Από την ηλεκτροδότηση στην τεχνητή νοημοσύνη: Η ιστορία του 1920 χτυπά «καμπανάκι» για τη νέα τεχνολογική επανάσταση

Η έκρηξη της ηλεκτροδότησης της δεκαετίας του 1920 έθεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θέση να κυριαρχήσουν στον βιομηχανικό τομέα για έναν ολόκληρο αιώνα και τροφοδότησε μια παγκόσμια οικονομική επανάσταση.

Ωστόσο, προτού η ηλεκτρική ενέργεια μετατραπεί από έναν καυτό τεχνολογικό τομέα σε αόρατη υποδομή, ο κόσμος πέρασε από βαθιές κοινωνικές αλλαγές, μια κερδοσκοπική φούσκα, μια κατάρρευση της χρηματιστηριακής αγοράς, μαζική ανεργία και μια δεκαετία παγκόσμιας αναταραχής.

Η κατανόηση αυτής της ιστορίας έχει σημασία, γράφει ο Cameron Shackell, Ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Κουίνσλαντ.

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) είναι μια παρόμοια τεχνολογία γενικής χρήσης και φαίνεται ότι θα αναδιαμορφώσει κάθε πτυχή της οικονομίας.

Ωστόσο, ήδη παρουσιάζει κάποια από τα χαρακτηριστικά της ανόδου, της κορύφωσης και της κατάρρευσης της ηλεκτρικής ενέργειας στη δεκαετία που είναι γνωστή ως «Roaring Twenties» (Άγρια ’20).

Η επακόλουθη δοκιμασία ενδέχεται να επαναληφθεί, υποστηρίζει ο Shackell σε άρθρο του στο The Conversation.

Πρώτα ήρθε η έκρηξη της ηλεκτρικής ενέργειας

Πριν από έναν αιώνα, όταν οι άνθρωποι στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης μιλούσαν για τις τελευταίες επενδύσεις «υψηλής τεχνολογίας», αναφερόταν στην ηλεκτρική ενέργεια.

Οι επενδυτές έριχναν χρήματα σε προμηθευτές όπως η Electric Bond & Shareκαι η Commonwealth Edison, καθώς και σε εταιρείες που χρησιμοποιούσαν την ηλεκτρική ενέργεια με νέους τρόπους, όπως η General Electric (για συσκευές), η AT&T (τηλεπικοινωνίες) και η RCA (ραδιόφωνο).

Δεν ήταν δύσκολο να πουληθεί. Η ηλεκτρική ενέργεια έφερε σύγχρονες ταινίες, νέα περιοδικά από ταχύτερες τυπογραφικές μηχανές και βραδιές με ραδιόφωνο.

Ήταν επίσης μια προφανής οικονομική αλλαγή, που υποσχόταν αυτοματοποίηση, υψηλότερη παραγωγικότητα και ένα μέλλον γεμάτο αναψυχή και κατανάλωση.

Το 1920, ακόμη και ο σοβιετικός επαναστάτης ηγέτης Βλαντιμίρ Λένιν δήλωσε:

«Ο κομμουνισμός είναι η σοβιετική εξουσία συν η ηλεκτροδότηση ολόκληρης της χώρας».

Σήμερα, μια παρόμοια παγκόσμια επείγουσα ανάγκη κυριεύει τόσο τις κομμουνιστικές όσο και τις καπιταλιστικές χώρες σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη, κυρίως λόγω των στρατιωτικών εφαρμογών.

Πλήθος συγκεντρώνεται έξω από το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης μετά το «Μεγάλο Κραχ» του Οκτωβρίου 1929. Συλλογή φωτογραφιών των εφημερίδων New York World-Telegram και The Sun, Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ

Στη συνέχεια ήρθε η κορύφωση

Όπως και οι μετοχές τεχνητής νοημοσύνης σήμερα, οι μετοχές ηλεκτρικής ενέργειας «έγιναν οι αγαπημένες της άνθησης, παρόλο που τα θεμελιώδη τους στοιχεία ήταν δύσκολο να αξιολογηθούν».

Η δύναμη της αγοράς ήταν συγκεντρωμένη. Οι μεγάλοι παίκτες χρησιμοποιούσαν πολύπλοκες δομές συμμετοχών για να παρακάμψουν τους κανόνες και να πουλήσουν μετοχές ουσιαστικά των ίδιων εταιρειών στο κοινό με διαφορετικά ονόματα.

Ο Αμερικανός καθηγητής οικονομικών Harold Bierman, ο οποίος υποστήριξε ότι οι προσπάθειες ρύθμισης των υπερτιμημένων μετοχών των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας ήταν άμεση αιτία της κατάρρευσης, εκτίμησε ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας αποτελούσαν το 18% του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης τον Σεπτέμβριο του 1929.

Στο πλαίσιο της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, το 80% της αγοράς ανήκε σε μια χούφτα εταιρείες συμμετοχών.

Αλλά αυτό αφορά μόνο τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Όπως και σήμερα με την τεχνητή νοημοσύνη, υπήρχε ένα πολύ μεγαλύτερο οικοσύστημα.

Το θεμέλιο της καπιταλιστικής αγοράς

Σχεδόν όλες οι «μεγαλοκαπιταλιστικές» εταιρείες (οι μεγαλύτερες εταιρείες της εποχής) της δεκαετίας του 1920 όφειλαν κάτι στην ηλεκτροδότηση.

