WWF: Κολυμπάμε σε παραλίες με αποτσίγαρα και μικρά κομμάτια πλαστικών

Λίγους μήνες πριν οι λουόμενοι αρχίσουν να σπεύδουν μαζικά για να χαρούν τις ομορφιές της θάλασσας, τριετή έκθεση παρακολούθησης της παράκτιας ρύπανσης δείχνει ότι οι ελληνικές παραλίες «πνίγονται» κυριολεκτικά στα πλαστικά απορρίμματα με τα αποτσίγαρα να αποτελούν το No1 πλαστικό σκουπίδι.

Το πλαστικό δημιουργεί μία ολιστική ρύπανση που ξεκινά από την αρχή της ζωής του, όταν τα εργοστάσια που το κατασκευάζουν παράγουν αέρια θερμοκηπίου, όσο και στο τέλος της ζωής του, όταν ρυπαίνει τον φυσικό κόσμο και εισέρχεται με πολλούς τρόπους αόρατα στον ανθρώπινο οργανισμό μολύνοντας τον.

Η ρύπανση στις ελληνικές παραλίες είναι 20 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με την ανώτατη οριακή τιμή της ευρωπαϊκής οδηγίας

Παρά τη βελτίωση των πρακτικών διαχείρισης η συνολική ποσότητα των κακοδιαχειριζόμενων πλαστικών αποβλήτων παραμένει λίγο-πολύ αμετάβλητη λόγω της αυξανόμενης παραγωγής κάθε χρόνο.

Έκθεση του προγράμματος «Υιοθέτησε μια παραλία» καταδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος της παράκτιας ρύπανσης σε Ελλάδα και Μεσόγειο.

Το συντριπτικό ποσοστό των απορριμμάτων αυτών είναι πλαστικά με τα αποτσίγαρα να είναι το No1 σκουπίδι

Εμβαθύνοντας στην Ελλάδα, τα δεδομένα που προκύπτουν από την τριετή έκθεση του προγράμματος παρακολούθησης της παράκτιας ρύπανσης «Υιοθέτησε μια παραλία» για την περίοδο 2021-2024 είναι άκρως ανησυχητικά.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης (WWF), τα συνολικά απορρίμματα που καταγράφηκαν στο διάστημα των τριών αυτών ετών, φτάνουν τα 298.000 ανά 100 μέτρα, σε σύνολο 192 παραλιών της χώρας. Συμπερασματικά, καμία από τις παραλίες που «υιοθετήθηκαν» από εθελοντικές ομάδες ανά τη χώρα στο πλαίσιο του προγράμματος, δεν καλύπτει το ελάχιστο κριτήριο των 20 απορριμμάτων ανά 100 μέτρα για να θεωρηθεί «καθαρή», όπως ορίζεται από τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία. Αξίζει να σημειωθεί πως το συντριπτικό ποσοστό των απορριμμάτων αυτών είναι πλαστικά (83%) και συγκεκριμένα πρόκειται για είδη, όπως αποτσίγαρα, πλαστικά καπάκια, κομμάτια φελιζόλ, πλαστικά μπουκάλια, σακούλες, κ.ά.

Πολύ πάνω από τα επιτρεπτά όρια η ρύπανση των παραλιών σε Ελλάδα και Μεσόγειο

Σύμφωνα με την έκθεση του προγράμματος, το 50% των συνολικών αντικειμένων που συλλέχθηκαν και καταγράφηκαν από τον Μάρτιο του 2021 μέχρι και τον Απρίλιο του 2024 στην Ελλάδα, αποτελούνται μόλις από πέντε είδη. Tα αποτσίγαρα αποτελούν σταθερά το συχνότερο εύρημα σε όλες σχεδόν τις «υιοθετημένες παραλίες» αποτελώντας σχεδόν το 25% των συνολικών ευρημάτων. Ακολουθούν τα μικρά κομμάτια πλαστικών (αντικείμενα μεγέθους από 2,5 μέχρι 50 cm), τα πλαστικά καπάκια, τα καλαμάκια και τα κομμάτια πολυστερίνης (αφρώδες συνθετικό υλικό, πχ. φελιζόλ).

Όσον αφορά τα ευρήματα της έκθεσης για το έτος 2023-2024, η εικόνα παραμένει το ίδιο ανησυχητική. Η μέση τιμή των απορριμμάτων ανά καταγραφή στις ελληνικές παραλίες είναι 464 απορρίμματα ανά 100μ., περίπου 20 φορές περισσότερα από την ανώτατη οριακή τιμή της ευρωπαϊκής οδηγίας πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική, και 3 φορές περισσότερα σε σχέση με την ανώτατη οριακή τιμή που προβλέπεται από  τη Σύμβαση της Βαρκελώνης (COP 22).

Αντίστοιχη είναι και η κατάσταση της πλαστικής ρύπανσης και στη Μεσόγειο, καθώς οι συνολικά 469 καταγραφές που υλοποιήθηκαν σε συνολικά 338 παραλίες (2023-2024), κατέδειξαν πως το 83% των συνολικών απορριμμάτων απαρτίζεται από πλαστικά, με το γυαλί, το μέταλλο και το χαρτί να ακολουθούν σε αρκετά μικρότερες συγκεντρώσεις.

