Προφήτες της Αποκάλυψης: Από τον 19ο αιώνα στο TikTok, η εσχατολογική παράνοια παραπλανεί – όταν δεν δολοφονεί

«Πρέπει να μετανοήσεις, δεν θέλω να μείνεις πίσω» προειδοποιεί μια πιστή ενός ακόμη προφήτη της Αποκάλυψης, σε ένα από τα χιλιάδες βίντεο που κατακλύζουν το TikTok, με θέμα τη «μαζική αρπαγή» (rapture), την ευαγγελική χριστιανική πεποίθηση ότι ο Ιησούς Χριστός θα επιστρέψει στη Γη για να πάρει τους πιστούς στον Ουρανό, αφήνοντας πίσω τους «άπιστους» για να αντιμετωπίσουν επτά χρόνια Θείας Κρίσης.

Η ημερομηνία της 23ης Σεπτεμβρίου φαίνεται να προέκυψε από ένα κήρυγμα του Νοτιοαφρικανού πάστορα Τζόσουα Μχλακέλα. Στο βίντεο, που δημοσιεύτηκε στο κανάλι του YouTube, CENTTWINZTV, ο Μχλακέλα ισχυρίζεται ότι έλαβε ένα «άμεσο όραμα από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό», ο οποίος του είπε ότι το τέλος του κόσμου θα συμβεί στις 23 ή 24 Σεπτεμβρίου.

«Μου είπε ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2026, ο κόσμος θα προετοιμάζεται για το Παγκόσμιο Κύπελλο», είπε ο πάστορας στο βίντεο. «Αλλά μετά τη “μαζική αρπαγή” του Σεπτεμβρίου του 2025, το χάος που θα επικρατήσει στον κόσμο, η καταστροφή και η ερήμωση που θα προκληθεί, δεν θα επιτρέψουν να γίνει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2026» σημείωσε.

Αν και το βίντεο του Μχλακέλα δημοσιεύτηκε στις 17 Ιουνίου, άρχισε να γίνεται viral μόλις πριν από λίγες ημέρες, όταν οι αναζητήσεις για τους όρους «rapture Tuesda»y (αρπαγή Τρίτης), «is the rapture coming» («έρχεται η αρπαγή;») και «Why is the Rapture happening on a Tuesday» («γιατί η αρπαγή συμβαίνει την Τρίτη;») εκτινάχθηκαν, σύμφωνα με το Google Trends.

Προφητεία με TikTok ορμή

Στο TikTok, το ενδιαφέρον για την «Αρπαγή» έχει κορυφωθεί, με περισσότερες από 290.000 αναρτήσεις με hashtag #Rapture. Ενώ πολλά από αυτά τα βίντεο είναι παρωδίες, κάποια είναι ξεκάθαρα ειλικρινή.

Σε ένα βίντεο, ένας άνδρας που δηλώνει «προφήτης και ευαγγελιστής των εθνών», ισχυρίζεται ότι η επικείμενη «Αρπαγή» τον ενέπνευσε να πουλήσει το αυτοκίνητό του. «Το αυτοκίνητο έφυγε, όπως ακριβώς θα φύγουν και οι Νύφες του Χριστού τον Σεπτέμβριο», γράφει στην περιγραφή του βίντεο, το οποίο έχει πάνω από 320.000 προβολές.

@tilahun.desalegn #Rapture #Raptureready #brideofchrist #September #endtimes ♬ Alone with God – HERIKANT

Σε ένα άλλο βίντεο, μια γυναίκα δείχνει πώς προετοιμάζει το σπίτι της για την Αποκάλυψη, αφήνοντας βίβλους για τους «άπιστους». Μια άλλη γυναίκα προτρέπει τους ακολούθους της να ξεκλειδώσουν τα τηλέφωνά τους, ώστε όσοι μείνουν πίσω να έχουν πρόσβαση σε αυτά, καθώς οι αληθινοί πιστοί δεν θα χρειάζονται τα κινητά τους στον Ουρανό.

Ο ενθουσιασμός των πιστών είναι τόσο μεγάλος, που αναζητούν την επιβεβαίωση σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Σε ένα βίντεο με πάνω από 188.000 προβολές στο TikTok, μια γυναίκα από τη Λουιζιάνα, η Χάνα Γκάλμαν, είπε ότι προσευχήθηκε στον Θεό να μείνει σπίτι με την οικογένειά της όταν η «Αρπαγή» προκύψει.