Η General Motors, για παράδειγμα, είχε ξεπεράσει τη Ford χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Ουσιαστικά, η ηλεκτρική ενέργεια έγινε το υπόβαθρο της αγοράς με τον ίδιο τρόπο που το κάνει σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη, καθώς οι επιχειρήσεις προσπαθούν να γίνουν «υποστηριζόμενες από τεχνητή νοημοσύνη».

Δεν είναι περίεργο που σήμερα οι τεχνολογικοί γίγαντεςκατέχουν πάνω από το ένα τρίτο του δείκτη S&P 500 και σχεδόν τα τρία τέταρτα του NASDAQ. Η μετασχηματιστική τεχνολογία οδηγεί όχι μόνο στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά και σε ακραία συγκέντρωση της αγοράς.

Το 1929, για να αντανακλά τη σημασία του νέου τομέα, ο Dow Jones λάνσαρε τον τελευταίο από τους τρεις μεγάλους μέσους όρους μετοχών: τον Dow Jones Utilities Average, με μεγάλη συμμετοχή του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.

Αλλά τότε ήρθε η κατάρρευση

Ο Dow Jones Utilities Average έφτασε τα 144 το 1929. Αλλά μέχρι το 1934, είχε καταρρεύσει στα μόλις 17.

Καμία μεμονωμένη αιτία δεν εξηγεί την άνευ προηγουμένου «Μεγάλη Κρίση» του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, η οποία ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου 1929και προηγήθηκε της παγκόσμιας Μεγάλης Ύφεσης.

Η κατάρρευση αυτή προκάλεσε τραπεζική κρίση, κατάρρευση των πιστώσεων, χρεοκοπίες επιχειρήσεων και δραστική μείωση της παραγωγής. Η ανεργία εκτοξεύθηκε από μόλις 3% σε 25% των εργαζομένων στις ΗΠΑ μέχρι το 1933 και παρέμεινε σε διψήφια επίπεδα μέχρι την είσοδο των ΗΠΑ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1941.

Οι επιπτώσεις ήταν παγκόσμιες, με τις περισσότερες χώρες να σημειώνουν αύξηση της ανεργίας, ειδικά σε χώρες που εξαρτώνται από το διεθνές εμπόριο, όπως η Χιλή, η Αυστραλία και ο Καναδάς, καθώς και η Γερμανία.

Η υποσχόμενη εποχή των συντομότερων ωρών εργασίας και των ηλεκτρικών αναψυχών μετατράπηκε σε συσσίτια και ουρές για ψωμί.

Η κατάρρευση αποκάλυψε απάτες και υπερβολές. Ο επιχειρηματίας του ηλεκτρικού ρεύματος Samuel Insull, κάποτε προστατευόμενος του Thomas Edison και ιδρυτής της Commonwealth Edison του Σικάγο, σε κάποιο σημείο είχε περιουσία αξίας 150 εκατομμυρίων δολαρίων – ένα ακόμη πιο συγκλονιστικό ποσό για την εποχή.

Αλλά μετά την πτώχευση του αυτοκρατορικού του Insull το 1932, κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση και κλοπή.

Έφυγε στο εξωτερικό, επέστρεψε και τελικά αθωώθηκε – αλλά 600.000 μέτοχοι και 500.000 ομολογιούχοι έχασαν τα πάντα.

Ωστόσο, για μερικούς ο Insull φαινόταν λιγότερο ένας εγκέφαλος του εγκλήματος και περισσότερο ένας αποδιοπομπαίος τράγος για ένα σύστημα του οποίου τα ελαττώματα ήταν πολύ βαθύτερα.

Ακολούθησαν μεταρρυθμίσεις που ήταν αδιανόητες κατά τη διάρκεια των ετών της οικονομικής άνθησης.

Μαθήματα από τη δεκαετία του 1920 για το σήμερα

Η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται με τέτοια ταχύτητα που ακόμη και όσοι επιδιώκουν να την χρησιμοποιήσουν για επιχειρηματικούς ή κυβερνητικούς σκοπούς δεν μπορούν πάντα να την διαχειριστούν σωστά.

Όπως και με την ηλεκτρική ενέργεια πριν από έναν αιώνα, μερικές διασυνδεδεμένες εταιρείες χτίζουν σήμερα την υποδομή της τεχνητής νοημοσύνης.

Και όπως και πριν από έναν αιώνα, οι επενδυτές συρρέουν, αν και πολλοί δεν γνωρίζουν το μέγεθος της έκθεσής τους.

Όπως και στα τέλη της δεκαετίας του 1920, η σημερινή ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης εξακολουθεί να είναι χαλαρή σε πολλά μέρη του κόσμου – αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθετεί μια πιο αυστηρή προσέγγιση με τον πρώτο στον κόσμο νόμο για την τεχνητή νοημοσύνη.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει υιοθετήσει την αντίθετη προσέγγιση, μειώνοντας ενεργά την «επιβαρυντική ρύθμιση» της τεχνητής νοημοσύνης.

Ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ ανταποκρίθηκαν λαμβάνοντας οι ίδιες μέτρα. Τα δικαστήρια, όταν καλούνται να αποφανθούν, είναι αδύναμα λόγω των νόμων και των ορισμών που έχουν συνταχθεί για μια διαφορετική εποχή.

Μπορούμε να μεταβούμε σε μια τεχνητή νοημοσύνη που θα είναι αόρατη υποδομή, όπως η ηλεκτρική ενέργεια, χωρίς να χρειαστεί να περάσουμε από μια άλλη κρίση και μόνο τότε να ακολουθήσει η μεταρρύθμιση;

Εάν οι παραλληλισμοί με την έκρηξη της ηλεκτροδότησης παραμείνουν απαρατήρητοι, οι πιθανότητες είναι ελάχιστες.