Η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης εποχής: την εξάλειψη της πείνας. Ο Στόχος 2 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη θέτει ως φιλόδοξο στόχο έναν κόσμο χωρίς πείνα έως το 2030, όμως τα σημερινά δεδομένα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
Από το 2015, το παγκόσμιο πρόβλημα της πείνας και της επισιτιστικής ανασφάλειας παρουσιάζει μια ανησυχητική άνοδο. Παράγοντες όπως η πανδημία, οι ένοπλες συγκρούσεις, η κλιματική αλλαγή και οι εντεινόμενες ανισότητες έχουν επιδεινώσει την κατάσταση, οδηγώντας σε μια αυξανόμενη ανθρωπιστική κρίση. Μέχρι το 2022, περίπου 735 εκατομμύρια άνθρωποι – ήτοι το 9,2% του παγκόσμιου πληθυσμού – αντιμετώπιζαν χρόνια πείνα, ένας αριθμός που έχει αυξηθεί δραματικά σε σχέση με το 2019.
Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο ζοφερή αν αναλογιστούμε ότι περίπου 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι βίωσαν μέτρια έως σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια το 2022. Αυτό σημαίνει ότι αδυνατούν να έχουν τακτική πρόσβαση σε επαρκή διατροφή, μια κατάσταση που έχει επιδεινωθεί κατά 391 εκατομμύρια ανθρώπους σε σύγκριση με το 2019.
Η μέτρια επισιτιστική ανασφάλεια, που πλήττει 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους σήμερα, στερεί τη δυνατότητα πρόσβασης σε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, παγιδεύοντας τα άτομα σε έναν φαύλο κύκλο πείνας και ασθενειών.
Ο αόρατος εχθρός: πέρα από τους αριθμούς
Η ακραία πείνα και ο υποσιτισμός δεν είναι απλώς στατιστικά στοιχεία. Είναι εμπόδια στη βιώσιμη ανάπτυξη, δημιουργώντας μια παγίδα από την οποία οι άνθρωποι δεν μπορούν εύκολα να ξεφύγουν. Ο υποσιτισμός οδηγεί σε λιγότερο παραγωγικά άτομα, πιο ευάλωτα σε ασθένειες και ανίκανα να βελτιώσουν το εισόδημα και τις συνθήκες ζωής τους. Το 2022, 148 εκατομμύρια παιδιά παρουσίαζαν καθυστερημένη ανάπτυξη (stunting), ενώ 45 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών αντιμετώπιζαν σοβαρή απίσχνανση (wasting), φαινόμενα που υπονομεύουν το μέλλον ολόκληρων γενεών.
Πώς φτάσαμε εδώ; Ο κόσμος βρίσκεται ξανά στα επίπεδα πείνας που δεν έχουν παρατηρηθεί από το 2005. Οι τιμές των τροφίμων παραμένουν υψηλές σε πολλές χώρες σε σύγκριση με την περίοδο 2015–2019. Συγκρούσεις, κλιματικές κρίσεις, αυξημένο κόστος ζωής, πολιτική αστάθεια και μειωμένη παραγωγή τροφίμων έχουν δημιουργήσει μια εκρηκτική κατάσταση. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 600 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως θα εξακολουθούν να υποφέρουν από πείνα το 2030, καθιστώντας την επίτευξη του στόχου της μηδενικής πείνας μια τιτάνια πρόκληση.
Γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει;
Η εξάλειψη της πείνας δεν είναι απλώς μια ανθρωπιστική επιταγή. Είναι θεμελιώδης προϋπόθεση για την επίτευξη όλων των υπόλοιπων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, όπως η εκπαίδευση, η υγεία και η ισότητα των φύλων. Ένας κόσμος χωρίς πείνα μπορεί να επηρεάσει θετικά τις οικονομίες μας, την υγεία, την εκπαίδευση, την ισότητα και την κοινωνική ανάπτυξη. Όλοι επιθυμούμε οι οικογένειές μας να έχουν πρόσβαση σε ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα, και αυτό το όραμα είναι εφικτό.
Το μέλλον είναι στα χέρια μας
Η αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση. Από την κοινωνική προστασία που διασφαλίζει ασφαλή τρόφιμα για τα παιδιά, έως τον μετασχηματισμό των διατροφικών συστημάτων προς έναν πιο βιώσιμο κόσμο.
Απαιτούνται αυξημένες επενδύσεις στον αγροτικό τομέα, τόσο σε αγροτικές όσο και σε αστικές περιοχές, καθώς και κοινωνική προστασία για τους πιο ευάλωτους. Η ενίσχυση της αγροτικής παραγωγικότητας των μικρών παραγωγών, η εφαρμογή βιώσιμων συστημάτων παραγωγής τροφίμων, η διατήρηση της γενετικής ποικιλομορφίας, η διόρθωση περιορισμών στο εμπόριο γεωργικών προϊόντων και η υιοθέτηση μέτρων για τη σταθεροποίηση των τιμών τροφίμων είναι κρίσιμα βήματα.
Δεν μπορούμε να μείνουμε απαθείς. Ο καθένας από εμάς μπορεί να κάνει τη διαφορά. Μπορούμε να κάνουμε αλλαγές στην καθημερινότητά μας—στο σπίτι, την εργασία και την κοινότητα—στηρίζοντας τοπικούς παραγωγούς, κάνοντας βιώσιμες επιλογές τροφίμων, ενισχύοντας τη σωστή διατροφή για όλους και καταπολεμώντας τη σπατάλη τροφίμων. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε τη δύναμή μας ως καταναλωτές και πολίτες, απαιτώντας από τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις να κάνουν επιλογές που θα οδηγήσουν στη Μηδενική Πείνα. Να λάβουμε μέρος στην παγκόσμια συζήτηση, στα κοινωνικά μέσα ή στην τοπική μας κοινότητα.
Ο δρόμος προς τη μηδενική πείνα είναι δύσκολος αλλά δεν είναι αδιάβατος. Η αύξηση της πείνας δεν είναι γραφτό αλλά αποτέλεσμα κακών αποφάσεων και παραλείψεων. Αν όλοι μαζί, ενωμένοι, αναλάβουμε τις ευθύνες μας, μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτή την ανησυχητική τάση. Το μέλλον ενός κόσμου χωρίς πείνα, όπου κάθε άνθρωπος θα έχει πρόσβαση σε ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα, είναι στα χέρια μας. Ας μην αφήσουμε την ευκαιρία να χαθεί.