Φυτά για τον Άρη, λύσεις για τη Γη: πώς η έρευνα στο διάστημα αλλάζει διατροφή και ιατρική

Μέσα στη δεκαετία του 2040, οι άνθρωποι μπορεί να επιχειρήσουν ταξίδι και παραμονή στον Άρη. Για να σταθεί μια τέτοια αποστολή στο διάστημα χωρίς διαρκείς ανεφοδιασμούς, χρειάζονται επιτόπιες πηγές τροφής, φαρμάκων και υλικών.

Τρεις ερευνητές του Πανεπιστημίου Δυτικής Αυστραλίας (UWA) -ο Dr Troy Miller, ο Dr Farley Kwok van der Giezen και ο Dr Ryan Coates- αναφέρουν στο  The Conversation υποστηρίζουν ότι «η επιστήμη μπορεί να κάνει και τα δύο»: και να κοιτά το Διάστημα και να λύνει επίγεια προβλήματα.

Θυμίζουν τις απρόβλεπτες εφαρμογές που περνούν στην καθημερινότητα—από τους συμπαγείς αισθητήρες κάμερας μέχρι τις ανακλαστικές μονώσεις που γεννήθηκαν από ανάγκες της NASA

Αναφέρουν πως τα «διαστημικά φυτά» μπορούν να θρέψουν αποστολές στη Σελήνη και τον Άρη, ενώ ταυτόχρονα επιστρέφουν στη Γη με τεχνολογικά οφέλη. «Η επιστήμη μπορεί να κάνει και τα δύο», σημειώνουν απαντώντας στην ένσταση ότι με τόσα επίγεια προβλήματα δεν πρέπει να επενδύουμε στη διαστημική έρευνα.

Στο διατροφικό μέτωπο, αναφέρουν τον στόχο για φυτικά τρόφιμα θρεπτικής αξίας: «pick-and-eat» φυτά πλούσια σε ποιοτικές πρωτεΐνες, με ισορροπία απαραίτητων αμινοξέων, και ακόμη μη απαραίτητα που συναντώνται κυρίως σε ζωικά προϊόντα (ταυρίνη, κρεατίνη).

Η προσέγγιση, λένε, θα βοηθήσει και στη Γη, όπου οι φυτικές δίαιτες είναι πιο βιώσιμες και μειώνουν τις ανισότητες στη θρέψη. Παράλληλα, δουλεύουν σε γεύσεις και υφές για να ξεπεραστεί η το βαρετό μενού των αστροναυτών, που εδώ και δεκαετίες αναφέρουν ότι «η γεύση αμβλύνεται στο διάστημα».

Αυτονόητα που δημιουργήθηκαν στο διάστημα

Οι ίδιοι θυμίζουν πως ό,τι σήμερα θεωρούμε αυτονόητο, συχνά «μεταφράστηκε» από ανάγκες του διαστήματος: για παράδειγμα, οι αισθητήρες κάμερας των κινητών και οι ανακλαστικές μονώσεις έχουν ρίζες σε τεχνολογίες της NASA. «Αυτές οι μεταφορές είναι συχνά απρόσμενες και απρόβλεπτες», γράφουν, προτείνοντας ότι η τρέχουσα βιοτεχνολογική ώθηση μπορεί να αποδώσει εξίσου απτά οφέλη.

Η προσπάθεια να σχεδιαστούν φυτά ανθεκτικά στη στο διάστημα παράγει γνώσεις για αντοχή σε πλημμύρες και υδατοκορεσμό εδαφών στη Γη, μειώνοντας αγροτικές απώλειες.

Ως ενδεικτικό πείραμα αναφέρεται η καλλιέργεια πιπεριών τσίλι στον ISS (Plant-Habitat 04), που έδειξε πως μακρόκυκλοι «pick-and-eat» καρποί μπορούν να φτάσουν μέχρι τη συγκομιδή.

Πέρα από το φαγητό, οι ερευνητές περιγράφουν τα φυτά ως «βιοεργοστάσια»: έχουν τροποποιηθεί ώστε να παράγουν πρωτεΐνες που «δρουν ως βρώσιμα εμβόλια», φαρμακευτικές ενώσεις ή πρόδρομες ύλες για υλικά.

Το τίμημα είναι συχνά επιβράδυνση της ανάπτυξης, γι’ αυτό προτείνουν γενετικά “κυκλώματα” που ανταποκρίνονται σε φως ή χημικά και επιτρέπουν «με κυριολεκτικό “γύρισμα διακόπτη”» να αλλάζει ο ρόλος: από παραγωγή τροφής σε παραγωγή φαρμάκου όταν χρειάζεται.

Τα ίδια κυκλώματα θα καταστήσουν τις καλλιέργειες πιο έτοιμες να αντεπεξέλθουν σε κλιματικούς στρεσογόνους παράγοντες.

Οι περιορισμοί επιταχύνουν λύσεις

Το μήνυμα των Miller, Kwok van der Giezen και Coates είναι ότι οι ακραίοι περιορισμοί του διαστήματος επιταχύνουν λύσεις που αλλιώς δεν θα αναπτύσσαμε: «όταν η καινοτομία πρέπει να υπερβεί τα όρια, προκύπτουν λύσεις που δεν θα εφεύρισκε κανείς διαφορετικά». Κατά την εκτίμησή τους, «βρισκόμαστε στο κατώφλι μιας νέας βιοτεχνολογικής επανάστασης», έτοιμοι «να καλλιεργήσουμε εκεί όπου κανένα φυτό δεν έχει ξαναμεγαλώσει».