Λίγο αργότερα, απολύθηκε, κάτι που θεώρησε ως απόδειξη ότι η ημερομηνία της 23ης Σεπτεμβρίου ήταν σωστή. «Αντί να είμαι στεναχωρημένη που έχασα τη δουλειά μου, ένιωθα μόνο γαλήνη», είπε στο βίντεο.

@stopwiththebuttholecramp Preparing my home for the #missingpeople after the #rapture #christiantiktok #jesus #faith ♬ original sound – Melissa Johnston

Αποκάλυψη ξανά και ξανά και ξανά

Αυτό δεν είναι το πρώτο κύμα υστερικής φημολογίας για την επικείμενη «Αρπαγή» που γίνεται viral. Το 2012, η προφητεία του ημερολογίου των Μάγιας για το τέλος του κόσμου στις 20 Δεκεμβρίου, οδήγησε κάποιους ανθρώπους να αγοράσουν προμήθειες ή ακόμη και να παραιτηθούν από τις δουλειές τους. Επίσης, ο πάστορας Ρόναλντ Γουάινλαντ είχε διακηρύξει ότι το τέλος του κόσμου θα συνέβαινε στις 9 Ιουνίου 2019, προκαλώντας πανικό σε κάποιους κύκλους ευαγγελικών χριστιανών. (Αργότερα, άλλαξε την ημερομηνία για το 2020).

Είναι ασαφές γιατί η συγκεκριμένη προφητεία του Μχλακέλα απέκτησε τόσο μεγάλη απήχηση αυτή τη φορά. Δεν είναι επίσης γνωστό γιατί η ημερομηνία συμπίπτει με το Ρος Χασανά (την εβραϊκή Πρωτοχρονιά) ή με τα γενέθλια του Μπρους Σπρίνγκστιν, της Άνι ΝτιΦράνκο και του Σκάιλαρ Άστιν σημειώνει το The Cut.

Παρ’ όλα αυτά, το φαινόμενο αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και οι προφητείες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, προσφέροντας σε πολλούς μια αίσθηση ανακούφισης, ακόμη και όταν πρόκειται για το τέλος του κόσμου.

Από το Μεσαίωνα στον 21ο αιώνα

Η πίστη σε μια επικείμενη αποκάλυψη—ένα γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος του κόσμου ή τη θεία κρίση—ήταν από πάντα λαοφιλής. Στο επίκεντρο αυτής της πεποίθησης βρίσκονται οι προφήτες της Αποκάλυψης, άτομα που ισχυρίζονται ότι έχουν προφητικές ικανότητες, διορατικότητα ή άμεση επαφή με τους από πάνω που τους ενημερώνουν πότε και πώς θα τελειώσει ο κόσμος. Οι φερόμενοι Προφήτες έχουν διαμορφώσει θρησκευτικά κινήματα, έχουν επηρεάσει κοινότητες και (πιο συχνά από όσο θα ήθελε κανείς) έχουν προκαλέσει μαζικό πανικό και υστερία πριν αποδειχθεί ότι οι προβλέψεις τους ήταν απλά προϊόντα μυθοπλασίας.

Στην πρώιμη Χριστιανική εποχή και καθ’ όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα, ο φόβος της Αποκάλυψης αυξανόταν κατά τις περιόδους κοινωνικών αναταραχών, πολέμων, λοιμών και κρίσεων. Χρόνια όπως το 1000 μ.Χ., το 1033 μ.Χ. και το 1504 μ.Χ. ήταν πιθανά χρονικά σημεία του τέλους. Οι προσδοκίες αυτές προέκυπταν συχνά από αριθμολογικές ερμηνείες θεολογικών κειμένων, αστρονομικά φαινόμενα ή κοινωνικές αναταραχές, τροφοδοτώντας κινήματα πιστών προετοιμασμένων για θεία επέμβαση.

