Από την Ιλλυρική στη σύγχρονη Αλβανία – Σπάνιο μαυσωλείο Ρωμαίου ευγενούς ήρθε στο φως

Αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα σπάνιο ρωμαϊκό μαυσωλείο στη βορειοανατολική Αλβανία, το οποίο, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, ανήκε σε έναν ανώτερης τάξης πολίτη ονόματι Γελλιανός. Η ανακάλυψη θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς πρόκειται για το πρώτο μνημειώδες ταφικό οικοδόμημα της ρωμαϊκής περιόδου που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στη χώρα, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Πολιτισμού, Μπλέντι Γκόντζια.

Αρχαιολόγοι εργάζονται στον πρώτο ανακαλυφθέντα μνημειώδη τάφο στην Αλβανία, ο οποίος, όπως υποστηρίζουν, μπορεί να είναι μαυσωλείο που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή περίοδο (3ος–4ος αιώνας μ.Χ.), στο Στρικτσάν της Αλβανίας, 4 Σεπτεμβρίου 2025. REUTERS/Florion Goga

Αρχαιολόγοι εργάζονται στον πρώτο ανακαλυφθέντα μνημειώδη τάφο στην Αλβανία, ο οποίος, όπως υποστηρίζουν, μπορεί να είναι μαυσωλείο που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή περίοδο (3ος–4ος αιώνας μ.Χ.), στο Στρικτσάν της Αλβανίας, 4 Σεπτεμβρίου 2025. REUTERS/Florion Goga

Η ανασκαφή ξεκίνησε από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας της Αλβανίας τον περασμένο μήνα, ύστερα από αναφορές κατοίκων του χωριού Στρικτσάν, οι οποίοι είχαν παρατηρήσει έναν ασυνήθιστο σχηματισμό πέτρας σε ένα οροπέδιο. Το μνημείο χρονολογείται στον 3ο ή 4ο αιώνα μ.Χ., έχει μήκος περίπου 9 μέτρα και πλάτος 6 μέτρα, και αποτελείται από τρία τμήματα: σκάλα, προθάλαμο και ταφικό θάλαμο. Στον θάλαμο εντοπίστηκαν τα λείψανα δύο ατόμων, με την ελληνική επιγραφή σε τοίχο από ασβεστόλιθο να επιβεβαιώνει το όνομα του Γελλιανού. Ο δεύτερος νεκρός εκτιμάται πως ήταν πιθανότατα συγγενικό πρόσωπο.

«Η επιγραφή μας λέει ότι ο άνθρωπος που θάφτηκε εδώ ονομαζόταν Γελλιανός, όνομα χαρακτηριστικό της ρωμαϊκής περιόδου», δήλωσε στο Reuters ο επικεφαλής αρχαιολόγος Έρικσον Νικόλι. «Δεν είμαστε βέβαιοι για τη δεύτερη ταφή, αλλά πιθανόν πρόκειται για μέλος της οικογένειας».

@reutersArchaeologists in Albania have discovered a large Roman burial chamber dating from the third to fourth century A.D., the first of its kind found in the Balkan country that was once part of the Roman Empire. #albania #romantomb #tomb #archeologists #romanempire♬ original sound – Reuters

Tι βρέθηκε στον τάφο

Η διακόσμηση του μνημείου είναι ιδιαίτερα περίτεχνη, με σκαλίσματα στις άκρες των τοίχων και της στέγης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μια δεύτερη επιγραφή, αφιερωμένη στον Δία, τον ρωμαϊκό θεό του ουρανού – η πρώτη αυτού του είδους που έχει ανακαλυφθεί στην περιοχή. Επιπλέον, άλλες επιγραφές βρέθηκαν διάσπαρτες γύρω από το σημείο, οι οποίες ενδέχεται να προέρχονται από διαφορετικό μνημείο.

Αρχαιολόγοι εργάζονται στον πρώτο ανακαλυφθέντα μνημειώδη τάφο στην Αλβανία, ο οποίος, όπως υποστηρίζουν, μπορεί να είναι μαυσωλείο που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή περίοδο (3ος–4ος αιώνας μ.Χ.), στο Στρικτσάν της Αλβανίας, 4 Σεπτεμβρίου 2025. REUTERS/Florion Goga

Αρχαιολόγοι εργάζονται στον πρώτο ανακαλυφθέντα μνημειώδη τάφο στην Αλβανία, ο οποίος, όπως υποστηρίζουν, μπορεί να είναι μαυσωλείο που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή περίοδο (3ος–4ος αιώνας μ.Χ.), στο Στρικτσάν της Αλβανίας, 4 Σεπτεμβρίου 2025. REUTERS/Florion Goga

Ο αρχαιολόγος Έρικσον Νικόλι χειρονομεί καθώς μαζί με τους συναδέλφους του εργάζονται στον πρώτο ανακαλυφθέντα μνημειώδη τάφο στην Αλβανία, ο οποίος, όπως υποστηρίζουν, μπορεί να είναι μαυσωλείο που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή περίοδο (3ος–4ος αιώνας μ.Χ.), στο Στρίκσαν της Αλβανίας, 4 Σεπτεμβρίου 2025. REUTERS/Florion Goga

Η βόρεια Αλβανία υπήρξε τμήμα της αρχαίας Ιλλυρίας, που περιλάμβανε επίσης τμήματα της σημερινής Κροατίας, Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και Μαυροβουνίου. Οι Ιλλυριοί ήταν ινδοευρωπαϊκός λαός οργανωμένος σε φυλές, κάποιες από τις οποίες ενώθηκαν σε βασίλεια. Οι πόλεμοι με τη Ρώμη στους 3ο και 2ο αιώνα π.Χ. κατέληξαν στην πλήρη κατάκτηση της Βαλκανικής, ενώ, παρότι η περιοχή επηρεάστηκε έντονα από τον ρωμαϊκό πολιτισμό, οι Ιλλυριοί προσπάθησαν να διατηρήσουν τη γλώσσα και τις παραδόσεις τους.

Η ελληνική επιγραφή στον τοίχο του μαυσωλείου

Παρά το γεγονός ότι ο τάφος είχε συληθεί δύο φορές –μία στην αρχαιότητα και μία στη σύγχρονη εποχή, όταν άγνωστοι χρησιμοποίησαν μηχανήματα για να μετακινήσουν βράχο και να αποκτήσουν πρόσβαση– οι αρχαιολόγοι ανέσυραν σημαντικά ευρήματα: γυάλινα πιάτα, μαχαίρια, αντικείμενα από κόκαλο, αλλά και ένα κομμάτι υφάσματος κεντημένο με χρυσή κλωστή. Το τελευταίο εύρημα επιβεβαιώνει, σύμφωνα με τον επικεφαλής της ανασκαφής Έρικσον Νικόλι, ότι ο νεκρός ανήκε στην ανώτερη κοινωνική τάξη της εποχής.

«Βρήκαμε επίσης κομμάτι υφάσματος κεντημένο με χρυσή κλωστή, γεγονός που επιβεβαιώνει την εκτίμησή μας ότι πρόκειται για άτομο ανώτερης τάξης», σχολίασε ο Νικόλι.

Η ανακάλυψη έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον στην τοπική κοινωνία και ήδη πλήθος κατοίκων επισκέπτεται το σημείο. Οι αλβανικές αρχές σχεδιάζουν να εντάξουν το μνημείο στον τουριστικό χάρτη της χώρας, ενισχύοντας περαιτέρω τη ραγδαία αναπτυσσόμενη τουριστική βιομηχανία της Αλβανίας.

*Με πληροφορίες από: The Smithsonian Magazine