«Αν σταματήσουμε να πιστεύουμε, τότε η κρίση μάς νίκησε» λέει ο σκηνοθέτης Γ.Γκικαπέππας

Τέτοια εποχή πέρυσι στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όλοι κουβέντιαζαν για την ταινία του Γιώργου Γκικαπέππα Η πόλη των παιδιών. Η ταινία κέρδισε τελικά βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών και βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ και αργότερα τρία βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Έναν χρόνο μετά από εκείνο το Φεστιβάλ το in.gr συνάντησε τον σκηνοθέτη και μίλησε μαζί του για τα παιδιά και τους ενήλικες, τους πληγωμένους έρωτες, την κρίση και τα όνειρα.

• Ο τίτλος της ταινίας «Η Πόλη των Παιδιών» αναφέρεται στο ότι οι ήρωες της ταινίας μοιάζουν να μην έχουν ενηλικιωθεί παρόλο που είναι ενήλικες; Και στο γεγονός ότι ο μοναδικός πιτσιρικάς της ταινίας είναι πιο ώριμος από αυτούς;

Ναι, προφανώς. Το να συμπεριφέρεσαι με τρόπο ανώριμο όταν είσαι παιδί είναι χαριτωμένο, αλλά σαν ενήλικας είναι σχεδόν καταστροφικό. Αυτό που εμένα με ενδιέφερε να δω είναι πως η γέννηση –αυτό το μεγαλειώδες ζήτημα για τη ζωή κάθε ανθρώπου– μπορεί να συμβεί μέσα σε μια πόλη. Τι έχουμε φτιάξει για να υποδεχτούμε τα παιδιά σε αυτή την πόλη. Έτσι πήρα κάποιες πραγματικές περιπτώσεις και ξεκίνησε η περιπέτεια της ταινίας.

• Ωστόσο, η γέννηση ενός παιδιού φαίνεται να μην είναι στην ταινία πηγή χαράς, αλλά πηγή άγχους…

Εμένα αυτό που με ενδιέφερε ήταν τα ζευγάρια. Η ταινία δεν μιλά ούτε για τη γονιμότητα, ούτε για το μεγάλωμα ενός παιδιού, ούτε για τη μητρότητα. Έχει να κάνει με τα ζευγάρια. Είναι μέσα σε ποιες συνθήκες ερώτων και σε ποιες πληγωμένες αγάπες έρχεται ένα παιδί. Είναι μια ταινία για τα ζευγάρια τη στιγμή που έρχεται ένα μωρό.

• Λειτουργεί δηλαδή το παιδί σαν ένα είδος καταλύτη για τις σχέσεις τους;

Προφανώς. Ένα από τα θέματα με τα οποία ασχολείται η ταινία είναι εάν η οικογένεια δημιουργείται κάτω από συνθήκες ανάγκες ή τυχαιότητας.

• Αυτό έχει σχέση και με την κρίση στην Ελλάδα αυτή την περίοδο;

Η ταινία αναφέρεται στο 2010, την περίοδο που είχε ξεκινήσει η κρίση. Βέβαια, δεν είχε ακόμα αυτή την ένταση και την απελπισία που βλέπουμε γύρω μας σήμερα. Φρόντισα και τόνισα το περιβάλλον της κρίσης στην ταινία. Δεν είναι, όμως, μόνο οικονομική η κρίση. Είναι κρίση της εποχής. Σε αυτή την εποχή ζω, σε αυτή την πόλη, για αυτήν μπορώ να μιλήσω. Βασική μου αφορμή ήταν να δω πως αυτή η κρίση μπαίνει μέσα μας –σαν ασθένεια- και μας επηρεάζει. Βλέπεις νευρώσεις, καταπιεσμένους ανθρώπους, ζευγάρια που δεν μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Αυτό είναι χαρακτηριστικό της εποχής. Η εποχή γιγάντωσε τα εγώ των ανθρώπων και τους έκανε να μην μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους.

• Έχεις πει ότι η ταινία ξεκίνησε με αφορμή το δυστύχημα στα Τέμπη. Μίλησε μας λίγο γι’ αυτό…

Το δυστύχημα στα Τέμπη ήταν κάτι που με απασχολούσε καιρό γιατί δεν μπορούσα να δεχτώ αυτόν τον παραλογισμό: ότι σε καιρό ειρήνης και φαινομενικής ευημερίας, εξαιτίας της ηλιθιότητας κάποιου σκοτώνονται τόσα παιδιά. Είχα σοκαριστεί με το συμβάν και σκεφτόμουν πώς το θαύμα της ζωής μπορεί να γίνει θρίλερ. Αυτό το κράτησα απλά στην ταινία ως μια παράνοια της εποχής.

