Ο ποιητής και ο σεξεργάτης – Αθέατες επιστολές μιας «έντονης φιλίας» και μιας εξαπάτησης

Μια κρύπτη με χαμένες επιστολές αποκάλυψε πώς ο Άγγλος ποιητής Ουίσταν Ώντεν (WH Auden) ανέπτυξε μια βαθιά και μακροχρόνια φιλία με τον Χούγκο Κούρκα (Hugo Kurka) έναν Βιεννέζο εργάτη του σεξ και μηχανικό αυτοκινήτων, αφού ο τελευταίος διέρρηξε το σπίτι του συγγραφέα του «Πένθιμου Μπλουζ» και δικάστηκε.

Ο γεννημένος στο Γιορκ, Ώντεν, εξέχον μέλος μιας γενιάς συγγραφέων της δεκαετίας του 1930, στην οποία ανήκαν επίσης ο Κρίστοφερ Ίσεργουντ, ο Λούις ΜακΝέις και ο Στίβεν Σπέντερ, περιέγραψε την αντισυμβατική συμφωνία του με τον άνδρα που αποκαλούσε στοργικά «Hugerl» στο μεταθανάτια δημοσιευμένο ποίημα Glad (Χαίρομαι).

«Τα μονοπάτια της ζωής μας διασταυρώθηκαν» αναφέρει «σε μια στιγμή που / εσύ είχες ανάγκη από χρήματα / κι εγώ ήθελα σεξ».

Μια κάρτα από τη συλλογή Kurka. Φωτογραφία: Αυστριακό Κέντρο Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών (ACDH), Βιέννη

Το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου

Αλλά ελάχιστα ήταν γνωστά για τη ζωή και το πλήρες ποινικό ιστορικό του Hugo Kurka μέχρι που ο μελετητής του Ώντεν, ο Helmut Neundlinger ανέφερε το όνομά του σε μια εκπομπή της αυστριακής τηλεόρασης με αφορμή την 50ή επέτειο από τον θάνατο του ποιητή το 2023.

Το επόμενο πρωί, ο Neundlinger έλαβε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από μια γυναίκα που είχε έρθει κοντά με τον Kurka και τη σύζυγό του, Christa, αφότου εγκαταστάθηκαν στην ύπαιθρο της Κάτω Αυστρίας τη δεκαετία του 1990 και κληρονόμησε τα υπάρχοντά τους μετά τον θάνατό τους από καρκίνο μέσα σε ένα χρόνο, το 2012 και το 2013.

Έδειξε στον Neundlinger εκατό επιστολές που είχε στείλει ο Ώντεν στον εραστή του, μερικές από τις οποίες απευθύνονταν και στη σύζυγό του.

«Πρόκειται για ένα εύρημα που αποκαλύπτεται μία φορά ανά αιώνα, κάτι που ένας ιστορικός της λογοτεχνίας μπορεί μόνο να ονειρεύεται» λέει η Σάντρα Μάγιερ, ιστορικός πολιτισμού στην Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών, η οποία πέρασε τα τελευταία δύο χρόνια ψηφιοποιώντας τις επιστολές μαζί με τον συνάδελφό της Timo Frühwirth και δημοσιοποίησε την ανακάλυψη την περασμένη εβδομάδα.

Σύναψε έναν γάμο ευκαιρίας με την αμφιφυλόφιλη κόρη του μυθιστοριογράφου Τόμας Μαν, την Έρικα, για να τη βοηθήσει να αποκτήσει τη βρετανική υπηκοότητα και να διαφύγει από τους Ναζί

Ο Ώστεν και η Έρικα Μαν / © National Portrait Gallery, London

Ο αμφιφυλόφιλος γάμος

Οι επιστολές περιλαμβάνουν περίπου δέκα χρόνια μεταξύ των αρχών της δεκαετίας του 1960 και της δεκαετίας του 1970 και είναι γραμμένες σε ενθουσιώδη καθομιλουμένη – αν και συχνά ανορθόγραφη και αγράμματη – γερμανική γλώσσα.

