Μάρθα Γκράχαμ και Ελληνικοί Μύθοι: Κλυταιμνήστρα – Όλα όσα θα δούμε στο θέατρο ΕΛΕΡ
Στη σκηνή θα βρεθούν Έλληνες επαγγελματίες χορευτές, όλοι εκπαιδευμένοι στην τεχνική και το ρεπερτόριο της Γκράχαμ, και θα ερμηνεύσουν αποσπάσματα από το έργο της εμβληματικής χορογράφου.
Μετά τις επιτυχημένες παρουσιάσεις της παράστασης «Μάρθα Γκράχαμ & Ελληνικοί Μύθοι: Ιοκάστη» σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, όπως και στο Παρίσι, το ταξίδι συνεχίζεται. Αυτή τη φορά, μεγάλη πρωταγωνίστρια είναι η Κλυταιμνήστρα.
Πρόκειται για μια πρωτότυπη παράσταση στην οποία η αφήγηση εναλλάσσεται με τον χορό. Η Δρ. Νίνα Παπαθανασοπούλου, Καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών στο College Year in Athens, δίνει μια επιδραστική ομιλία, προσιτή σε μικρούς και μεγάλους, σχετικά με την τεχνική, το όραμα και το κινητικό λεξιλόγιο της Μάρθα Γκράχαμ. Η παρουσίασή της εστιάζει στον μύθο της Κλυταιμνήστρας και του Αγαμέμνονα, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η Γκράχαμ ερμήνευσε την αρχαία ελληνική μυθολογία – ιδιαίτερα τις αρχαίες Ελληνίδες ηρωίδες και τα έντονα συναισθήματά τους – οργή, πένθος, ζήλια, φόβο κι επιθυμία για εκδίκηση.
Η καθηγήτρια τεχνικής και ρεπερτορίου Γκράχαμ, Πένυ Διαμαντοπούλου, σε συνεργασία με τo Martha Graham Center of Contemporary Dance στη Νέα Υόρκη διδάσκει, δημιουργεί, κι αναβιώνει χορευτικές συνθέσεις εμπνευσμένες από το κλασικό ασκησιολόγιο της τεχνικής Γκράχαμ, καθώς και αποσπάσματα από τα έργα της χορογράφου, Clytemnestra και Errand into the Maze.
Στη σκηνή θα βρεθούν Έλληνες επαγγελματίες χορευτές, όλοι εκπαιδευμένοι στην τεχνική και το ρεπερτόριο της Γκράχαμ, και θα ερμηνεύσουν αποσπάσματα από το έργο της εμβληματικής χορογράφου.
Η Πένυ Διαμαντοπούλου μιλά στο in και μας αποκαλύπτει όλα όσα θα δούμε στην παράσταση που ξεκινάει στις 6 Μαρτίου και ολοκληρώνεται στις 9!
Η καλλιτεχνική σας πορεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το έργο της Μάρθα Γκράχαμ. Πότε ήρθατε για πρώτη φορά σ’ επαφή μ’ αυτό και τι σας οδήγησε ν’ αφοσιωθείτε στην αναβίωση και τη διδασκαλία του ρεπερτορίου της;
Από τα πρώτα χρόνια που σπούδαζα χορό στην Ελλάδα, παρακολουθούσα κάθε χρόνο τις παραστάσεις της Ομάδας χορού της Γκράχαμ, που ήταν προσκεκλημένη στο Φεστιβάλ Αθηνών στο Ηρώδειο. Από την πρώτη στιγμή, με συνεπήρε το σύμπαν της χορογράφου, η εκφραστικότητα και δραματικότητα των χορευτών της, η δύναμη των σωμάτων τους, η σχέση τους με τον χώρο και τη μουσική. Τα συναισθήματα που μου είχαν προκληθεί κατά τη διάρκεια της παράστασης, σχεδόν με στοίχειωναν ακόμα και μήνες μετά. Ύστερα κι από ένα ταξίδι στην Νέα Υόρκη όταν ήμουν περίπου 16 ετών, ήμουν πλέον απόλυτα σίγουρη για την καρμική σχέση μου με την Γκράχαμ και το έργο της. Έτσι στα 21 μου, μετακόμισα στην Αμερική για να ξεκινήσω την υπέροχη αυτή διαδρομή μου στη σχολή και την ομάδα της Γκράχαμ.
