Αντί για γιορτή εθνικής ομοψυχίας στις ΗΠΑ, η χθεσινή ημέρα έμοιαζε περισσότερο με υπενθύμιση μιας βαθιάς, πολύπλευρης κρίσης και ενός έντονου διχασμού
Υπό κανονικές συνθήκες οι φετινοί εορτασμοί της 4ης Ιουλίου για τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησία των ΗΠΑ θα ήταν μια γιορτή εθνικής ομοψυχίας, με μια βαθιά ανάσα ελευθερίας έπειτα από δύο χρόνια πανδημίας.
Η πόλη Άκρον στο Οχάιο κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά τις οργισμένες αντιρατσιστικές διαδηλώσεις για τη δολοφονία (ακόμη) ενός άοπλου νεαρού Αφροαμερικανού από αστυνομικούς.
Ήταν μόνο τρεις από τις πολλές πτυχές μιας υπερδύναμης σε κρίση, που οδηγείται στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου μέσα σε κλίμα ακραίας πόλωσης, κοινωνικής αναταραχής και αστάθειας.
Η Ιστορία από την… ανάποδη
Η Αμερικανική Επανάσταση κατά των Βρετανών αποικιοκρατών τον 18ο αιώνα κράτησε συνολικά 8 χρόνια, από το 1975 έως το 1783. Όμως η πιο αποφασιστική κίνηση έγινε στις 4 Ιουλίου του 1976 στη Φιλαδέλφεια, όταν επικυρώθηκε το τελικό σχέδιο της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ από το Δεύτερο Ηπειρωτικό Κογκρέσο.
Αφορμή για τον πόλεμο ήταν η βαριά φορολογία που επέβαλαν οι Βρετανοί στις 13 αποικίες τους στη βόρεια αμερικανική ήπειρο, προκαλώντας την αγανάκτηση των κατοίκων. Και δη των πιο εύπορων, που ήθελαν να απελευθερωθούν από την οικονομική κηδεμονία του βρετανικού στέμματος.
Σχεδόν δυόμισι αιώνες μετά, η ακρίβεια που «τσακίζει» τα αμερικανικά νοικοκυριά -κάνοντας κατά 17% ακριβότερο το φετινό εορταστικό τραπέζι– μπορεί μεν να αποδίδεται βολικά από την κυβέρνηση Μπάιντεν εξ ολοκλήρου σε έναν άλλο, σύγχρονο εξωτερικό εχθρό: τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν.
Η μεγαλύτερη ωστόσο υπαρξιακή απειλή για το εορτάζον έθνος φαίνεται ότι σήμερα βρίσκεται εντός των «τειχών» του.
Με τις ΗΠΑ ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο ενόψει της κάλπης του Νοεμβρίου, το 85% των Αμερικανών -Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών- δηλώνουν σε τελευταίες δημοσκοπήσεις πως θεωρούν ότι έχει πάρει λάθος κατεύθυνση η χώρα. Κάθε πλευρά βάσει της δική της θεώρησης…
Σημαντικός παράγοντας -και μοναδικός ίσως κοινός παρονομαστής- είναι σαφώς η οικονομία. Ο πληθωρισμός «πετά» σε υψηλό 40ετίας. Το κόστος διαβίωσης έχει εκτιναχθεί, κάνοντας την καθημερινότητα δυσβάσταχτη για όλο και πιο πολλούς.
Όμως αυτό που πλέον προβάλει ως ακόμη πιο σοβαρή απειλή είναι μια διαρκώς επιδεινούμενη θεσμική κρίση.
«Λάδι στη φωτιά» του διχασμού
Οι πρόσφατες αλυσιδωτές αποφάσεις της συντηρητικής πλειοψηφίας του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ (6 προς 3, ενισχυμένη δια… χειρός Ρεπουμπλικανών και Τραμπ) δημιουργούν βαθιές ρωγμές σε μια ήδη διχασμένη κοινωνία, όπου οι μνήμες είναι ακόμη νωπές από απανωτά εθνικά σοκ το τελευταίο ενάμιση έτος.
Από τη σχεδόν ανεμπόδιστη εισβολή εξτρεμιστών υποστηρικτών του Ντόναλντ Τραμπ στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021. Έως το σχεδόν καθημερινό πια λουτρό αίματος στην αμερικανική επικράτεια λόγω μισαλλοδοξίας και μιας ουσιαστικά ανεξέλεγκτης οπλοκατοχής.