Ο Ώντεν είχε περάσει χρόνο στο Βερολίνο στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και αργότερα σύναψε έναν γάμο ευκαιρίας με την αμφιφυλόφιλη κόρη του μυθιστοριογράφου Τόμας Μαν, την Έρικα, για να τη βοηθήσει να αποκτήσει τη βρετανική υπηκοότητα και να διαφύγει από τους Ναζί.

Μετά από ένα διάστημα στις ΗΠΑ, εγκαταστάθηκε στην αυστριακή πόλη Kirchstetten, όπου έζησε μέχρι το θάνατό του το 1973.
Ο ποιητής με σπουδές στο δημόσιο σχολείο ήταν στα μέσα της δεκαετίας του ’50 όταν γνώρισε τον εικοσάχρονο σεξεργάτη. «Ευτυχώς που οι κόσμοι της γοητείας μας / είναι τόσο έντονοι / που κανένας από τους δύο δεν μπαίνει στον πειρασμό να τους προσεγγίσει» έγραψε αργότερα ο Ώντεν στο ποίημά του. «Δεν μπορώ να ξεχωρίσω μια / Jaguar από μια Bentley / Κι εσύ δεν ξέρεις να διαβάζεις».

«Τα μονοπάτια της ζωής μας διασταυρώθηκαν» αναφέρει «σε μια στιγμή που / εσύ είχες ανάγκη από χρήματα / κι εγώ ήθελα σεξ»

Μια κάρτα από τη συλλογή Kurka. Φωτογραφία: Αυστριακό Κέντρο Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών (ACDH), Βιέννη

Ο νεαρός εγκληματίας και ο συγγραφέας

Η σχέση τους θυμίζει τον περίφημο δεσμό μεταξύ του ζωγράφου Φράνσις Μπέικον και του εραστή του Τζορτζ Ντάιερ, ενός μικροαπατεώνα του Λονδίνου που ανήκε σε συμμορίες του East End.

Αλλά ενώ η διάρρηξη του Ντάιερ στο διαμέρισμα του Μπέικον είναι ένας σύγχρονος μύθος που συντέθηκε από τη βιογραφική ταινία, του 2003, με πρωταγωνιστή τον Ντάνιελ Κρεγκ «Αγάπη είναι ο Διάβολος», στην περίπτωση του Ώντεν ήταν αλήθεια.

Αν και ο Kurka είχε ολοκληρώσει τη μαθητεία του και είχε δουλειά, πάλευε για μετρητά. Όταν ο Ώντεν του δάνεισε το Volkswagen Beetle πριν ξεκινήσει ένα ταξίδι στις ΗΠΑ, ο νεαρός και δύο συνεργοί του χρησιμοποίησαν το όχημα για να πραγματοποιήσουν μια σειρά διαρρήξεων αυτοκινήτων, με αποκορύφωμα μια κλοπή στο σπίτι του ίδιου του ποιητή.

Συνελήφθησαν μετά από καταδίωξη από την αστυνομία, βρέθηκαν στην κατοχή τους κλοπιμαία αξίας 34.000 αυστριακών schilling (το ισοδύναμο περίπου 20.000 ευρώ σήμερα) και παραπέμφθηκαν σε δίκη.

Δεδομένου ότι το αυτοκίνητο ήταν καταχωρημένο στο όνομα του Ώντεν, η δικαστική υπόθεση κινδύνευε να δημοσιοποιήσει τη σχέση μεταξύ του νεαρού εγκληματία και του συγγραφέα.

Μια επιστολή του 1961 από τον Ώντεν προς τον Kurka. Φωτογραφία: Αυστριακό Κέντρο Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών (ACDH), Βιέννη

Ανοιχτά ομοφυλόφιλος αλλά όχι ακτιβιστής

Ο Ώντεν απολάμβανε ένα ιδιαίτερο καθεστώς στην Αυστρία εκείνη την εποχή, λέει ο Neundlinger, επιμελητής του Μουσείου WH Auden στο Kirchstetten. «Δεν έκρυψε ποτέ την ομοφυλοφιλία του. Αλλά σε αντίθεση με τον Κρίστοφερ Ίσεργουντ, δεν υπήρξε ποτέ ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων».

