Γαλλία: Σαράντα χρόνια από την ανατίναξη του Rainbow Warrior από τις μυστικές υπηρεσίες

Πριν από σαράντα χρόνια, το πλοίο Rainbow Warrior της Greenpeace βυθίστηκε από δύο βόμβες που είχαν τοποθετήσει πράκτορες των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών, όπως αναφέρει το Radio France Internationale.

Η βομβιστική επίθεση, από την οποία σκοτώθηκε ο φωτογράφος Φερνάντο Περέιρα, είχε σκοπό να σταματήσει την εκστρατεία της Greenpeace κατά των γαλλικών πυρηνικών δοκιμών στην ατόλη Μορουρόα. Αντ’ αυτού, κινητοποίησε το παγκόσμιο περιβαλλοντικό κίνημα και άφησε μια μόνιμη κηλίδα στη διεθνή φήμη της Γαλλίας.

Τη νύχτα της 10ης Ιουλίου 1985, το Rainbow Warrior ήταν αγκυροβολημένο στο Όκλαντ της Νέας Ζηλανδίας και ετοιμαζόταν να ηγηθεί ενός στολίσκου σκαφών διαμαρτυρίας προς τη Μορούρα, στη Γαλλική Πολυνησία, όπου η Γαλλία πραγματοποιούσε πυρηνικές δοκιμές επί δεκαετίες.

Η αποστολή της Greenpeace στον Ειρηνικό ήταν ξεκάθαρη: να γίνει μάρτυρας, να καταγράψει και να διαταράξει φυσικά τις δοκιμές, ενισχύοντας τις φωνές των κατοίκων των νησιών του Ειρηνικού και των ακτιβιστών κατά των πυρηνικών, οι οποίοι από καιρό κατήγγειλαν τις επιπτώσεις της ραδιενεργού νέφους στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.

Το Rainbow Warrior II, ο διάδοχος του θρυλικού σκάφους.

Το Rainbow Warrior βοήθησε πρόσφατα στη μετεγκατάσταση των κατοίκων των νησιών Μάρσαλ που είχαν πληγεί από τις πυρηνικές δοκιμές των ΗΠΑ, εδραιώνοντας περαιτέρω το ρόλο του ως σύμβολο ειρηνικής διαμαρτυρίας.

«Opération Satanique»

Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, δύο υποβρύχιες βόμβες εξερράγησαν στο κύτος του σκάφους. Η πρώτη έκρηξη προκάλεσε την εκκένωση του σκάφους, αλλά καθώς τα μέλη του πληρώματος επέστρεφαν για να εκτιμήσουν τις ζημιές, μια δεύτερη έκρηξη διέλυσε το σκάφος.

Ο Φερνάντο Περέιρα, Πορτογάλος-Ολλανδός φωτογράφος της Greenpeace, ο οποίος είχε κατέβει κάτω από το κατάστρωμα για να πάρει τον φωτογραφικό του εξοπλισμό, πνίγηκε καθώς το πλοίο βυθίστηκε γρήγορα.

Η επίθεση αποκαλύφθηκε γρήγορα ότι ήταν έργο Γάλλων πρακτόρων, μέρος μιας μυστικής επιχείρησης με την κωδική ονομασία Opération Satanique, η οποία είχε εγκριθεί από τα υψηλότερα κλιμάκια της γαλλικής κυβέρνησης.

Οι επιπτώσεις ήταν άμεσες και σοβαρές. Οι αρχές της Νέας Ζηλανδίας συνέλαβαν δύο Γάλλους πράκτορες, τον Ντομινίκ Πριέρ και τον Αλέν Μαφάρτ, οι οποίοι αργότερα καταδικάστηκαν για ανθρωποκτονία από αμέλεια σε 10 χρόνια φυλάκιση.

Στα μαλακά έπεσαν οι βομβιστές, το ίδιο και η Γαλλία

Ωστόσο, κάτω από διπλωματικές πιέσεις, εξέτισαν λιγότερο από δύο χρόνια, περιορισμένοι σε μια γαλλική στρατιωτική βάση στην Πολυνησία πριν επαναπατριστούν.

Η βύθιση του Rainbow Warrior έφερε τη Γαλλία σε δεινή θέση

Η Γαλλία αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη και να καταβάλει αποζημιώσεις στη Νέα Ζηλανδία, στην οικογένεια του Περέιρα και στην Greenpeace, ενώ ο Γάλλος υπουργός Άμυνας Εζίν Σαρλ Ερνού παραιτήθηκε με ντροπή.

Ο σχεδιασμός και η εκτέλεση της επιχείρησης έγιναν αντικείμενο έντονου ελέγχου. Μεταξύ της ομάδας των πρακτόρων που συμμετείχαν ήταν ο Ζεράρ Ρουαγιάλ, αδελφός της μελλοντικής υποψήφιας για την προεδρία της Γαλλίας Σεγκολέν Ρουαγιάλ.

Ενώ ο Ζεράρ Ρουαγιάλ δεν έχει ποτέ κατηγορηθεί επίσημα, έρευνες από καθιερωμένα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των Le Monde, Les Echos και Le Figaro, καθώς και δηλώσεις πρώην αξιωματούχων, έχουν ισχυριστεί την άμεση εμπλοκή του στην επιχείρηση, τροφοδοτώντας τη διαμάχη στη Γαλλία εδώ και δεκαετίες.

Η Σεγκολέν Ρουαγιάλ έχει επανειλημμένα αποστασιοποιήσει την οικογένειά της από την υπόθεση, αλλά οι ισχυρισμοί παραμένουν μια υποσημείωση στην δραματική ιστορία του Rainbow Warrior.