Η αδιάλειπτη ενασχόληση μου με την τεχνική και το ρεπερτόριο της ως σπουδάστρια, ερμηνεύτρια και διδάσκουσα/χορογράφος, συνεχίζει να με συναρπάζει και να με προκαλεί τα τελευταία 30 χρόνια. Σε αυτό το πρότζεκτ, μέσω των σωμάτων των χορευτών με τις οποίους συνεργάζομαι στενά και εκ νέου για κάθε μας παρουσίαση, μου δίνεται η ευκαιρία να επικοινωνήσω με ένα κοινό λιγότερο ή περισσότερο εξοικειωμένο με το χορό, ακριβώς αυτό που με συνεπήρε από την πρώτη στιγμή στο σύμπαν της Γκράχαμ, την άρρικτη σύνδεση σώματος, ψυχής και πνεύματος.
Τι είναι αυτό που κάνει τόσο ξεχωριστή την τεχνική της Γκράχαμ;
Ακόμα κι αν κάποιος έχει ακουστά τη Mάρθα Γκράχαμ και την τεχνική της, είναι πιθανό να μην γνωρίζει ότι το ασκησεολόγιο, το κινητικό της λεξιλόγιο αλλά και τα έργα της στο σύνολό τους είναι ανθρωποκεντρικά. Η χορογράφος χρησιμοποιεί τον αρχαιοελληνικό μύθο και τους πρωταγωνιστές του για να θέσει προβληματισμούς παγκόσμιους και διαχρονικούς που σχετίζονται με την Ψυχή. Η κίνησή της, ουσιώδης και πρωτότυπη, ποτέ διακοσμητική ούτε και αφηγηματική αλλά έντονα συμβολική και δραματουργική, πηγάζει πάντα από το σώμα και τα συναισθήματα του ανθρώπου. Η ίδια λάτρευε το σώμα ως το πιο τέλειο και εύγλωττο εργαλείο και αποκαλούσε τους χορευτές της “Athletes of God”.
Στην παράσταση «Μάρθα Γκράχαμ και Ελληνικοί Μύθοι: Κλυταιμνήστρα», η αφήγηση εναλλάσσεται με τον χορό. Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα και ποιος ο κυριότερος στόχος αυτού του τόσο πρωτότυπου concept;
Για εμένα ως καλλιτέχνη και εκπαιδευτικό, η σχέση μεταξύ κίνησης και λόγου είναι άρρηκτη και έχει ρίζες της βαθιά μέσα στην ανάγκη του ανθρώπου να εξωτερικεύει αυτά που σκέφτεται και νιώθει μέσα από την χορευτική έκφραση.
Η Γκραχαμ ανέπτυξε μία νέα ρητορική κίνησης, μία καινοτόμο παραστατική γλώσσα που της έδωσε τη δυνατότητα να εκφράσει την ανθρώπινη ψυχή στην πλήρη της έκταση. Ποτέ στην τεχνική ή στο ρεπερτόριο της δεν θα δούμε μια κίνηση χωρίς ουσιαστικό λόγο ύπαρξης, χωρίς βαθύτερο νόημα. Τίποτα δεν είναι αυθαίρετο. Κάθε χειρονομία, κίνηση, βήμα,
άσκηση ή συνδυασμός όλων των παραπάνω σημαίνει κάτι, παραπέμπει σε μια εικόνα ή κατάσταση που θα προκαλέσει κάποιο συναίσθημα τόσο στον ερμηνευτή όσο και και στον θεατή. Ακόμα και η ορολογία της τεχνικής συνδέεται όχι απλώς με τεχνικούς όρους αλλά πρωτίστως με αρχέτυπα σύμβολα, με ζώα, θεούς, μύθους και ήρωες, εικόνες παγκοσμίως αναγνωρίσιμες σε συνειδητό και υποσυνείδητο επίπεδο.