«Ιδιαίτερα ανησυχητική εικόνα για τις παραλίες της Ελλάδας»

«Τα στοιχεία που προκύπτουν από τις μετρήσεις μας σκιαγραφούν μια κυριολεκτικά απογοητευτική, αλλά και ιδιαίτερα ανησυχητική εικόνα για τις παραλίες της Ελλάδας και της Μεσογείου. Η συλλογή στοιχείων με την πολύτιμη συνεισφορά εκατοντάδων εθελοντικών ομάδων σε τέσσερις μεσογειακές χώρες μάς δίνει τη δυνατότητα να έχουμε μια πλατφόρμα με δημόσια, επικαιροποιημένα και εύκολα προσβάσιμα επιστημονικά δεδομένα. Τα στοιχεία υπάρχουν και ανανεώνονται τακτικά. Είναι στο χέρι των κυβερνήσεων να αποφασίσουν αν θα τα αξιοποιήσουν και αν θα αναλάβουν αποφασιστική δράση ή θα συνεχίσουν να κρύβονται πίσω από το επιχείρημα της “έλλειψης δεδομένων”», αναφέρει ο υπεύθυνος του προγράμματος «Υιοθέτησε μια παραλία», Κωνσταντίνος Τσουκαλάς.

Η μέση τιμή των απορριμμάτων ανά καταγραφή στις ελληνικές παραλίες είναι 464 απορρίμματα ανά 100μ..

«Υιοθέτησαν» 192 παραλίες

Το πρόγραμμα «Υιοθέτησε μια παραλία» είναι ένα πρόγραμμα «επιστήμης των πολιτών» (citizenscience), που βασίζεται στην πολύτιμη βοήθεια ομάδων πολιτών που εκπαιδεύονται από στελέχη του WWF στη διαδικασία παρακολούθησης και ολοκληρωμένης καταγραφής των απορριμμάτων. Υλοποιείται στη χώρα μας από το 2021, και έως σήμερα, έχει καταφέρει να κινητοποιήσει 173 εθελοντικές ομάδες σε όλη τη χώρα που «υιοθέτησαν» συνολικά 192 παραλίες και υλοποίησαν 434 δράσεις συλλογής και καταγραφής απορριμμάτων.

Το 2023, το πρόγραμμα επεκτάθηκε σε Τουρκία και Τυνησία, με τη βοήθεια των εθνικών γραφείων του WWF στις συγκεκριμένες χώρες, ενώ το 2024, ακόμα μια μεσογειακή χώρα, η Ιταλία, προστέθηκε στην πρωτοβουλία. Με αφορμή την πρώτη επέκταση του προγράμματος σε Τουρκία και Τυνησία, η φετινή έκθεση περιλαμβάνει επιπλέον, ετήσια απολογιστικά δεδομένα για την παράκτια ρύπανση και για τις δύο αυτές χώρες (2023-2024), προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο, μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το μέγεθος του προβλήματος σε αυτά τα τμήματα της Μεσογείου.

68 κιλά πλαστικών κατά κεφαλήν…

Θυμίζουμε πως πρόσφατη έρευνα της περιβαλλοντικής οργάνωσης έδειξε πως η Ελλάδα παράγει περίπου 700.000 τόνους πλαστικών απορριμμάτων ετησίως ή 68 κιλά πλαστικών κατά κεφαλήν.

Η εισροή τουριστών στις παραθαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας αυξάνει την παραγωγή απορριμμάτων έως και 26% κατά την περίοδο αιχμής, ενώ μόλις το 8% των πλαστικών απορριμμάτων ανακυκλώνεται…

Εκτιμάται πως κάθε χρόνο διαρρέουν στο περιβάλλον σχεδόν 40.000 τόνοι πλαστικών απορριμμάτων. Από αυτά, 11.500 τόνοι καταλήγουν στις ελληνικές θάλασσες και σχεδόν το 70% αυτών των πλαστικών απορριμμάτων ρυπαίνει κάθε χρόνο τις ελληνικές ακτές.

Η ελληνική οικονομία υπολογίζεται πως χάνει περίπου 26 εκατομμύρια ετησίως εξαιτίας της πλαστικής ρύπανσης, καθώς αυτή επηρεάζει την τουριστική, τη ναυτιλιακή αλλά και την αλιευτική οικονομία.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, τα μικροπλαστικά βρίσκονται πλέον παντού, με αποτέλεσμα όλοι οι άνθρωποι να είμαστε εκτεθειμένοι στην πλαστική ρύπανση (!). Μάλιστα, εκτιμάται πως καθένας από εμάς καταπίνει χωρίς να το γνωρίζει ποσότητες πλαστικού με τη μορφή μικροπλαστικών…

Παραλίες σε Ελλάδα και Μεσόγειο «πνίγονται» στα πλαστικά.

Παραμένει στο περιβάλλον για εκατοντάδες χρόνια

Όπως επισημαίνουν από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF, το πλαστικό είναι ένα υλικό με ιδιαίτερα προβληματικές ιδιότητες. Είναι ελαφρύ κι άρα παρασύρεται εύκολα. Είναι ανθεκτικό κι άρα δεν αποσυντίθεται στο φυσικό περιβάλλον, παραμένοντας εκεί για δεκάδες ή εκατοντάδες χρόνια.

Και γιατί είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα; Επειδή, όπως λένε από την περιβαλλοντική οργάνωση, πέρα του ότι το πλαστικό είναι ένα υλικό με προβληματικές ιδιότητες, είναι επίσης ένα υλικό για το οποίο δεν έχουν δοθεί λύσεις για την αποτελεσματική διαχείρισή του.