Πρώτα σε αγνοούν, μετά σε κοροϊδεύουν, μετά σε πολεμούν και μετά κερδίζεις

Ο βομβαρδισμός, αντί να φιμώσει την Greenpeace, είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Η δημόσια κατακραυγή κορυφώθηκε στη Νέα Ζηλανδία και διεθνώς, ενώ οι δωρεές και η υποστήριξη προς την Greenpeace πλημμύρισαν.

Σύμφωνα με τον Μαντς Κρίστενσεν, εκτελεστικό διευθυντή της Greenpeace International, η βύθιση του Rainbow Warrior «απέδειξε αυτό που πολλοί στην Greenpeace έλεγαν και εξακολουθούν να λένε. Δηλαδή ότι πρώτα σε αγνοούν, μετά σε κοροϊδεύουν, μετά σε πολεμούν και μετά κερδίζεις. Βασικά έδειξε ότι αυτό το είδος αντίστασης κατά της Greenpeace δεν λειτουργεί. Έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Χτίζει δύναμη».

Η οργάνωση έστειλε γρήγορα ένα άλλο σκάφος στη Μορουρόα, εξασφαλίζοντας ότι οι διαμαρτυρίες θα συνεχιστούν όπως είχε προγραμματιστεί. Το Rainbow Warrior έγινε ένα ισχυρό σύμβολο αντίστασης και το περιστατικό πιστώνεται ευρέως στην ενίσχυση του αντιπυρηνικού κινήματος στον Ειρηνικό και πέραν αυτού.

«Είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα πλοίο που βομβαρδίστηκε από τους Γάλλους», δήλωσε ο Κρίστενσεν στο RFI. «Προσπάθησαν να φιμώσουν ένα κίνημα, μια αντίθεση στα σχέδιά τους να κάνουν πυρηνικές δοκιμές στον Ειρηνικό. Και τα επακόλουθα έδειξαν ότι η Greenpeace απλά έγινε πιο δυνατή, όπως και το κίνημα».

Η ανατίναξη του Rainbow Warrior δημιούργησε νέες γενιές ακτιβιστών

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η Greenpeace επέκτεινε τις δραστηριότητές της και έγινε μια από τις πιο γνωστές περιβαλλοντικές ομάδες στον κόσμο.

Τα διδάγματα του Rainbow Warrior διαμόρφωσαν την προσέγγισή της: πεισματική δέσμευση στη μη βίαιη άμεση δράση, σχολαστικά πρωτόκολλα ασφαλείας και αποφασιστικότητα να αποκαλύπτει περιβαλλοντικά αδικήματα, ανεξάρτητα από τους κινδύνους.

Σήμερα, το Rainbow Warrior αναπαύεται στο βυθό στα ανοικτά των ακτών της Νέας Ζηλανδίας, μεταμορφωμένο σε έναν ζωντανό ύφαλο.

Εκφοβισμός και επιθέσεις

Εν τω μεταξύ, η καταστολή των περιβαλλοντικών ακτιβιστών συνεχίζεται με νέες μορφές.

Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η Greenpeace στις 9 Ιουλίου, η Greenpeace USA και η Greenpeace International αντιμετώπισαν μια στρατηγική αγωγή κατά της συμμετοχής του κοινού (SLAPP) στις ΗΠΑ για «ρεκόρ», που ξεκίνησε από την εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου Energy Transfer, με αποτέλεσμα την επιβολή προστίμου ύψους 563 εκατομμυρίων ευρώ.

Παγκοσμίως, σύμφωνα με τη ΜΚΟ Global Witness, ένας υπερασπιστής του περιβάλλοντος σκοτώνεται κάθε δύο ημέρες. Ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τους περιβαλλοντικούς υπερασπιστές εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για τη δυσανάλογη χρήση βίας κατά τη διάρκεια περιβαλλοντικών διαδηλώσεων, μεταξύ άλλων και στη Γαλλία.

Σύμφωνα με την Greenpeace, οι επιθέσεις κατά ακτιβιστών – είτε φυσικές, είτε νομικές, είτε πολιτικές, είτε με βάση τα μέσα ενημέρωσης – «αντανακλούν μια σαφή πρόθεση να φιμώσουν όσους αμφισβητούν τα εκμεταλλευτικά και καταστροφικά μοντέλα».

Η επίθεση στο Rainbow Warrior είναι μια υπενθύμιση για την κλιματική δικαιοσύνη

«Οι πολυάριθμες απόπειρες εκφοβισμού μη βίαιων ακτιβιστών υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη να εγγυηθούμε την ελευθερία (της έκφρασης), να προστατεύσουμε τους πληροφοριοδότες και να υπερασπιστούμε όλους όσοι εργάζονται για την κλιματική δικαιοσύνη, τη διατήρηση της ζωής και τα θεμελιώδη δικαιώματα», δήλωσε ο Ζαν Φρανσουά Ζουλιάρντ, εκτελεστικός διευθυντής της Greenpeace Γαλλίας.

Σαράντα χρόνια μετά την επίθεση στο Rainbow Warrior, η οργάνωση λέει ότι «η αποφασιστικότητά της παραμένει αμείωτη».

Καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, ακτιβιστές από τις τοπικές ομάδες της οργάνωσης κινητοποιούνται σε όλη τη Γαλλία για να αποτίσουν φόρο τιμής στους ακτιβιστές, καλώντας το κοινό να συμμετάσχει στην εκστρατεία Time to Resist.

Στόχος της εκστρατείας είναι να «πυροδοτήσει ένα παγκόσμιο κύμα αντίστασης για να αποκρούσει την απληστία των δισεκατομμυριούχων, τον νομικό εκφοβισμό και τις επιθέσεις στο δικαίωμά μας να διαμαρτυρόμαστε και να υπερασπιζόμαστε τον πλανήτη και ο ένας τον άλλον».