Γιάννης Στουρνάρας: Τεχνητή Νοημοσύνη, μισθοί και παραγωγικότητα

Η ομιλία του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα στο 4ο Εργασιακό Συνέδριο MD Forum αναδεικνύει την Τεχνητή Νοημοσύνη ως καταλύτη για την αγορά εργασίας, αλλά και ως δομική πρόκληση για την οικονομία και τους θεσμούς.

Στο επίκεντρο τίθεται σταθερά ο άνθρωπος, με τον διοικητή της ΤτΕ να επιμένει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο και συμπεριληπτικούς θεσμούς.

Ανθεκτική αγορά εργασίας, αλλά με νέες πιέσεις

Ο Γιάννης Στουρνάρας περιγράφει μια αγορά εργασίας που έχει ανακάμψει δυναμικά μετά την οικονομική κρίση και την πανδημία, με την απασχόληση και τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό να βρίσκονται σε ανοδική πορεία. Το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο 10,1% το 2024 και στο 9% στο πρώτο εννεάμηνο του 2025, με σημαντική μείωση της ανεργίας των νέων και της μακροχρόνιας ανεργίας.

Την ίδια ώρα όμως, ο διοικητής προειδοποιεί για αυξανόμενη «στενότητα» στην αγορά, με εξάντληση των διαθέσιμων αποθεμάτων εργατικού δυναμικού και έντονες δυσκολίες προσλήψεων για τις επιχειρήσεις. Η δημογραφική γήρανση και η υπογεννητικότητα προδιαγράφουν μεσοπρόθεσμα συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού, εντείνοντας την ανάγκη για αύξηση της παραγωγικότητας και στοχευμένες πολιτικές επανακατάρτισης.

Μισθοί, ανταγωνιστικότητα και θεσμικές παρεμβάσεις

Η ομιλία στέκεται ιδιαίτερα στην εξέλιξη του κόστους εργασίας, το οποίο αυξάνεται μεν, αλλά χωρίς να διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Οι αμοιβές ανά μισθωτό αυξήθηκαν το 2024 κατά 5,8% ονομαστικά και 3,6% πραγματικά, ενώ το 2025 ο ρυθμός ανόδου επιβραδύνθηκε, παραμένοντας όμως θετικός σε πραγματικούς όρους.

Ο Γιάννης Στουρνάρας εκτιμά ότι μεσοπρόθεσμα οι μισθοί θα συνεχίσουν να αυξάνονται πάνω από τον πληθωρισμό, με ιδιαίτερο όφελος για τους χαμηλόμισθους, λόγω της περαιτέρω ανόδου του κατώτατου μισθού από τα 880 ευρώ και της νέας «Κοινωνικής συμφωνίας» για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι οι μισθολογικές αυξήσεις πρέπει να συμβαδίζουν με την παραγωγικότητα, ώστε να μην ανατροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό και πλήξουν την ανταγωνιστικότητα.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη ως καταλύτης και ρίσκο

Κεντρικός άξονας της ομιλίας είναι η επιτάχυνση της Τεχνητής Νοημοσύνης και η βαθιά επίδρασή της στην εργασία. Ο διοικητής σημειώνει ότι η GenAI διαφοροποιείται από προηγούμενα κύματα αυτοματοποίησης ως προς την ταχύτητα διάδοσης, το εύρος εφαρμογών και το γεγονός ότι «ανεβαίνει» στην κλίμακα δεξιοτήτων, αγγίζοντας ακόμη και σύνθετα γνωστικά επαγγέλματα.

Ο Γιάννης Στουρνάρας μιλά για «ιστορική καμπή», όπου η ανθρώπινη δημιουργικότητα συναντά την τεχνολογική υπέρβαση και η AI γίνεται δύναμη που αναπλάθει τον τρόπο παραγωγής αξίας. Υπογραμμίζει ωστόσο ότι η AI δεν είναι πανάκεια, αλλά εργαλείο που μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα και να δημιουργήσει νέες μορφές απασχόλησης, εφόσον υπάρξει σωστό θεσμικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό πλαίσιο.

Οι χαμένοι και οι κερδισμένοι της μετάβασης

Μέρος της ανάλυσης αφορά το ποιοι ωφελούνται και ποιοι κινδυνεύουν από τη νέα τεχνολογική εποχή. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες που επικαλείται, η ΑΙ τείνει να ευνοήσει εργαζομένους με υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων, ενώ όσοι έχουν χαμηλότερη εξειδίκευση εκτίθενται σε μεγαλύτερο κίνδυνο επαγγελματικού εκτοπισμού.

Ο διοικητής εφιστά επίσης την προσοχή σε νεότερους εργαζομένους, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι σε κλάδους υψηλής έκθεσης στην ΑΙ οι επιχειρήσεις προτιμούν να αυξάνουν την παραγωγικότητα των υφιστάμενων στελεχών μέσω AI αντί να προσλαμβάνουν νέους. Την ίδια στιγμή, επισημαίνει ότι η διάχυση της ΑΙ μπορεί να ενισχύσει τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, ιδίως σε χώρες με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και ισχυρή παρουσία των γυναικών.

Ρόλος θεσμών, Ευρώπης και κεντρικών τραπεζών

Στο μακροοικονομικό επίπεδο, ο Γιάννης Στουρνάρας τονίζει ότι η AI αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη νομισματική πολιτική, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη δυναμική της παραγωγικότητας. Οι κεντρικές τράπεζες καλούνται να ενσωματώσουν στις προβλέψεις τους τις διαρθρωτικές αλλαγές που προκαλεί η τεχνητή νοημοσύνη στην αγορά εργασίας, αλλά και να θωρακίσουν το σύστημα απέναντι σε κινδύνους συγκέντρωσης δεδομένων και κυβερνοαπειλών.

Ειδική αναφορά γίνεται στην Ευρώπη, που «βρίσκεται σε σταυροδρόμι» ως προς την ικανότητά της να αξιοποιήσει την AI ως μοχλό ανταγωνιστικότητας και συνοχής. Παρά τις αδυναμίες σε επενδύσεις και καινοτομία, η Ένωση διαθέτει θεσμικά πλεονεκτήματα, όπως ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο και παράδοση συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν ένα «δεύτερο κύμα» τεχνολογικής ανόδου.

Ο άνθρωπος στο επίκεντρο της AI

Κλείνοντας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος επαναφέρει το κεντρικό μήνυμα του συνεδρίου: η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι το μέσο, όχι ο σκοπός. Η ουσιαστική πρόκληση είναι η διαμόρφωση θεσμικών στρατηγικών που θα επενδύουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο, θα ενισχύουν τη διά βίου μάθηση και θα εξασφαλίζουν δίκαιη κατανομή των ωφελειών από την τεχνολογική πρόοδο.​

Σε μια φράση-σύνοψη, ο Στουρνάρας υπογραμμίζει ότι η ΤΝ μπορεί να προσφέρει ένα πιο παραγωγικό μέλλον, αλλά εναπόκειται στις κοινωνίες και στους θεσμούς να το κάνουν και πιο ανθρώπινο, με εργασία αναβαθμισμένη και τον άνθρωπο πραγματικά στο επίκεντρο της καινοτομίας.

Μπορείτε να διαβάσε ολόκληρη την ομιλία του Γιάννη Στουρνάρα στο 4ο Εργασιακό Συνέδριο MD Forum, ΕΔΩ.

Πηγή: ΟΤ