H χρονιά της Σελήνης – Ποιες εξελίξεις περιμένουμε το 2026 στο Διάστημα

Έπειτα από απουσία μισού αιώνα, οι ΗΠΑ προγραμματίζουν για το 2026 ένα μεγάλο βήμα για την εδραίωση μόνιμης παρουσίας στη Σελήνη, μια εξέλιξη που θα σημαδέψει το νέο έτος στον χώρο της διαστημικής εξερεύνησης.

Το 2026 θα φέρει επίσης την πρώτη αποστολή στα φεγγάρια του Άρη και νέους χάρτες του ουρανού με δεκάδες δισεκατομμύρια άστρα.

Αυτές είναι οι σημαντικότερες εξελίξεις που περιμένουμε στο Διάστημα το νέο έτος σύμφωνα με τους New York Times:

Artemis II

Τέσσερις αστροναύτες θα πετάξουν το 2026 τον γύρο της Σελήνης με το σκάφος Orion της NASA

To αμερικανικό πρόγραμμα Apollo με το οποίο πάτησαν στη Σελήνη οι πρώτοι άνθρωποι τερματίστηκε το 1973. Περισσότερο από μισό αιώνα μετά, σειρά έχει το πρόγραμμα Artemis – στην ελληνική μυθολογία, η Άρτεμις ήταν αδελφή του Απόλλωνα.

Η αποστολή Artemis , η οποία πέταξε τον γύρο της Σελήνης χωρίς πλήρωμα το 2022, ήταν η τελική πρόβα για την αποστολή Artemis II, μια επανάληψη του ίδιου ταξιδιού με τρεις αμερικανούς και έναν καναδό αστροναύτη.

Το δεκαήμερο ταξίδι δεν θα διαφέρει σημαντικά από την αποστολή Apollo 8 του 1968, την πρώτη φορά που αστροναύτες της NASA πέταξαν τον γύρο της Σελήνης.

Το σημαντικό για τη NASA είναι να βεβαιωθεί ότι η κάψουλα Orion, η οποία θα χρησιμοποιηθεί και στις επόμενες αποστολές του προγράμματος, είναι ασφαλής για τους αστροναύτες.

Η εκτόξευση του Artemis II προγραμματίζεται για τον Φεβρουάριο αλλά δεν αποκλείεται να αναβληθεί για αργότερα εντός του 2026.

Κούρσα για τη Σελήνη

Οι αστροναύτες του Artemis III θα προσεδαφιστούν στη Σελήνη με το Starship της SpaceX (Καλλιτεχνική απεικόνιση: SpaceX)

Τον Αύγουστο αναμένεται να εκτοξευτεί η αποστολή Chang’e-7 της Κίνας, μια σεληνάκατος που θα επιχειρήσει να προσεδαφιστεί κοντά στον νότιο πόλο της Σελήνης, όπου πιστεύεται ότι κρύβονται μεγάλες ποσότητες πάγου.

Η Κίνα έχει στόχο να στείλει ανθρώπους στο φεγγάρι το 2030 και τον περασμένο Αύγουστο πραγματοποίησε τις πρώτες δοκιμές της σεληνακάτου Lanyue.

Οι ΗΠΑ βιάζονται βέβαια να την προλάβουν.

Η NASA σχεδίαζε την πρώτη προσσελήνωση αστροναυτών για το 2027 με το Artemis III, αναγκάστηκε όμως να την αναβάλλει για τουλάχιστον ένα έτος λόγω καθυστέρησης στην ανάπτυξη του Starship, του νέου σκάφους της SpaceΧ.

To σχέδιο προβλέπει ότι οι αστροναύτες θα αναχωρούν από τη Γη με το σκάφος Orion της NASA. Όταν όμως φτάσουν στη Σελήνη και τεθούν σε τροχιά θα μετεπιβιβάζονται στο Starship της SpaceX για την τελική κάθοδο στην επιφάνεια του φεγγαριού.

Ενοχλημένη από την καθυστέρηση, η κυβέρνηση Τραμπ δήλωσε τον Νοέμβριο ανοιχτή σε εναλλακτικές προτάσεις. Τον Δεκέμβριο, ο αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε διάταγμα που προβλέπει την πρώτη προσσελήνωση για το 2028.

Αν η SpaceX δεν είναι έτοιμη εγκαίρως, η NASA θα μπορούσε να αναθέσει την αποστολή Artemis III στην Blue Origin, τη διαστημική εταιρεία του Τζεφ Μπέζος, η οποία σχεδιάζει να εκτοξεύσει το 2026 τη σεληνάκατο Blue Moon.

Θερινή έκλειψη

Η ολική ηλιακή έκλειψη του Απριλίου του 2024 όπως έγινε ορατή από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (NASA)

Η μόνη ολική ηλιακή έκλειψη του 2026 θα έρθει στις 12 Αυγούστου, όταν η Σελήνη περάσει ακριβώς ανάμεσα από τη Γη και τον Ήλιο.

