Σύνοδος ΕΕ: Στο προσχέδιο συμπερασμάτων το τουρκολιβυκό μνημόνιο – «Παραβιάζει δικαιώματα τρίτων χωρών»
Στο τελικό κείμενο συμπερασμάτων της συνόδου της ΕΕ, αναμένεται να αναφέρεται ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών
Στο προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου περιλαμβάνεται το τουρκολιβυκό μνημόνιο, με τους ηγέτες της ΕΕ να διαμηνύουν ότι παραβιάζει δικαιώματα τρίτων κρατών.
Υιοθετώντας τις ελληνικές αιτιάσεις, αναμένεται στο τελικό κείμενο συμπερασμάτων της συνόδου να αναφέρονται τα εξής: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας–Λιβύης για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας Δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες για τρίτα κράτη».
Προσερχόμενος στη σύνοδο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε ζητήσει να να υπάρξουν «ρητές αναφορές και για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο». Είχε αναφέρει ότι «η Ελλάδα θα ζητήσει και πιστεύω ότι θα το πετύχει να συμπεριληφθούν στα συμπεράσματα ρητές αναφορές στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019. Κρίνουμε ότι η επανάληψη αυτού του ευρωπαϊκού μηνύματος στην τρέχουσα συγκυρία είναι απολύτως απαραίτητη, έτσι ώστε να καταστεί σαφές και στην Τουρκία, αλλά και στη Λιβύη, ότι το μνημόνιο αυτό, το οποίο υπεγράφη, δεν έχει ουσιαστικά καμία πρακτική και νομική αξία».
Το παρασκήνιο
Υπενθυμίζεται ότι χθες Τουρκία και Λιβύη προχώρησαν σε νέα συμφωνία συνεργασίας στη Μεσόγειο: Η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης (NOC) υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας με την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου TPAO για τη διεξαγωγή γεωλογικής και γεωφυσικής μελέτης σε τέσσερις υπεράκτιες περιοχές.
Ο χάρτης που παρουσιάστηκε κατά την υπογραφή του μνημονίου μεταξύ της NOC και της ΤPAO φαίνεται να ακολουθεί τη μέση γραμμή που έχει καθορίσει η Ελλάδα, βάσει του νόμου 4001/2011, με βάση τη μέση γραμμή που έχουν χαραχθεί και τα ελληνικά οικόπεδα νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης, όπως σημείωναν ελληνικές διπλωματικές πηγές.
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο
Η Τουρκία και η κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη έχουν υπογράψει από το 2022 ένα «μνημόνιο συνεργασίας» με στόχο την «εκμετάλλευση θαλασσίων ζωνών και πόρων που προέρχονται από τις θαλάσσιες αυτές ζώνες».Η ελληνική πλευρά έχει καταγγείλει αυτό το μνημόνιο ως παράνομο, καθώς υποστηρίζει ότι αντιβαίνει το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της Θάλασσας, ενώ πλήττει και τα ελληνικά συμφέροντα και δικαιώματα στην περιοχή. Επίσης, έχει προσφύγει με επιστολή της στον ΟΗΕ, επισημαίνοντας ότι η «Ελλάδα διατηρεί όλα τα δικαιώματά της υπό το διεθνές δίκαιο και καλεί τη Λιβύη και την Τουρκία να σεβαστούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας».
Την ίδια χρονιά (Νοέμβριος 2022), Ελλάδα και Αίγυπτος, που επίσης θίγεται από το τουρκολιβυκό μνημόνιο, υπέγραψαν συμφωνία για τον καθορισμό των περιοχών έρευνας και διάσωσης, οι οποίες ταυτίζονται πλέον με τα FIR Αθήνας και Καΐρου.
Mε τη συμφωνία αυτή τίθεται σε εφαρμογή νέο επιχειρησιακό σχέδιο για την οριοθετημένη περιοχή μεταξύ των δύο κρατών, και ακυρώνεται στην πράξη το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο. Ελλάδα και Αίγυπτος έχουν επίσης υπογράψει συμφωνία για την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.