Μια από τις πιο σημαντικές μορφές στην ιστορία των προφητειών της Αποκάλυψης ήταν ο Ουίλιαμ Μίλερ, βαπτιστής ιεροκήρυκας και πρώην αξιωματικός του αμερικανικού στρατού που άρχισε μανιωδώς να μελετάει την Βίβλο το 1831 καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως ο Χριστός θα επέστρεφε ξανά στην Γη στις 22 Οκτωβρίου 1843. Τότε περίπου 100.000 θρησκόληπτοι ακολούθησαν τα κηρύγματα του πιστεύοντας ότι η Δευτέρα Παρουσία είχε ημερομηνίας.

Όταν οι οπαδοί του, δεν είδαν το πρόσωπο του Ιησού, μετέφερε την ίδια ημερομηνία για το 1844. Η φράση του οπαδού του Χένρι Έμονς «Περίμενα όλη την Τρίτη και ο αγαπητός Ιησούς δεν ήρθε… Έμεινα ξαπλωμένος μπρούμυτα για 2 μέρες χωρίς κανένα πόνο – άρρωστος από απογοήτευση», είναι η πραγματική αποτύπωση απογοήτευσης προς το πρόσωπο του Μίλερ, ο οποίος παρόλα αυτά έμεινε στην ιστορία.

Οι ακόλουθοί του, γνωστοί ως Μίλεριτες, προετοιμάστηκαν εντατικά, πωλώντας τα υπάρχοντά τους και διακόπτοντας τις κανονικές τους δραστηριότητες αναμένοντας το γεγονός. Όταν ο Ιησούς δεν έκανε εμφάνιση, ακολούθησε η Μεγάλη Απογοήτευση (The Great Disappointment), η οποία κλόνισε βαθύτατα την πίστη πολλών και το κίνημα του Μίλερ διαλύθηκε. Ωστόσο, αυτό το επεισόδιο έβαλε τα θεμέλια για το σχηματισμό σύγχρονων ευαγγελικών ομάδων, όπως η Εκκλησία των Αντβεντιστών της Εβδόμης Ημέρας, μια παγκόσμια Χριστιανική Εκκλησία που προέρχεται από τον Προτεσταντικό χώρο και ανήκει στο γενικότερο κίνημα των Αντβεντιστών.

Αυτοκτονία ή αμαρτία

Το 1997, ο ασυνήθιστα φωτεινός κομήτης Hale-Bopp φώτισε ένα εντυπωσιακό θέαμα στον νυχτερινό ουρανό. Ενώ η εμφάνισή του ενθουσίασε τους αστρονόμους, έφερε επίσης μια απροσδόκητη τραγωδία. Μια μαζική αυτοκτονία που συνδέεται με τις κοσμικές πεποιθήσεις.

Θύματα ήταν οι ακόλουθοι της αίρεσης Heaven’s Gate [Πύλη του Παραδείσου]. Τα μέλη της είχαν εγκατασταθεί σε μια έπαυλη στο Rancho Santa Fe της Καλιφόρνια ακολουθώντας το κάλεσμα του ιδρυτή και προφήτη της Μάρσαλ Απλγουάιτ.

Ήταν αρχές της δεκαετίας του ’70, όταν ο Απλγουάιτ και η Μπόνι Νέτλς έκαναν ένα οδοιπορικό σε όλη την Αμερική και βρήκαν μια ομάδα ανθρώπων που ονόμασαν Το Πλήρωμα [Τhe Crew].

Ο Aπλγουάιτ είπε στους οπαδούς της σέκτας του ότι ο Ιησούς έρχεται, το τέλος του κόσμου ήταν μπροστά τους, ο Θεός είναι εξωγήινος. Παράλληλα τους ενθάρρυνε να δώσουν όλα τα χρήματά τους και να διακόψουν την επαφή με τις οικογένειές τους.

Τα μέλη της σέκτας ακολούθησαν μια καθαρτική δίαιτα Master Cleanse με λεμονάδα, πιπέρι καγιέν και σιρόπι σφενδάμου, προκειμένου να απαλλαγούν από τις σεξουαλικές σκέψεις ενώ οκτώ άνδρες προσφέρθηκαν εθελοντικά να υποβληθούν σε χειρουργικό ευνουχισμό.

Τον Μάρτιο του 1997, 39 από αυτούς φόρεσαν σκούρα ρούχα και ασορτί παπούτσια Nike, ήπιαν βότκα, έφαγαν μηλόπιτα και πουτίγκα που περιείχαν βαρβιτουρικά και τοποθέτησαν τα κεφάλια τους σε πλαστικές σακούλες για να αυτοκτονήσουν.

