Η πιο ακριβή «μετακόμιση» της ιστορίας: Η ταπισερί της Μπαγιέ και το ρίσκο των 800 εκατ. λιρών

Η ταπισερί της Μπαγιέ –ένα από τα πιο εμβληματικά και εύθραυστα έργα της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς– αποκτά για πρώτη φορά μια «επίσημη» χρηματική αποτίμηση που προκαλεί ίλιγγο.

Σύμφωνα με τη Libération, το σχεδόν χιλιόχρονο αριστούργημα, το οποίο έχει προγραμματιστεί να εκτεθεί στο Βρετανικό Μουσείο το 2026, θα ασφαλιστεί για 800 εκατ. λίρες, δηλαδή περίπου 917 εκατ. ευρώ.

Το κόστος της εγγύησης δεν θα καλυφθεί από ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία, αλλά από το ίδιο το βρετανικό Δημόσιο, μέσω ειδικού κρατικού μηχανισμού. Ουσιαστικά, οι Βρετανοί φορολογούμενοι αναλαμβάνουν την ευθύνη για οποιαδήποτε ζημιά ή απώλεια προκύψει τόσο κατά τη μεταφορά της ταπισερί από τη Νορμανδία στο Λονδίνο όσο και καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει περίπου έναν χρόνο.

Η αποτίμηση αυτή έχει εγκριθεί σε προκαταρκτικό επίπεδο, ωστόσο απαιτεί ακόμη την τελική έγκριση της υπουργού Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρέιτσελ Ριβς.

Οι Νορμανδοί ξεκινούν την απόβαση τους στην Αγγλία από την ταπισερί της Μπαγιέ

Μια πολιτιστική συμφωνία με πολιτικό κόστος

Η απόφαση εντάσσεται σε μια ιδιαίτερα σύνθετη πολιτιστική συμφωνία ανάμεσα στη Γαλλία και τη Βρετανία, την οποία είχε ανακοινώσει δημόσια ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν τον Ιούλιο. Η ανακοίνωση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της Γαλλίας: ιστορικοί, συντηρητές έργων τέχνης αλλά και πολίτες εξέφρασαν ανοιχτά την ανησυχία τους, με αποκορύφωμα τη δημιουργία ηλεκτρονικής συλλογής υπογραφών κατά του ταξιδιού.

Έφιπποι Νορμανδοί επιτίθενται στο αγγλοσαξωνικό πεζικό από την ταπισερί της Μπαγιέ

Ένα έργο «οριακά αταξίδευτο»

Η ανησυχία δεν είναι αβάσιμη. Η ταπισερί, μήκους 70 μέτρων και ύψους μόλις 50 εκατοστών, είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο κέντημα από μάλλινα νήματα πάνω σε λινό ύφασμα. Δημιουργημένη τον 11ο αιώνα, αφηγείται με εικόνες τη νορμανδική κατάκτηση της Αγγλίας και τη μάχη του Χέιστινγκς το 1066.

Οι ειδικοί που συμμετείχαν στον πρόσφατο έλεγχο κατάστασης, ενόψει των εργασιών συντήρησης, προειδοποιούν ότι πρόκειται για αντικείμενο οριακά «αταξίδευτο». Σήμερα φυλάσσεται σε συνθήκες απόλυτου σκοταδιού και αυστηρά ελεγχόμενου περιβάλλοντος σε μουσείο της Μπαγιέ, τυλιγμένη και προστατευμένη ώστε να περιορίζεται στο ελάχιστο κάθε μηχανική καταπόνηση.

Ο θάνατος του βασιλιά Χάρολντ από την ταπισερί της Μπαγιέ

Ακριβότερη και από τον «Salvator Mundi»

Η ασφαλιστική αποτίμηση των 800 εκατ. λιρών ξεπερνά κατά πολύ το προηγούμενο «ρεκόρ» της αγοράς τέχνης: το Salvator Mundi του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που πουλήθηκε το 2017 έναντι 450 εκατ. δολαρίων. Όπως σημειώνει η Libération, η σύγκριση αυτή δείχνει τα όρια της εμπορικής λογικής όταν εφαρμόζεται σε έργα μοναδικά, ανεπανάληπτα και ενταγμένα στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.

Ο θάνατος του βασιλιά Χάρολντ από την ταπισερί της Μπαγιέ

Το στοίχημα του Βρετανικού Μουσείου

Για το Βρετανικό Μουσείο, η έκθεση της ταπισερί θεωρείται στρατηγικής σημασίας. Η διοίκηση του μουσείου προσδοκά επισκεψιμότητα αντίστοιχη με ιστορικές επιτυχίες του παρελθόντος, την ώρα που οι δημόσιες επιχορηγήσεις μειώνονται σταθερά εδώ και δύο δεκαετίες.

Το ίδρυμα αναζητά ιδιωτικά κεφάλαια τόσο για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ανακαίνισης ύψους ενός δισεκατομμυρίου λιρών όσο και για τη διατήρηση του διεθνούς του κύρους.

Σκηνή κυνηγιού από την ταπισερί της Μπαγιέ

Πολιτιστική ανταλλαγή και διπλωματικός συμβολισμός

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, βρετανικοί αρχαιολογικοί θησαυροί –μεταξύ αυτών και ευρήματα από το Sutton Hoo– αναμένεται να παρουσιαστούν σε μουσεία της Νορμανδίας.

Όπως σχολιάζει η Libération, η ταπισερί της Μπαγιέ μετατρέπεται έτσι όχι μόνο σε έκθεμα, αλλά και σε διπλωματικό σύμβολο: ένα εύθραυστο αντικείμενο πάνω στο οποίο συμπυκνώνονται ιστορία, πολιτιστική ισχύς και σύγχρονες πολιτικές ισορροπίες.

*Κεντρική Φωτογραφία: Απεικόνιση της μάχης του Χέιστινγκς από την ταπισερί της Μπαγιέ