Όταν η swing συνάντησε το λαϊκό

Δυο μπάντες που πρεσβεύουν αυτό το δημιουργικό «ανακάτεμα», οι Gadjo Dilo και οι Crime Swing Investigation (CSI) αποδεικνύουν ότι εν τέλει το λαϊκό τραγούδι και η swing έχουν ισχυρούς δεσμούς από το παρελθόν. Και εξηγούν γιατί στην jazz εκδοχή του «Εσύ είσαι η αιτία που υποφέρω», ο κόσμος δεν σταματά να χορεύει!

Οι Gadjo Dilo και οι CSI σχηματίστηκαν το 2009 αλλά οδηγήθηκαν στην τελική τους μορφή εδώ και περίπου δυο χρόνια. Ο Σωτήρης Πομόνης, κιθαρίστας του εξαμελούς συγκροτήματος Gadjo Dilo, εξηγεί πως μπλέκουν τη σύγχρονη ελληνική λαϊκή μουσική με την jazz της εποχής του swing και ειδικότερα με το ύφος του διάσημου κιθαρίστα Django Reinhardt.

Ο Reinhardt εφηύρε ένα πρωτοπόρο στυλ τεχνικής jazz κιθάρας, το οποίο θεωρείται πλέον παράδοση στη τσιγγάνικη κουλτούρα, όντας τσιγγάνος και ο ίδιος. Πολλές συνθέσεις του θεωρούνται έως και σήμερα κλασικά κομμάτια jazz μουσικής. «Η μουσική που έπαιζε ο Django το 1930-1940 εξελίχτηκε με το πέρασμα του χρόνου και σε άλλες μορφές». Μετά το θάνατό του το 1953 το ύφος του παιξίματός του διατηρήθηκε από τους τσιγγάνους της κεντρικής Ευρώπης και ονομάστηκε «manouche jazz» ή «gypsy swing».

Στην Ελλάδα, κατά τις δεκαετίες 1950-1960 η επιρροή της jazz στη μουσική ήταν μεγάλη. «Συνθέτες όπως ο Γιώργος Μουζάκης, ο Τάκης Μωράκης, ο Γεράσιμος Λαβράνος, δημιούργησαν μεγάλες επιτυχίες, με σαφείς jazz επιρροές». Τραγούδια πολύ γνωστά των παραπάνω συνθετών, που όλοι σίγουρα έχουμε ακούσει είναι τα «Έλα μου κοπέλα μου», «Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη» και «Χάλι Γκάλι» αντίστοιχα.

Έτσι, όπως εξηγεί ο κ. Πομόνης, ο Μανώλης Χιώτης, βαθιά επηρεασμένος και εκείνος από τον Django, ήταν ο πρώτος που ανακάτεψε την ελληνική μουσική με την jazz. «Έτσι και εμείς προσπαθούμε να ανακατέψουμε τα δυο είδη».

Ο κιθαρίστας προσθέτει ότι αυτό που ουσιαστικά κάνουν τα μέλη του συγκροτήματος είναι να χρησιμοποιούν μελωδίες από ελληνικά τραγούδια και να αναδεικνύουν τον μουσικό πλούτο που υπάρχει στη χώρα μας, με έναν διαφορετικό τρόπο. Παράλληλα επισημαίνει ότι «η ύπαρξή μας ως gypsy swing μπάντα προέκυψε από το πολύ ευχάριστο αποτέλεσμα του πειραματισμού αυτού».

CSI

Η Χριστίνα Παππά, η τραγουδίστρια της τετραμελούς μπάντας Crime Swing Investigation, υποστηρίζει ότι οι CSI είχαν τη διάθεση να ασχοληθούν με κάτι διαφορετικό. Αγαπούν ιδιαίτερα αυτή την εποχή και επιθυμούσαν να γνωρίσουν και να αναδείξουν και εκείνοι με τη σειρά τους τα όμορφα μουσικά δρώμενα που είχαν λάβει χώρα στην Ελλάδα.

Παράλληλα, κάνει σαφές ότι «υπήρχε και ο χώρος για να γίνει κάτι τέτοιο. Όταν ξεκινήσαμε, γινόταν η μεγάλη επιστροφή στο ρετρό και η ανταπόκριση ήταν μεγάλη».

Η τάση του κόσμου να στρέφεται σε ακούσματα swing αναμεμειγμένα με την ελληνική μουσική είναι κάτι που δεν ξενίζει την κ. Παππά. «Οι κοινωνικές τάσεις δημιουργούν κατά ένα μεγάλο ποσοστό και τις μουσικές τάσεις. Υπήρξε επιστροφή σε μια εποχή όπου ο χορός και η ζωντανή μουσική αποτελούσε ανακούφιση για τον- εξαιρετικά ταλαιπωρημένο λόγω κοινωνικών συνθηκών- κόσμο. Οπότε, αν το δούμε από τη σκοπιά αυτή, είναι απλά μαθηματικά».

Την ίδια στιγμή, ο κ. Πομόνης εξηγεί αυτή την τάση του κόσμου ως μια εκ νέου ανακάλυψη της swing και της gypsy jazz. Η swing εμφανίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και από τότε υπάρχει σε όλα τα σύγχρονα είδη της δυτικής μουσικής, όπως η soul και η hip hop. Υπάρχει είτε αυτούσια, είτε ως επιρροή, με αποτέλεσμα να είναι το μακροβιότερο σύγχρονο είδος ως τώρα.

Εξηγώντας τη θερμή υποδοχή που έλαβε η μουσική αυτή από το κοινό, ο κ. Πομόνης αναφέρει ότι υπήρχε η ανάγκη για διαφορετικά, αλλά οικεία ταυτόχρονα ακούσματα, ενώ η κ. Παππά λέει ότι «ήμασταν όλοι έτοιμοι να δεχτούμε το καινούριο έστω και αν ήταν τυλιγμένο σε συσκευασία παλιού».

Χωρίς αμφιβολία, το μουσικό αυτό «ανακάτεμα» προσφέρει έναν ρυθμό που κάνει τους ανθρώπους να θέλουν να «κουνηθούν» στο άκουσμά του. Προκαλεί ένα αίσθημα ευφορίας. Άλλωστε, όταν εμφανίστηκε η jazz ήταν μια μουσική καθαρά για χορό, μας λέει ο κιθαρίστας των Gadjo Dilo, ενώ η τραγουδίστρια των CSI χαρακτηρίζει τη μουσική αυτή ως «φάρμακο».

Η συμμετοχή του κόσμου στις συναυλίες και εμφανίσεις των δυο συγκροτημάτων είναι έντονη, «ξεσηκωτική» και φέρνει το κοινό πιο κοντά. Άλλωστε, ανέκαθεν η μουσική προσέφερε μια ιδιαίτερη επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους. Ειδικά τώρα, που η swing λόγω της αναβίωσής της αποτελεί μόδα, αυτό το «ξεσήκωμα» φαίνεται ακόμη πιο έντονο.

Εν κατακλείδι, οι Gadjo Dilo και οι CSI «ελπίζουν να παραμείνει η swing στην καρδιά των ακροατών. Εκεί, όπου δικαιωματικά αξίζει να είναι»!

Μαρία Πετροπούλου