από τη στιγμή της σύλληψης», υποστηρίζει η Μαργκερίτα Λα Ρόκα, Σικελιανή βουλευτής του κεντροδεξιού κόμματος Forza Italia. «Το έμβρυο δεν μπορεί να θεωρείται απλώς μια συστάδα κυττάρων όταν τους βολεύει».