Τα μέλη ακολούθησαν τις οδηγίες που είχαν ερευνήσει αρκετά χρόνια νωρίτερα, και άφησαν την επίγεια ζωή τους με αυτό που μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως τελετουργική ακρίβεια και προσοχή στη λεπτομέρεια.

Το περιστατικό θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες μαζικές αυτοκτονίες στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι σήμερα με τις μακάβριες φωτογραφίες των νεκρών μελών της αίρεσης, τελετουργικά τυλιγμένων σε σκούρα μοβ σάβανα, σύντομα κατέκλυσαν τις ειδήσεις στοιχειώνοντας για πάντα τη χώρα.

Μια δεκαετία περίπου μετά, ο Χάρολντ Κάμπινγκ, αμερικανός ιεροκήρυκας και ραδιοφωνικός παρουσιαστής, προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση όταν προέβλεψε την Ημέρα της Κρίσης στις 21 Μαΐου 2011. Ο ραδιοφωνικός ευαγγελιστής και για τη Britannica ψευδοπροφήτης – απατεώνας Κάμπινγκ έκανε αριθμητικούς υπολογισμούς μέσω της Βίβλου ως εξής: το 4990 π.Χ. έγινε ο κατακλυσμός του Νώε (θεώρησε) και 7.000 χρόνια (συμβολικός αριθμός) μετά κλείνει ένας κύκλος εν έτη 2011. Το 7000 δεν είναι τυχαίο, καθότι 5 × 10 × 17 = 850, άρα 5= εξιλέωση, 10= πληρότητα και 17 = ουράνια σωτηρία.

Αν και οι υπολογισμοί ανήκουν στη σφαίρα της θεοκρατικής φαντασίας, πάνω από 100.000 άνθρωποι κυρίως στις Η.Π.Α, πούλησαν τα υπάρχοντα τους, παράτησαν δουλειές και οικογένειες και έμειναν να περιμένουν την 21η Μάϊου του 2011, όπου οι «αγνοί Χριστιανοί θα μεταφέρονταν στον Παράδεισο και τους επόμενους πέντε μήνες θα ερχόταν παγκόσμια καταστροφή».

Η ημερομηνία πέρασε, οι άνθρωποι έμειναν και έτσι ο Κάμπινγκ αφότου χλευάστηκε παγκοσμίως, την μετέφερε για την 21η Οκτωβρίου του 2011. Ο Κάμπινγκ ξεκίνησε να γράφει βιβλία το 1992, προβλέποντας το τέλος του κόσμου για το 1994 αλλά όταν μετάνιωσε μετέφερε την ημερομηνία λίγο μετά. Η υπόθεση του θα ήταν αστεία αν δεν είχε οδηγήσει κόσμο σε αυτοκτονία και πλήρη εξαθλίωση, με τον ίδιο να απαντάει πως «κανείς δεν μπορεί να ξέρει την ημέρα ή την ώρα» φράση από τη Βίβλο την οποία αγνόησε αρχικά.

Ένα άλλο φιάσκο/προφητεία που εκμεταλλεύτηκαν ψευδοεπιστήμονες και ψευδοπροφήτες είχε να κάνει με το ημερολόγιο των Μάγια, ένα πολύπλοκο καλεντάρι καταγραφής πλανητικών συμβάντων, όποι οι Μάγια κατέγραφαν τους δικούς τους εποχικούς κύκλους.

Το ημερολόγιο των Μάγια παρερμηνεύτηκε από επιτήδειους που υπερασπίστηκαν ότι το τέλος του κόσμου είχε νέα ημερομηνία, την 21η Δεκεμβρίου του 2012. Η εσχατολογική προφητεία έκανε λόγο για αναστροφή των πόλων, ευθυγραμμίσεις πλανητών, ακόμα και την έλευση του πλανήτη Νιμπίρου με ένα ολόκληρο μανιφέστο καταστροφολογίας να αποπλανεί πολλούς. Πάλι άνθρωποι απομονώθηκαν, κλείστηκαν σε καταφύγια, συμμετείχαν σε τελετές εξιλέωσης και αρκετοί αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν ομαδικά.