Μοχλεύοντας τώρα τα πιο συντηρητικά ένστικτα της αμερικανικής κοινωνίας, το Ανώτατο Δικαστήριο έχει εκδώσει τις τελευταίες ημέρες μια σειρά αποφάσεων εξόφθαλμα υπερσυντηρητικών και βαθιά πολιτικών. Ο αντίκτυπός τους θα είναι αισθητός για δεκαετίες.
Παρά τη σχετική ρητή πρόβλεψη στην Πρώτη Τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος, αποδυνάμωσε τον διαχωρισμό Κράτους-Εκκλησίας ανοίγοντας το δρόμο για την καθιέρωση της χριστιανικής προσευχής στα δημόσια σχολεία. Πρόκειται για έναν από τους πλέον μακροχρόνιους στόχους της χριστιανικής Δεξιάς.
Επικαλούμενο αντίθετα τη Δεύτερη Τροπολογία περί οπλοκατοχής, έκρινε αντισυνταγματικό νόμο του 1913 για αυστηρούς περιορισμούς στην οπλοφορία στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, επιτρέποντας έτσι αδιακρίτως στους πολίτες να φέρουν κρυμμένα όπλα σε δημόσιους χώρους.
Κατέστησε σχεδόν αδύνατο για τους Αμερικανούς να μηνύσουν ομοσπονδιακούς αξιωματικούς επιβολής του νόμου που παραβιάζουν τα συνταγματικά τους δικαιώματα.
Περιόρισε τις κυβερνητικές εξουσίες για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου από τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Έβαλε κοντολογίς «πλάτη» στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και «τρικλοποδιά» στην πολιτική Μπάιντεν κατά της κλιματικής αλλαγής.
Όμως το μεγαλύτερο πολιτικό «ξεγύμνωμα» για τον θεματοφύλακα του αμερικανικού Συντάγματος -με τη σημερινή του σύνθεσή του- φαίνεται ότι δεν έχει ακόμη γίνει.
Το επόμενο colpo grosso;
Για την επόμενη περίοδο, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε να εκδικάσει προσφυγή της ελεγχόμενης από τους Ρεπουμπλικανούς πολιτειακής Βουλής της Βόρειας Καρολίνας.
Η υπόθεση θα μπορούσε να ανατρέψει τους εκλογικούς νόμους σε ολόκληρη τη χώρα.
Πρακτικά αφορά την ακραία «θεωρία ανεξάρτητης πολιτειακής νομοθετικής εξουσίας», βάσει της οποίας το επιτελείο του Ντόναλντ Τραμπ επιχείρησε να ανατρέψει τη λαϊκή ψήφο στις προεδρικές εκλογές του 2020 σε τουλάχιστον επτά πολιτείες.
Τυχόν απόφαση του υπέρ του αιτήματος των Ρεπουμπλικανών της Βόρειας Καρολίνας θα ανοίξει ένα εκλογικό «κουτί της Πανδώρας» στις ΗΠΑ.
Θα δώσει ευρείες εξουσίες στα νομοθετικά σώματα της πολιτείας -και κατ’ επέκταση και άλλων- επί των ομοσπονδιακών εκλογών, περιορίζοντας την δυνατότητα των πολιτειακών δικαστηρίων να επανεξετάσουν τις αποφάσεις.
Πρωτίστως, δε, θα νομιμοποιήσει πολιτικά και νομικά τις μεθοδεύσεις Τραμπ.
Η ετυμηγορία αναμένεται την επόμενη άνοιξη, σχεδόν ενάμιση χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2024, για τις οποίες ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται έτοιμος να θέσει υποψηφιότητα.
Λέγεται μάλιστα ότι σκοπεύει να το κάνει άμεσα, πριν ολοκληρώσει το έργο της η ειδική εξεταστική επιτροπή της ομοσπονδιακής Βουλής των Αντιπροσώπων για την περσινή επίθεση στο Καπιτώλιο.
Η αντιπρόεδρος της επιτροπής, Λιζ Τσέινι -κόρη του πρώην αντιπροέδρου Ντικ Τσέινι, ένα από τα δύο μέλη των Ρεπουμπλικανών στις εννιαμελή σύνθεση και σφοδρή εσωκομματική επικρίτρια του Τραμπ- εξέφρασε την πεποίθηση ότι ο πρώην πρόεδρος θα μπορούσε να παραπεμφθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης, ώστε να ανοίξει θεωρητικά ο δρόμος για την ποινική δίωξή του.
Κι αν και πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μετά τις τελευταίες αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου ενισχύθηκε η συσπείρωση της εκλογικής βάσης των Δημοκρατικών, πολλοί αναλυτές αναρωτιούνται εάν αυτό θα φανεί τελικά στις κρίσιμες κάλπες του Νοέμβρη.