Η σκιά του φεγγαριού θα πέσει αρχικά στη βόρεια Ρωσία και θα κινηθεί πρώτα προς τον Αρκτικό Ωκεανό, μετά νότια στη Γροιλανδία και την Ισλανδία. Θα περάσει τελικά στον Ατλαντικό και θα καταλήξει στη Μεσόγειο.

Τουρίστες από όλο τον κόσμο αναμένονται στην Ισλανδία και την Ισπανία για να παρακολουθήσουν την έκλειψη.

Στην Ελλάδα, η οποία βρίσκεται έξω από το μονοπάτι της ολικότητας, το φαινόμενο θα γίνει ορατό ως μερική έκλειψη.

Παρατηρητήριο Vera Rubin

To Παρατηρητήριο Vera Rubin κατασκευάστηκε στην κορυφή ενός βουνού στην έρημο Ατακάμα της Χιλής (Olivier Bonin/SLAC National Accelerator Laboratory)

Χάρη στη μεγαλύτερη ψηφιακή κάμερα που κατασκευάστηκε ποτέ, ένα θηρίο σε μέγεθος αυτοκινήτου με ανάλυση 3,2 gigapixel, το αμερικανικό Παρατηρητήριο Vera Rubin που εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο στη Χιλή προσφέρει στους αστρονόμους ένα νέο τρόπο να βλέπουν τον ουρανό.

Η δεκαετής αποστολή του ξεκινά επίσημα στις αρχές του 2026. Το τηλεσκόπιο του Vera Rubin, ικανό να διακρίνει ένα μπαλάκι του γκολφ από απόσταση 24 χιλιομέτρων, θα χαρτογραφεί ολόκληρο τον ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου κάθε λίγες ημέρες. Θα μπορεί έτσι να καταγράφει μεταβολές της θέσης και της φωτεινότητας περίπου 37 δισεκατομμυρίων άστρων, συλλέγοντας κάθε βράδυ 15 terabyte δεδομένων.

Μεταξύ άλλων, το Vera Rubin θα προσφέρει νέους χάρτες του Γαλαξία, θα αναζητήσει μικρά αντικείμενα στο Ηλιακό Σύστημα και θα επιχειρήσει να λύσει το μυστήριο της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας, δύο υποθετικών συστατικών του Σύμπαντος που παραμένουν τυλιγμένα στο μυστήριο εδώ και δεκαετίες.

Διαστημικό τηλεσκόπιο Roman

To διαστημικό τηλεσκόπιο Nancy Roman θα έχει 100 φορές μεγαλύτερο οπτικό πεδίο από ό,τι το Hubble (NASA)

To επόμενο διαστημικό τηλεσκόπιο της NASA θα προσφέρει την ίδια ευκρίνεια με το Hubble αλλά διαθέτει 100 φορές μεγαλύτερο οπτικό πεδίο.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Roman, βαφτισμένο προς τιμήν της Νάνσι Ρόμαν, της πρώτης γυναίκας διευθύντριας Αστρονομίας της NASA, προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το αργότερο τον Μάιο του 2027.

Ωστόσο η NASA σχεδιάζει να μεταφέρει το όργανο στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι της Φλόριντα το καλοκαίρι με την ελπίδα ότι θα προλάβει να το εκτοξεύσει το φθινόπωρο του 2026.

Το Roman, σχεδιασμένο να βλέπει στο ορατό και το υπέρυθρο τμήμα του φάσματος, θα αναζητήσει νέους εξωπλανήτες, θα μελετήσει την εξέλιξη του Σύμπαντος και θα προσφέρει νέα στοιχεία για τη σκοτεινή ενέργεια, τη μυστηριώδη δύναμη που δρα αντίθετα από τη βαρύτητα και επιταχύνει τη διαστολή του Σύμπαντος.

Η Ιαπωνία στον Άρη

O Φόβος είναι ο μεγαλύτερος από τους δύο μικρούς δορυφόρους του Άρη (NASA / JPL-Caltech / University of Arizona)

Το 2026 η Ιαπωνία θα εκτοξεύσει την αποστολή MMX που θα επισκεφθεί τα δύο μικρά φεγγάρια του Άρη, τον Φόβο και τον Δείμο.

Το σκάφος θα συλλέξει τα πρώτα δείγματα από την επιφάνεια του Φόβου για να φέρει στη Γη το 2031, μια σημαντική εξέλιξη για την πλανητική επιστήμη.

Η αποστολή ίσως καταφέρει να αποσαφηνίσει αν οι δύο δορυφόροι είναι κομμάτια του Άρη που εκτοξεύτηκαν στο Διάστημα από κάποια αρχαία πρόσκρουσης, ή αν πρόκειται για αστεροειδείς που συνελήφθησαν από το βαρυτικό πεδίο του Άρη.

Η Ιαπωνία έχει εξάλλου εμπειρία στη συλλογή δειγμάτων από διαστημικά αντικείμενα. Το 2010, η αποστολή Hayabusa έφερε στη Γη δείγματα του αστεροειδή Itokawa, ενώ το Hayabusa2 έφερε το 2018 δείγματα από τον αστεροειδή Ryugu.