Μέλη της σκεπτικιστικής ομάδας IIG διαμαρτύρονται κατά της πρόβλεψης του Χάρολντ Κάμπινγκ για το τέλος του κόσμου στη λεωφόρο Χόλιγουντ στις 21 Μαΐου 2011.

Γιατί τους πιστεύουν;

Αν κάποιος καταδυθεί ακόμη περισσότερο μέσα στο εσχατολογικό λαγούμι θα βρει πολλές αποτυχημένες εσχατολογικές προφητείες της Αποκάλυψης. Στο σήμερα, όπου οι ψηφιακές πλατφόρμες καλλιεργούν και διασπείρουν την παραπληροφόρηση και τα hoaxes κερδίζουν έδαφος θολώνοντας μυαλά, κριτήριο και κριτική σκέψη, οι προβλέψεις για το τέλος του κόσμου πολλαπλασιάζονται και αναπαράγονται με φρενήρη ρυθμό.

Παρά τις απορρίψεις των επιστημόνων, οι προφητείες του τέλους αποθεώνονται σε διαδικτυακά φόρουμ και κοινότητες. Πέρα από τις θεολογικές τους διαστάσεις, οι προφητείες Αποκάλυψης έχουν σημαντικό κοινωνικό κόστος. Οι πιστοί παίρνουν άκρως δραστικές οικονομικές αποφάσεις, πουλάνε περιουσίες, εγκαταλείπουν δουλειές και προετοιμάζονται για καταστροφικά γεγονότα.

Συχνά δημιουργούνται κοινότητες γύρω από κοινά αποκαλυπτικά πιστεύω, μερικές φορές εξελισσόμενες σε κλειστές αίρεσεις που ηγούνται χαρισματικοί ηγέτες. Η ψυχολογική πίεση για τους οπαδούς και τις οικογένειές τους μπορεί να είναι βαθιά, οδηγώντας σε άγχος, απόγνωση και σε ακραίες περιπτώσεις σε τραγικά αποτελέσματα.

Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η τάση του ανθρώπου να αναζητά πρότυπα και η επιθυμία για έλεγχο σε αβέβαιες συνθήκες τροφοδοτούν αυτές τις προβλέψεις -ακριβώς οι ίδιοι μηχανισμοί που καλλιεργούν τις θεωρίες συνωμοσίας και τη δημοφιλία τους, όσο ακραίες και αν είναι.

Οι προφητείες της Αποκάλυψης παρέχουν μια δομημένη αφήγηση, που ερμηνεύει τον πόνο και υπόσχεται κάθαρση και δικαιοσύνη. Χαρισματικοί ηγέτες εκμεταλλεύονται αυτή την ανάγκη, δίνοντας ξεκάθαρες απαντήσεις μέσα στο χάος. Η άνοδος των ψηφιακών πλατφορμών έχει ενισχύσει το εύρος και την ταχύτητα με την οποία τέτοιες προφητείες διαδίδονται, μετατρέποντας απομονωμένα συστήματα πίστης σε παγκόσμια φαινόμενα.

Το τέλος είναι (πάντα) κοντά

Από τον Μίλερ στον πάστορα Τζόσουα Μχλακέλα από τη Νότια Αφρική που προβλέπει το τέλος του κόσμου σήμερα, ή αύριο, έχοντας τον αλγόριθμο του TikTok σύμμαχο του, οι εσχατολογικές προφητείες εξακολουθούν να αντανακλούν τη βαθιά ανάγκη να βρεθεί νόημα σε δύσκολους καιρούς. Ωστόσο, αυτές οι προφητείες αναδεικνύουν επίσης την ανάγκη για κριτική σκέψη και προσοχή, δεδομένων των κινδύνων που προκύπτουν από την ψευδή βεβαιότητα.

Η ιστορία των προφητών της Αποκάλυψης, από τon 19o αιώνα μέχρι τη σύγχρονη ιογενή προφητεία του Μχλακέλα, συμπυκνώνει τον διαχρονικό αγώνα μας και την επίμονη  αντιπαράθεση με το άγνωστο μέσα από την πίστη, το φόβο και την ελπίδα.

Σε έναν κόσμο ταχύτατων αλλαγών και υπερπληροφόρησης, η εσχατολογική παράνοια προσαρμόζεται ως μόνιμη απόδειξη της πολυπλοκότητας της πίστης και του σκεπτικισμού -όταν δεν δολοφονεί.