Απολαμβάνοντας υψηλό βαθμό αξιοπρέπειας ως καθηγητής, ο Άγγλος συγγραφέας επισκεπτόταν επίσης τακτικά την τοπική εκκλησία. «Αναμείχθηκε με την τοπική κοινωνία και προσπάθησε να ζήσει μια φυσιολογική ζωή».

Δεδομένου ότι οι ερωτικές πράξεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου εξακολουθούσαν να αποτελούν ποινικό αδίκημα στην Αυστρία, η δίκη του Kurka κινδύνευε να προκαλέσει διαμάχη γύρω από τον ποιητή, ο οποίος είχε κερδίσει το Πούλιτζερ το 1948 και βρισκόταν σε στενή διεκδίκηση για το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας εκείνη την εποχή.

Πιο ελεύθερος τρόπος ζωής

Ένα άρθρο γεμάτο υπονοούμενα στην αυστριακή εφημερίδα Kurier στις 16 Οκτωβρίου 1962 δεν κατονόμαζε τον Ώντεν, ο οποίος ήταν πολίτης των ΗΠΑ αλλά και του Ηνωμένου Βασιλείου το 1946, αλλά αναφέρθηκε μόνο σε «έναν από εκείνους τους Αμερικανούς που κόλλησαν στην παλιά Ευρώπη με τον διαφορετικό, πολύ πιο ελεύθερο τρόπο ζωής».

Αντί να καταθέσει εναντίον του Kurka, ο Ώντεν ζήτησε από τον δικό του επί χρόνια δικηγόρο να του συστήσει έναν καλό συνήγορο για να τον υπερασπιστεί. Ο Kurka καταδικάστηκε σε 15 μήνες φυλάκιση, η σύζυγός του σε οκτώ.

«Το όλο επεισόδιο ήταν ένα σημείο καμπής στη σχέση τους, και μάλιστα θετικό» λέει ο Neundlinger. «Ο Ώντεν δεν ήξερε αν ο Kurka θα έδινε προσωπικές πληροφορίες όταν τον ανέκρινε η αστυνομία – το γεγονός ότι δεν το έκανε φαίνεται ότι ενίσχυσε τον δεσμό τους».

Ο Τσέστερ Κόλμαν κι ο Ώντεν

«Αισθάνομαι λίγο μόνος»

«Και οι δύο πήραν ένα μάθημα» έγραψε ο Ώντεν στο Glad. Καμία από τις επιστολές του Kurka προς τον Ώντεν δεν έχει ανακτηθεί, αλλά σε εκείνες που έγραψε ο ποιητής από τα ταξίδια του στη Νέα Υόρκη ή το Βερολίνο πίσω στη Βιέννη, είναι θερμός και ειλικρινής.

Ο ηλικιωμένος άνδρας έστελνε στον Kurka και στη σύζυγό του χρήματα για να πληρώσουν τις πτήσεις για να τον επισκεφθούν, καθώς και για μαθήματα αγγλικών, και παραπονιόταν ότι ένιωθε εγκαταλελειμμένος από τον σύντροφό του, τον Αμερικανό ποιητή Τσέστερ Κόλμαν -«αισθάνομαι λίγο μόνος και εύχομαι να ήσουν εδώ» έγραψε τον Νοέμβριο του 1964.

«Μπορεί να υπήρχε η ιδέα ότι η σχέση τους είχε καθαρά σεξουαλικό ή συναλλακτικό χαρακτήρα», λέει ο Neundlinger, αλλά «αυτές οι επιστολές δείχνουν ότι απολάμβαναν μια μακρά και έντονη φιλία».