Η ζωή πέρα από τα όμορφα σκουφάκια: Οι ανείπωτες ιστορίες των εργαζομένων γυναικών της Τζέιν Όστεν

Ήταν πριν από 250 χρόνια όταν ήρθε στον κόσμο η συγγραφέας που με τα μυθιστορήματά της μετέφερε σε πρώτο «πλάνο» τον κόσμο των εργαζόμενων γυναικών. Ο λόγος για την Τζέιν Όστεν.

Αφού η Ελίζαμπεθ Μπένετ περπάτησε 3 μίλια σε χωράφια για να επισκεφτεί την άρρωστη αδελφή της, η ηρωίδα του «Περηφάνια και Προκατάληψη» δέχτηκε σκανδαλώδη κριτική για τα «φουσκωτα» μαλλιά της και τα μεσοφόρια της «έξι ίντσες βαθιά στη λάσπη».

Τι γίνεται με τις γυναίκες που αποκατέστησαν τα μαλλιά της Ελίζαμπεθ σε χτενισμένες μπούκλες και έπλυναν τα βρώμικα μεσοφόρια; Τα μυθιστορήματα της Τζέιν Οστεν περιλαμβάνουν αναφορές σε εργαζόμενες γυναίκες, όπως οικονόμους, υπηρέτριες και γκουβερνάντες, αλλά τώρα μια έκθεση θέτει τις ιστορίες τους στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Η ζωή πέρα από τα σκουφάκια

Το Beyond the Bonnets: Working Women in Jane Austen’s Novels παρουσιάζεται από το Hampshire Cultural Trust στο Γουίντσεστερ της Αγγλίας στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 250 χρόνια από τη γέννηση της συγγραφέως. Παρουσιάζει εργαζόμενες γυναίκες στην κομητεία Χαμσάιρ, την πατρίδα της Όστεν, κατά τη Γεωργιανή εποχή, συνδυάζοντας ηχητικά αποσπάσματα από τα μυθιστορήματα και τις επιστολές της με δεκάδες αντικείμενα που απεικονίζουν την καθημερινή τους ζωή.

Η Γεωργιανή εποχή είναι μια περίοδος της Βρετανική ιστορία, κανονικά ορίζεται να περιλαμβάνει τις βασιλείες των μοναρχών Γεωργίου Α΄, του Γεωργίου Β΄, του Γεωργίου Γ΄ και του Γεωργίου Δ΄, δηλ. καλύπτει την περίοδο από το 1714 ως το 1830. Μερικές φορές η βασιλεία του Γουλιέλμου Δ’ περιλαμβάνεται επίσης.

«Οι εργαζόμενες γυναίκες δεν ήταν το κέντρο, οι πρωταγωνιστές, στα μυθιστορήματα της Όστιν, αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο και μερικές φορές αναπτύσσουν την πλοκή», δήλωσε η Κάθλιν Πάλμερ, επιμελήτρια της έκθεσης. «Επιτρέπουν τη ζωή των ηρωίδων και των ηρώων. Οι πολυσύχναστες πόλεις και τα αρχοντικά σπίτια δεν θα λειτουργούσαν χωρίς αυτές τις γυναίκες».

Μέσα από το πρίσμα της ζωής της Όστεν και των λιγότερο γνωστών χαρακτήρων της, η έκθεση εστιάζει σε τρεις βασικούς τομείς εργασίας του 18ου αιώνα: την οικιακή υπηρεσία, την εκπαίδευση και τη φροντίδα των παιδιών και το εμπόριο.

Ιστορίες εργαζόμενων γυναικών

Στις ιστορίες περιλαμβάνεται η ιστορία της Σουζάνα Σάκρι, νταντάς των 11 παιδιών του αδελφού της Όστεν, Έντουαρντ, και αργότερα οικονόμου της οικογένειας. Εργάστηκε για την οικογένεια μέχρι τον θάνατό της σε ηλικία 89 ετών. Η οικογένεια ανέθεσε ένα πορτρέτο της και την περιέγραψε στην αναμνηστική της πέτρα ως «πιστή υπηρέτρια και φίλη» και «αγαπημένη νοσοκόμα», κάτι που δεν ήταν σύνηθες.

Ένας άλλος πραγματικός χαρακτήρας της έκθεσης είναι η Μέρι Μάρτιν, η οποία διατηρούσε ένα πανδοχείο στο Basingstoke και διοργάνωνε μηνιαίους χορούς στους οποίους συμμετείχαν η Όστεν και η αδελφή της Κασάντρα. Αργότερα, η Μάρτιν διατηρούσε ένα κατάστημα υφασμάτων, το οποίο διέθετε και βιβλιοθήκη. «Στη συνέχεια βρίσκουμε την κυρία Γουίτμπι στο (ημιτελές μυθιστόρημα της Όστεν) Sanditon να διευθύνει μια κυκλοφορούσα βιβλιοθήκη. Έτσι η Όστεν τραβούσε ανθρώπους που συναντούσε στα μυθιστορήματά της», δήλωσε η Πάλμερ.

Η Μάρτιν διηύθυνε το πανδοχείο μετά το θάνατο του συζύγου της. Μια άλλη γυναίκα που αναγκάστηκε από το πένθος να ασχοληθεί με τον κόσμο της εργασίας ήταν η Αν Φρίμαν, η οποία ανέλαβε την επιχείρηση του εκλιπόντος συζύγου της ως υαλοποιός και την ανέδειξε σε μια επιτυχημένη επιχείρηση που απασχολούσε αρκετούς άνδρες.

Η επισφαλείς συνθήκες εργασίας

Συγκριτικά, η ζωή των οικιακών βοηθών ήταν πιο περιορισμένη, τόσο λόγω του φόρτου εργασίας τους όσο και λόγω των όρων απασχόλησής τους. Οι υπηρέτριες προσλαμβάνονταν συνήθως για περίπου 8 λίρες το χρόνο, με διαμονή, γεύματα και μερικές φορές ρουχισμό. Είχαν συμβόλαιο, πράγμα που σήμαινε ότι η εγκατάλειψη της εργασίας τους χωρίς άδεια μπορούσε να οδηγήσει σε πρόστιμο ή φυλάκιση στη φυλακή της κομητείας Μπραίτγουελ στο Γουίντσεστερ, όπου τους περίμενε καταναγκαστική εργασία.

Οι οικιακές εργασίες, όπως το πλύσιμο των ρούχων, τα κλινοσκεπάσματα και άλλα οικιακά αντικείμενα, ήταν επαχθείς, καθώς τα ρούχα, τα κλινοσκεπάσματα και άλλα οικιακά αντικείμενα πλένονταν με το χέρι.

«Αυτό σήμαινε να φέρνουν νερό, να βράζουν τα βαμβακερά και τα λευκά είδη, να τα πλένουν με σαπούνι με αλισίβα, το οποίο έκαιγε το δέρμα, να ξεπλένουν τα ρούχα με καθαρό νερό, πράγμα που σήμαινε να φέρνουν περισσότερο νερό από το πηγάδι ή από ένα κοντινό ρυάκι, να στρίβουν τα ρούχα για να απομακρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο νερό, να κρεμούν τα ρούχα για να στεγνώσουν και στη συνέχεια να προσεύχονται ότι η βροχή θα έμενε μακριά αρκετά ώστε ο ήλιος να επιτελέσει το καθήκον του ως στεγνωτήριο», σύμφωνα με τον ιστότοπο Jane Austen’s World.