Ρωσία: Μεταμορφώνεται σε οικονομία-φρούριο – Έχει κατασχέσει ξένα περιουσιακά στοιχεία αξίας 50 δισ.

Η Ρωσία έχει κατασχέσει περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς η οργάνωση της οικονομίας της μετατοπίζεται προς ένα όλο και πιο ελεγχόμενο μοντέλο, κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στη μεγάλης κυκλοφορίας ρωσική εφημερίδα Kommersant, εξαιτίας και των κυρώσεων, η ρωσική οικονομία μετατρέπεται σε αυτό που χαρακτήρισε «φρούριο». Η μεταμόρφωσή της, με εντολή του Βλαντιμίρ Πούτιν, πραγματοποιείται με σημαντική μεταφορά περιουσιακών στοιχείων, καθώς πολλές δυτικές εταιρείες εγκατέλειψαν τη ρωσική αγορά. Τα περιουσιακά στοιχεία άλλων εταιρειών απαλλοτριώθηκαν και τα περιουσιακά στοιχεία ορισμένων μεγάλων ρωσικών επιχειρήσεων κατασχέθηκαν από το κράτος.

Εγχώριες εταιρείες αλλάζουν χέρια

Καταγγέλλοντας τη Δύση για παράνομες ενέργειες, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, τα τρία χρόνια του πολέμου έχει υπογράψει διατάγματα, τα οποία επέτρεπαν την κατάσχεση δυτικών περιουσιακών στοιχείων. Μεταξύ των εταιρειών που υπέστησαν τις συνέπειες αυτής της πολιτικής ήταν η γερμανική Uniper και η δανέζικη ζυθοποιία Carlsberg.

Παράλληλα, μεγάλες εγχώριες εταιρείες έχουν αλλάξει χέρια βάσει διαφορετικών νομικών μηχανισμών, όπως η ανάγκη για στρατηγικούς πόρους, ισχυρισμοί για διαφθορά, φερόμενες παραβιάσεις ιδιωτικοποιήσεων ή κακή διαχείριση. Σύμφωνα με τη δικηγορική εταιρεία NSP (Nektorov, Saveliev & Partners) της Μόσχας, η κλίμακα αυτού που αποκάλεσε «εθνικοποίηση» ανήλθε σε 3,9 τρισεκατομμύρια ρούβλια σε διάστημα τριών ετών.

Από την ΕΣΣΔ στη Ρωσία του Πούτιν

Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, πολλοί εκτίμησαν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια οικονομία ελεύθερης αγοράς ενσωματωμένη στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, εξαιτίας της εκτεταμένης διαφθοράς, της οικονομικής αναταραχής και του οργανωμένου εγκλήματος, δεν μπόρεσαν να επαληθευθούν.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, στα πρώτα οκτώ χρόνια της εξουσίας του, υποστήριξε τις οικονομικές ελευθερίες, στοχοποίησε ορισμένους λεγόμενους ολιγάρχες και ηγήθηκε μιας σημαντικής ανάπτυξης της οικονομίας. Το ΑΕΠ αυξήθηκε στα 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2008 από 200 δισεκατομμύρια δολάρια το 1999.

Και παρά τις δυτικές κυρώσεις μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, την περίοδο 2008-2022 η ρωσική οικονομία μεγεθύνθηκε στα 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ. Και παρά το γεγονός ότι η ρωσική οικονομία είχε καλύτερες επιδόσεις από τις αναμενόμενες κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, το ονομαστικό της μέγεθος σε δολάρια το 2024 ήταν μόλις 2,2 τρισ. Πολύ μικρότερο από της Κίνας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή των ΗΠΑ. Σημάδι ότι επιβραδύνεται.

Οικονομία-φρούριο

Ρώσοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία απαίτησε έκτακτα μέτρα για να αποτραπεί η προσπάθεια της Δύσης να βυθίσει τη ρωσική οικονομία. Προφανώς αναφέρονταν στις δυτικές κυρώσεις, που έχουν θέσει στο στόχαστρο το ρωσικό τραπεζικό σύστημα, αλλά και τις εξαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν λέει ότι η έξοδος των δυτικών επιχειρήσεων από τη Ρωσία επέτρεψε σε εγχώριες επιχειρήσεις να πάρουν τη θέση τους. Και ότι οι δυτικές κυρώσεις ανάγκασαν τις εγχώριες επιχειρήσεις να αναπτυχθούν. Ο Ρώσος πρόεδρος έχει ζητήσει ένα «νέο μοντέλο ανάπτυξης» για τη χώρα, διαφορετικό από την «ξεπερασμένη παγκοσμιοποίηση».

Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, η οικονομία προσανατολίζεται την παραγωγή όπλων, ώστε να μπορέσει να στηρίξει τη μακράς διάρκειας σύγκρουση στην Ουκρανία. Έτσι, το κράτος έχει αποκτήσει πιο ισχυρή θέση στην οικονομία από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Οι Ρώσοι εισαγγελείς επιδιώκουν τώρα να κατασχέσουν το πλειοψηφικό μερίδιο του δισεκατομμυριούχου Κονσταντίν Στρούκοφ στην Uzhuralzoloto, για το κράτος.

Περισσότερες από χίλιες εταιρείες έχουν εγκαταλείψει τη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Είτε πουλώντας τα περιουσιακά στοιχεία τους είτε παραδίδοντας τα κλειδιά σε υπάρχοντες διαχειριστές ή απλώς εγκαταλείποντάς τα. Άλλες είδαν τα περιουσιακά τους στοιχεία να κατάσχονται και να εκποιούνται.