Ένα φόρεμα που πέφτει αισθησιακά: H Μαντάμ Γκοτρώ έκανε την υψηλή κοινωνία του Παρισιού να αφρίσει από θυμό
Το μεγαλύτερο σκάνδαλο στη ζωή της αμερικανικής καταγωγής κοσμικής Βιρζινί Αμέλι Αβεγκνό Γκοτρώ δεν συνέβη σε κάποιο καταγώγιο της εποχής, αλλά στο σαλόνι.
Γνωστή για τη δραματική εμφάνιση, τη ρωμαϊκή μύτη και τους βραχύβιους πόθους της, η Βιρζινί Αμέλι Αβεγκνό Γκοτρώ είχε πλήρη επίγνωση της δύναμης της εμφάνισής της και δεν ήθελε να αναλάβει το ρόλο μιας συνηθισμένης κυρίας της καλής κοινωνίας, και για να ακριβολογούμε, προτιμούσε να ελέγχει ολοκληρωτικά η ίδια την εικόνα της.
Το μεγαλύτερο σκάνδαλο στη ζωή της αμερικανικής καταγωγής κοσμικής δεν συνέβη σε κάποιο καταγώγιο της εποχής, αλλά στο σαλόνι – όταν, το 1884, ο διάσημος Ιταλοαμερικανός ζωγράφος πορτρέτων Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ αποκάλυψε το τολμηρό όραμά του για την καλλονή, ένα πορτρέτο που σήμερα είναι γνωστό ως: Πορτρέτο της Κυρίας Χ.
Με ύψος σχεδόν δύο μέτρα, το πορτρέτο απεικονίζει σε ηλικία 23 ετών την Γκοτρώ, η οποία φορά ένα μαύρο φόρεμα που αγκαλιάζει τη σιλουέτα της και έχει βαθύ ντεκολτέ.
Στο έργο, η Αμερικανίδα κοσμική, η οποία μετακόμισε στο Παρίσι με τη μητέρα της έπειτα από τον θάνατο του πατέρα της στον Εμφύλιο Πόλεμο, στρέφεται μακριά από τον θεατή, παρουσιάζοντας το προφίλ της και την επιβλητική μύτη για την οποία ήταν γνωστή η εύπορη οικογένειά της.
Απρέπεια, γύμνια και μια καλή κοινωνία που σιγοκαίγεται
Το πορτρέτο, ταυτόχρονα υπερφίαλο και ερωτικό, δημιούργησε ακαριαία αντιδράσεις στην κοινωνία του Παρισιού. Οι κριτικοί σκανδαλίστηκαν που μια γυναίκα της υψηλής κοινωνίας, άμεσα αναγνωρίσιμη απεικονίζεται τόσο άναρχα.
Φωτογραφία: Wikimedia Commons
Ωστόσο, η πιο αμφιλεγόμενη πτυχή του πορτρέτου δεν υπάρχει πλέον. Όταν το Πορτρέτο της κυρίας Χ έκανε το ντεμπούτο του, ένα από τα λουριά του φορέματος της απεικονίστηκε να πέφτει αισθησιακά από τον ώμο της, αλλά, έπειτα από απαίτηση της αναστατωμένης μητέρας της Γκοτρώ, ο Σαρζέντ διόρθωσε αυτή τη σημαντική λεπτομέρεια.
Το πρόβλημα έγκειτο στο ότι η Κυρία Χ έφυγε από το βρώμικο υπόγειο της καλής κοινωνίας και υπογράμμισε την ασύδοτη πλευρά της όταν βγήκε στο φως
Παρά το γεγονός ότι το πραγματικό φόρεμα είχε μπανέλα και το λουράκι ήταν απλώς διακοσμητικό, για τους θεατές, η Γκοτρώ θα μπορούσε κάλλιστα να είναι γυμνή. Το πεσμένο λουράκι στον ώμο φαινόταν να υποδηλώνει ότι η Γκοτρώ είτε έφτανε είτε έφευγε από ένα παράνομο ερωτικό ραντεβού. «Από όλες τις γυμνές γυναίκες στο φετινό Σαλόνι, η πιο ενδιαφέρουσα είναι η Μαντάμ Γκοτρώ… λόγω της απρέπειας του φορέματός της που μοιάζει σαν να είναι έτοιμο να πέσει», έγραψε ένας κριτικός στο L’Artiste.
Παρόλο που το λουρί επέστρεψε και πάλι στην ταπεινή του θέση, η ζημιά είχε γίνει. Η φήμη της Γκοτρώ αμαυρώθηκε μετά το ντεμπούτο του πίνακα, και ο Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ, έφυγε από το Παρίσι για το Λονδίνο, όπου ξεκίνησε εκ νέου την καριέρα του.
Το παράδοξο αυτής της ιστορίας
Το κοινό είχε ήδη δει τη γυμνή Ολυμπία του Εντουάρ Μανέ (1863), αλλά αυτό ήταν κάτι το οποίο δεν μπορούσε να χωνέψει εύκολα η κοινωνία της γαλλικής πρωτεύουσας. Ο Μανέ είχε ζωγραφίσει μια πόρνη, ενώ η Γκοτρώ ήταν επιφανής.
Για τις όποιες λάγνες αδιακρισίες η κοινωνία έκανε τα στραβά μάτια παρόλο που φορούσε επιδεικτικά τον μανδύα του συντηρητισμού. Το πρόβλημα έγκειτο στο ότι η Κυρία Χ έφυγε από το βρώμικο υπόγειο της καλής κοινωνίας και υπογράμμισε την ασύδοτη πλευρά της όταν βγήκε στο φως.
Το γεγονός δε, ότι την καλλιτεχνική και κοινωνική επανάσταση την έφεραν δύο ξένοι, η Γκοτρώ και ο Σάρτζεντ, και οι δύο ομογενείς Αμερικανοί, ήταν μια πρόκληση.