Γιατί υποχωρεί η φιλανθρωπία στις ΗΠΑ

Λιγότεροι θα είναι φέτος εκείνοι που θα βάλουν το χέρι στη τσέπη για να συνδράμουν με τον οβολόν τους κάποιο φιλανθρωπικό ταμείο στις ΗΠΑ. Αν και πολλοί θα ήθελαν να ρίξουν την ευθύνη στον Ντόναλντ Τραμπ, ωστόσο, ο Economist τους το «χαλάει»: Η φιλανθρωπία βάλλεται εδώ και χρόνια.

Σύμφωνα με το Fundraising Effectiveness Project (FEP), έναν πάροχο δεδομένων, που επικαλείται το βρετανικό μέσο, ο αριθμός των δωρητών στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά περίπου 3% στους πρώτους εννέα μήνες του 2025 σε σύγκριση με το 2024, βάζοντας τις φιλανθρωπικές οργανώσεις σε πορεία για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά συρρίκνωσης της βάσης δωρητών.

Ακόμη και μεταξύ των πλουσίων, η συνήθεια εξασθενεί γρήγορα. Έρευνα της Bank of America δείχνει ότι το ποσοστό των νοικοκυριών με καθαρή περιουσία άνω του 1 εκατ. δολαρίων που έκαναν δωρεές έπεσε από 91% το 2015 σε 81% το 2024.

Αυτό εντείνει την πίεση στις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις. Οι συνολικές δωρεές στις ΗΠΑ —συμπεριλαμβανομένων των προσφορών από ιδιώτες, εταιρείες, ιδρύματα και κληροδοτήματα— αυξήθηκαν μόλις κατά 3,3% σε πραγματικούς όρους το 2024, φτάνοντας λίγο πάνω από τα 590 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Giving USA, μια ετήσια έκθεση που βασίζεται σε έρευνα του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα. Και αυτό μετά από μια περίοδο μείωσης των συνολικών δωρεών μετά την πανδημία της covid-19.

Η κρατική χρηματοδότηση για τη φιλανθρωπία επίσης στερεύει. Αν και η απόφαση του κ. Τραμπ να κλείσει την επίσημη υπηρεσία διεθνούς βοήθειας των ΗΠΑ τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας, άλλες πλούσιες χώρες μειώνουν την αναπτυξιακή βοήθεια πιο αθόρυβα. Η επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια από τους μεγαλύτερους δωρητές του κόσμου μειώθηκε το 2024 για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.

Ο Τραμπ και το «κυνήγι» του

Σε αυτή την εξέλιξη, σύμφωνα με τον Economist, έχει συμβάλει ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, καθώς από τότε που ανέλαβε ξανά την προεδρία, έχει καταγγείλει ορισμένες φιλανθρωπικές οργανώσεις ως σπάταλες και πολιτικοποιημένες και έχει χαρακτηρίσει σκοπούς όπως η κλιματική αλλαγή, η ανώτατη εκπαίδευση και η διαφορετικότητα ως «αντι-MAGA».

Μετά τη δολοφονία τον Σεπτέμβριο του Τσάρλι Κερκ, ο Λευκός Οίκος διέταξε τις διωκτικές αρχές να «διαλύσουν και να ξεριζώσουν» δίκτυα που κατηγορούνται ότι υποστηρίζουν την εγχώρια τρομοκρατία, συμπεριλαμβανομένων φιλανθρωπικών οργανώσεων και ιδρυμάτων.

Τον Σεπτέμβριο, το υπουργείο Δικαιοσύνης ξεχώρισε τα Open Society Foundations, χρηματοδοτούμενα από τον Τζορτζ Σόρος. Ο Thad Calabrese του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης σημειώνει ότι η συνεισφορά σε ορισμένα εγχειρήματα στις ΗΠΑ μοιάζει για κάποιους σαν «να βάζεις στόχο στην πλάτη σου».

Δεν είναι μόνο ο Τραμπ

Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Economist δεν είναι ο Τραμπ η μοναδική αιτία που οι Αμερικανοί απομακρύνονται από τη φιλανθρωπία. Το ποσοστό των Αμερικανών που δωρίζουν σε φιλανθρωπίες μειώνεται εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία, σύμφωνα με το FEP, ακόμη και σε περιόδους που ο Τραμπ δεν ήταν στην εξουσία.

Μια εξήγηση μπορεί να είναι η ανησυχία για το κόστος ζωής. Παρότι οι μισθοί αυξάνονται σε πραγματικούς όρους την τελευταία δεκαετία, οι έρευνες δείχνουν ότι οι Αμερικανοί ανησυχούν για τις τιμές. Σχεδόν οι μισοί συμμετέχοντες σε έρευνα της McKinsey τον Νοέμβριο δήλωσαν ότι ανησυχούν για την άνοδο των τιμών· σχεδόν το ένα τέταρτο ανησυχεί για το αν «τα βγάζει πέρα».

Επιπλέον, ο συχνότερος λόγος που οι Αμερικανοί δε δίνουν πλέον σε φιλανθρωπίες είναι ότι δεν το αντέχουν οικονομικά. Ο Walter Kerr της Unlock Aid, που εκστρατεύει για τη μεταρρύθμιση της αναπτυξιακής βοήθειας, λέει ότι τέτοιες ανησυχίες σημαίνουν πως η αμερικανική μεσαία τάξη δεν αισθάνεται πλέον άνετα να δίνει.

Μια άλλη παράμετρος είναι η μείωση της πίστης στις ΗΠΑ ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Οι δωρεές προς θρησκευτικούς οργανισμούς, που αποτελούσαν την πλειονότητα των προσφορών μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, έπεσαν σε λιγότερο από το ένα τέταρτο του συνόλου το 2024.

Επιπλέον, ο μη κερδοσκοπικός τομέας βασίζεται σε λιγότερους δωρητές για να δώσουν περισσότερα. Ο Amir Pasic, κοσμήτορας της Lilly Family School of Philanthropy του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, ελπίζει σε ένα αποτέλεσμα «περισσότερα δολάρια, λιγότεροι δωρητές». Αυτό δεν θα είναι εύκολο. Οι νέοι υπερπλούσιοι είναι γενικά νέοι ιδρυτές τεχνολογικών εταιρειών, ακόμη προσηλωμένοι στο χτίσιμο περιουσιών, όχι στο μοίρασμά τους.