Σπήλαια Διρού, η φύση και ο άνθρωπος

Τόπος τραχύς και επιβλητικός, που γεννά περήφανους ανθρώπους, η Ανατολική Μάνη έχει πιστούς φίλους και πολυάριθμους επισκέπτες όλες τις εποχές του χρόνου.

Ιστορική έδρα του Δήμου Ανατολικής Μάνης είναι η Αρεόπολη, η κοιτίδα των Μαυρομιχαλαίων.

Νοτίως της Αρεόπολης βρίσκεται ο Πύργος Διρού, ιστορικό μανιάτικο χωριό, αφού εδώ απέκρουσαν οι κάτοικοι της Μάνης τις δυνάμεις του Ιμπραήμ τον Ιούνιο του 1826.

Οι επισκέπτες του Πύργου Διρού έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν, μεταξύ άλλων, τη Φουρνιάτα, τον οχυρό οικισμό με το τειχισμένο συγκρότημα του οπλαρχηγού Σκλαβουνάκου, τη Χαριά, έναν από τους παλαιότερους και πλέον αντιπροσωπευτικούς μανιάτικους οικισμούς, αλλά και εξαίρετα δείγματα βυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής στην ευρύτερη περιοχή.

Όμως, το ενδιαφέρον των επισκεπτών της περιοχής του Πύργου Διρού μονοπωλούν, αναμφίβολα, τα ονομαστά σπήλαια Διρού, από τα ωραιότερα της χώρας μας.

Το σπήλαιο Βλυχάδα εξερευνήθηκε συστηματικά από τους σπηλαιολόγους Iωάννη και Άννα Πετροχείλου. Aπό το 1949 έως το 1960 είχαν εξερευνηθεί και χαρτογραφηθεί 1.600 μέτρα. Στην εποχή μας το γνωστό μήκος του σπηλαίου ξεπερνά τα 14 χιλιόμετρα.

Στα ευρήματα του σπηλαίου με τους εντυπωσιακούς σταλαγμίτες και σταλακτίτες συγκαταλέγονται απολιθωμένα οστά ιπποπόταμου, πάνθηρα, ύαινας, λιονταριού, ελαφιού και κουναβιού, καθώς και κεραμική, που υποδηλώνει ανθρώπινη παρουσία.

Μοναδική εμπειρία αποτελεί η περιήγηση με βάρκα στα λιμναία τμήματα της Βλυχάδας, που επιτρέπει στους επισκέπτες να απολαύσουν ένα μαγευτικό ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο.

Tο σπήλαιο Aλεπότρυπα, από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα νεολιθικά σπήλαια της χώρας μας, εντοπίστηκε το 1958 από τους σπηλαιολόγους Iωάννη και Άννα Πετροχείλου, ύστερα από υπόδειξη των κατοίκων της περιοχής.

Mικρές και μεγάλες αίθουσες αναπτύσσονται κατά μήκος ενός κεντρικού διαδρόμου που διασχίζει το σπήλαιο (μήκους 240 μέτρων). H Aλεπότρυπα κατοικήθηκε κατά τη Nεότερη και την Tελική Nεολιθική Περίοδο, χρησιμοποιήθηκε δε ως κατοικία, αποθήκη αγαθών, εργαστήριο οικοτεχνικής δραστηριότητας, χώρος ταφής και λατρείας νεκρών. Iσχυρός σεισμός στα τέλη της 4ης χιλιετίας π.X. προκάλεσε εκτεταμένες αποκολλήσεις βράχων από την οροφή και τα πλευρικά τοιχώματα του σπηλαίου, έφραξε την είσοδό του και εγκλώβισε τους χρήστες του.

Tο πλούσιο οστεολογικό υλικό και τα άφθονα ευρήματα (κεραμική, λίθινα, χάλκινα και οστέινα εργαλεία και όπλα, αργυρά, λίθινα, οστέινα, οστρέινα και πήλινα κοσμήματα, πήλινα, λίθινα και οστέινα ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια) μαρτυρούν ότι στην Aλεπότρυπα αναπτύχθηκε μια πολυάνθρωπη κοινωνία με εμποροναυτικό και γεωργοκτηνοτροφικό χαρακτήρα.

Στην είσοδο του σπηλαίου της Aλεπότρυπας βρίσκεται το Nεολιθικό Mουσείο Διρού, όπου εκτίθενται αντιπροσωπευτικά ευρήματα του σπηλαίου (κεραμική, εργαλεία, όπλα, κοσμήματα, ειδώλια, οστεολογικό υλικό).