Εξάλλου και η ίδια χορογράφησε έργα που συνοδεύονταν από κείμενο, άφησε πίσω της μια αυτοβιογραφία, αλληλογραφία με τους στενούς της συνεργάτες και ατελείωτες σημειώσεις που σχετίζονται άρρηκτα με το έργο της, αναλύοντας τη φιλοσοφία της και τις καλλιτεχνικές της επιλογές.
Ως μέρος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην Αμερική, η ομάδα της Γκράχαμ παρουσιάζει τα γνωστά lecture demonstrations, όπου το κοινό παρακολουθεί δείγμα μαθήματος της τεχνικής και αποσπάσματα ρεπερτορίου με συνοδεία διάλεξης/επεξήγησης. Κάτι παρόμοιο με τη δική μας παρουσίαση.
Μιλήστε μας λίγο για τη συνεργασία σας με την Καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών, Νίνα Παπαθανασοπούλου, η οποία είναι υπεύθυνη για το κομμάτι της αφήγησης;
Η Νίνα άρχισε να παρακολουθεί τα μαθήματα μου το 2000, όταν εγώ είχα επιστρέψει από τη Νέα Υόρκη. Το 2003 και για 16 χρόνια που η Νίνα ζούσε στην Αμερική, είχαμε χαθεί. Το 2019 που επέστρεψε στην Αθήνα, μου πρότεινε να συνεργαστούμε. Εκείνη γράφει και παρουσιάζει τις ομιλίες κι εγώ χορογραφώ, συνθέτω και αναβιώνω τα χορευτικά μέρη που από κοινού επιλέγουμε. Να εξηγήσω εδώ, πως δεν είμαι μόνο καθηγήτρια της τεχνικής αλλά και υπεύθυνη αναβίωσης του ρεπερτορίου της Γκράχαμ στην Ευρώπη. Με την Νίνα λοιπόν, φροντίζουμε να επιλέγουμε αποσπάσματα αντιπροσωπευτικά του συνολικού έργου της Γκράχαμ που να έχουν επιστημονικό ενδιαφέρον, ώστε να δημιουργήσουν χώρο για σύγχρονο προβληματισμό.
Τι συμβαίνει όταν θέτουμε σε διάλογο την αρχαία Ελλάδα με την Αμερική του 20ου αιώνα; Την κλασική φιλολογία με τον σύγχρονο χορό; Ο συνδυασμός των δύο αυτών επιστημών, που αποτελεί και τον πυρήνα της δουλειάς μας, τις καθιστά προσβάσιμες, επίκαιρες και εύληπτες από το ευρύ κοινό.
Έτσι, γεννήθηκε το πρότζεκτ «Μάρθα Γκράχαμ & Ελληνικοί Μύθοι», το οποίο συνδυάζει ομιλία με χορό και εμπεριέχει αποσπάσματα από το κινησιολογίο και το ρεπερτόριο της Γκράχαμ, φωτογραφίες από τα έργα της, αποσπάσματα από αρχαία κείμενα και απεικονίσεις αρχαίων και μοντέρνων έργων τέχνης, πηγές έμπνευσης για το έργο της. Η διεπιστημονική προσέγγιση του αντικειμένου και ο συνδυασμός φιλολογίας, χορού και εικαστικής τέχνης είναι αυτό που κάνει το πρότζεκτ μοναδικό.