• Η ταινία έχει κερδίσει βραβεία, έχει πάει σε ξένα Φεστιβάλ. Την περίμενες αυτή την επιτυχία;

Είναι μια ταινία που ξεκίνησε πάμφτωχα. Γινόταν σπαστά, όποτε μπορούσαν οι ηθοποιοί. Μέσα σε όλη αυτή τη διαδικασία έχανα και έβρισκα τον εαυτό μου. Δεν περίμενα αυτή την υποδοχή. Η ταινία έχει πάει σε δέκα Φεστιβάλ και έχει πάρει έξι βραβεία. Δεν το πίστευα γιατί ξεκίνησε σαν απόπειρα. Ειδικά μετά την επιτυχία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης… συγκινήθηκα πολύ και με το κοινό που καθόταν τρία τέταρτα μετά την προβολή, κάνοντας ερωτήσεις. Μια Ρωσίδα θεατής στη Μόσχα μου είπε: «Δεν έχεις κάνει μια ταινία για τα παιδιά, αλλά για την πιο βαθιά κρίση στους ανθρώπους, απλά χρησιμοποίησες αυτό το οριακό θέμα της γέννησης των παιδιών για να το παρουσιάσεις». Και έμεινα άφωνος.

• Πώς είναι για έναν σκηνοθέτη να δουλεύει στην Ελλάδα της κρίσης χωρίς χρήματα;

Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Βέβαια, δεν είμαστε μόνοι μας. Στο εξωτερικό το ίδιο συμβαίνει. Το ανεξάρτητο σινεμά και οι μη εμπορικές ταινίες πάντα είχαν πρόβλημα χρηματοδότησης. Σε εμάς έχει διογκωθεί λόγω της κρίσης. Το παράδοξο βέβαια είναι ότι την εποχή της κρίσης γίνονται τόσες καλές ταινίες. Δεν είναι ευχάριστο, βέβαια, να μην μπορούμε να βρούμε λεφτά για να κάνουμε ταινίες. Δεν είναι καλό για τον πολιτισμό αυτού του τόπου. Έξω κάθε Φεστιβάλ θέλει ελληνική ταινία. Είναι σαν να πήγε κάποιος να φύτεψε την ελληνική σημαία και να είπε «εδώ είμαστε και εμείς». Εντάξει, είναι πολύ σκληρή η εποχή και είναι σημαντικότερο να υπάρχουν χρήματα για τις συντάξεις ή για τα φάρμακα των καρκινοπαθών, αλλά δεν μπορεί και ένας τόπος να προχωρά χωρίς πολιτισμό, χωρίς παιδεία. Πρέπει το υπουργείο Πολιτισμού να φροντίσει και την προσπάθεια των σκηνοθετών που διαφημίζουν το όνομα της Ελλάδας στο εξωτερικό. Ας το δει και για τουριστικούς λόγους στο κάτω-κάτω.

• Ποιες είναι οι επόμενες ιδέες;

Η ταινία βγαίνει 1η Νοεμβρίου στις αίθουσες. Εύχομαι να είναι καλοτάξιδη. Από κει και πέρα γράφω. Υπάρχουν πάρα πολλά όνειρα, πολύ όρεξη. Υπάρχει ένας κόσμος που θέλει να δουλέψει, θέλει να χάσει τον ύπνο του για να δουλέψει και είναι σαν να του λένε «φύγε». Υπάρχει τρομερό δυναμικό στη χώρα, τουλάχιστον στο δικό μου συνάφι. Παρά τα προβλήματα επιμένουν. Δεν τελειώνουν τα όνειρα. Νομίζω ότι αν χάσει κανείς την πίστη του –ειδικά αυτή την εποχή- είναι λάθος. Το μεγαλύτερο όπλο του συστήματος είναι ο πανικός και ο φόβος. Σπέρνεις τον πανικό και τον φόβο, ο άλλος κλείνεται μέσα στο σπίτι του, δεν θέλει να ακούσει τα προβλήματα. Για μένα αυτή είναι η κρίση. Είμαστε όλοι φοβισμένοι και πανικοβλημένοι. Τώρα είναι που πρέπει να πιστέψουμε περισσότερο από ποτέ. Εγώ τώρα που σας μιλάω είμαι άνεργος, δεν μιλάω ως σκηνοθέτης που έχει λύσει το οικονομικό του πρόβλημα και ονειρεύεται ταινίες. Αν σταματήσουμε τώρα να πιστεύουμε είναι σαν να μας έχει κερδίσει η κρίση ολοκληρωτικά.

Αγγελική Στελλάκη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