H Μάρθα Γκράχαμ προσεγγίζει τους μύθους από την οπτική γωνία μιας γυναίκας, κι οραματίζεται έναν κόσμο στον οποίο η γυναίκα έχει κυρίαρχη θέση. Μπορεί η ματιά της να γίνει εργαλείο ενδυνάμωσης των σημερινών γυναικών;
Η Γκράχαμ χρησιμοποίησε στα έργα της τους ελληνικούς μύθους ως το μέσο για να εξερευνήσει την ψυχολογία και τα συναισθήματα των γυναικών, τις οποίες τοποθέτησε στο επίκεντρο των έργων της. Στο κινησιολόγιο της, όλες οι κινήσεις έχουν την αφετηρία τους στον κορμό και ιδιαίτερα την περιοχή της λεκάνης, το μέρος του γυναικείου σώματος που η ίδια θεωρούσε εκφραστικό και ζωογόνο, από εκεί που ξεκινούν όλα. Ήταν σίγουρα η ίδια μια εξαιρετικά δυναμική γυναίκα, με ιδιαίτερα πρωτοποριακές αντιλήψεις για την εποχή της. Δεν «φίλτραρε» αυτά που έλεγε και έκανε με βάση τις κοινωνικές επιβολές, κατά συνέπεια πολλές φορές το κοινό της εποχής της κατέκρινε τα έργα της, τα βρήκε δυσνόητα και προκλητικά. Αυτό σίγουρα επιβεβαίωνε την ανάγκη της να μιλήσει ανοιχτά μέσα από την τέχνη της για τα γυναικεία συναισθήματα και την ψυχολογία. Την αφορούσε άμεσα να είναι εκείνη και οι χορεύτριες της στο επίκεντρο, όχι μόνο των καλλιτεχνικών αλλά και των κοινωνικών δρώμενων. Η δύναμη των ηρωίδων της Γκράχαμ έγκειται ακριβώς στο ότι, παρόλο που αναγνωρίζουν πως είναι ευάλωτες, ταυτόχρονα υπερνικούν τους φόβους τους και βγαίνουν νικήτριες στη ζωή. Με αυτόν τον τρόπο, η Γκράχαμ αποτελεί πρότυπο γυναίκας και καλλιτέχνιδας του 20ου αιώνα που στάθηκε επάξια δίπλα στον Πικάσο και τον Αϊνστάιν.
Χάρη λοιπόν στην προσέγγιση της Γκράχαμ να χρησιμοποιήσει τον μύθο συμβολικά, μπορούμε οι σύγχρονες γυναίκες να κατανοήσουμε καλύτερα τις αρχές και τις αξίες της ζωής, να διακρίνουμε τι είναι δίκαιο, τι αξιέπαινο και τι μεμπτό, να στοχαστούμε ζητήματα σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα και να διαχειριστούμε συναισθήματα όπως η οργή, η θλίψη, ο φόβος για το θάνατο.
Η Μάρθα Γκράχαμ, η μυθολογία και η Γυναίκα
Αμερικανίδα χορεύτρια και χορογράφος, μια από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα, η Μάρθα Γκράχαμ προσεγγίζει τον μύθο από την οπτική γωνία μιας γυναίκας και χρησιμοποιεί το σώμα ως εργαλείο για να διεισδύσει στον εσωτερικό κόσμο των συναισθημάτων και του ασυνειδήτου της.
Η ίδια εμπνεύστηκε από την αρχαία ελληνική τραγωδία, και η μυθολογία τη βοήθησε να οραματιστεί έναν κόσμο όπου οι γυναίκες και η αντίληψή τους κατείχαν κυρίαρχη θέση.
Μέσα από την παράσταση «Μάρθα Γκράχαμ και Ελληνικοί Μύθοι: Κλυταιμνήστρα» αναδεικνύεται η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας κι η επιρροή των αρχαίων κειμένων στις τέχνες και τον πολιτισμό των ΗΠΑ, αλλά και ευρύτερα.
Ταυτότητα παράστασης
«Μάρθα Γκράχαμ & Ελληνικοί Μύθοι: Κλυταιμνήστρα»
Πρεμιέρα: 6 Μαρτίου
Συντελεστές:
Σύλληψη/Έρευνα/Ομιλήτρια: Δρ. Νίνα Παπαθανασοπούλου, Καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών, College Year in Athens (CYA) /Διεθνές Κέντρο Ελληνικών και Μεσογειακών Σπουδών (ΔΙ.ΚΕ.ΜΕ.Σ)
Χορογράφος: Πένυ Διαμαντοπούλου, Καθηγήτρια τεχνικής και ρεπερτορίου Γκράχαμ
Η είσοδος συστήνεται για θεατές ηλικίας 8 ετών και άνω.
Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, του College Year in Athens / Διεθνές Κέντρο Ελληνικών και Μεσογειακών Σπουδών και του Martha Graham Center of Contemporary Dance στη Νέα Υόρκη.
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Πέμπτη 11.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/colton-sturgeon-6FQuEH9mcNk-unsplash-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442