Δήμος Αθηναίων Vs Κυβέρνησης – Η κλιμάκωση μιας αντιπαράθεσης με όχημα τη Βασιλίσσης Ολγας

Μετωπική σύγκρουση Δήμου Αθηναίων και κυβέρνησης, προκαλεί το θέμα του ανοίγματος της Βασιλίσσης Ολγας ως δρόμου ήπιας κυκλοφορίας.

Μετά την κοινή ανακοίνωση τριών υπουργείων στις 29 Αυγούστου, στην οποία αναφερόταν ότι «τα Υπουργεία Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Πολιτισμού, Υποδομών & Μεταφορών επισημαίνουν ότι προτεινόμενες παρεμβάσεις στον εγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας της οδού Βασιλίσσης Ολγας προϋποθέτουν εκ νέου αποφάσεις των αρμόδιων υπηρεσιών των συναρμόδιων Υπουργείων [….] Επομένως, οι σχετικές πρωτοβουλίες του Δήμου Αθηναίων, όπως ανακοινώθηκαν, δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα. Ο Δήμος καλείται να τηρήσει τις προβλεπόμενες από το θεσμικό πλαίσιο διαδικασίες», σειρά πήρε την Δευτέρα 1/9 το πρωί, συνέντευξη Τύπου στο Δημαρχείο Αθηνών.

Τη συνέντευξη, στην οποία συμμετείχαν δήμαρχοι και μέλη της αυτοδιοίκησης και άλλων περιοχών (Ζωγράφου, Αγιου Δημητρίου, Μοσχάτου- Ταύρου, Νεάπολης- Συκεών) διοργάνωσε η παράταξη «Αυτοδιοίκηση Τώρα», επικεφαλής της οποίας είναι ο δήμαρχος Αθηναίων. Θέμα της συνέντευξης, σύμφωνα με τον δήμαρχο ήταν «η απαξίωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την κυβέρνηση».

Οσον αφορά το θέμα του ανοίγματος της Βασιλίσσης Ολγας τον ερχόμενο Νοέμβριο, ο κ. Δούκας απάντησε πως έχουν τηρηθεί όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες για το έργο.

Οπως σημείωσε ο κ. Δούκας: «Η διαδικασία που ακολουθήσαμε με τη Βασιλισσής Ολγας είναι σύννομη και η προβλεπόμενη που ακολουθείται σε αυτές τις περιπτώσεις. Η Ανάπλαση Α.Ε είναι η υπεύθυνη του έργου, το οποίο υλοποιείται υπό την επίβλεψη της. Η Ανάπλαση ενημέρωνε σε κάθε στάδιο του έργου, όλα τα υπουργεία και τους εμπλεκόμενους φορείς για τα βήματα που γίνονταν. Είναι εν ολίγοις ένα έργο της ίδιας της κυβέρνησης».

Οπως πρόσθεσε ο δήμαρχος: «Δεν ήρθε ποτέ εισερχόμενο μήνυμα ούτε σε εμένα, ούτε στους υπεύθυνους της Ανάπλασης που να εκφράζει κάποια αντίρρηση».

Ο κ. Δούκας υπενθύμισε ακόμα πως δεν υφίσταται Προεδρικό Διάταγμα ή υπουργική απόφαση που να ορίζει ότι η Βασιλίσσης Ολγας είναι πεζόδρομος.

Ενα έργο με έντονη (πολιτική) προϊστορία

Η πολιτική προϊστορία του έργου εξηγεί πολλά για το πως έφτασε να απειλείται στο παρά ένα (σύμφωνα με τον δήμαρχο, η κυκλοφορία των οχημάτων θα ξεκινήσει στις αρχές του Νοεμβρίου), το άνοιγμα της Βασιλίσσης Ολγας. Μέχρι το 2020 η Βασιλίσσης Όλγας ήταν ο δρόμος που συνέδεε την Βασιλέως Κωνσταντίνου με τη Βασιλίσσης Σοφίας. Προ πενταετίας, ο τότε δήμαρχος της Αθήνας, Κώστας Μπακογιάννης αποφάσισε η λεωφόρος να κλείσει για τα αυτοκίνητα και να ενταχθεί στα πιλοτικά μέτρα εφαρμογής του «Μεγάλου Περιπάτου».

Τα έργα πεζοδρόμησης της Βασιλίσσης Ολγας ξεκίνησαν το 2023. Τον διαγωνισμό έτρεξε η Ανάπλαση Αθήνα Α.Ε., η οποία είχε την ευθύνη να σχεδιάζει και να αναθέτει έργα για λογαριασμό του Δήμου Αθηναίων.

Ο Χάρης Δούκας είχε συμπεριλάβει την επαναλειτουργία της Ολγας στο προεκλογικό πρόγραμμα του. Λίγο πριν αναλάβει τη διοίκηση της Αθήνας, τροπολογία τού αφαίρεσε τον έλεγχο της ανώνυμης εταιρείας (Ανάπλαση Α.Ε) αφού καταργήθηκε το προνόμιο του εκάστοτε δημάρχου να διατηρεί τη θέση του προέδρου της εταιρείας.

Η Ανάπλαση Α.Ε μετασχηματίστηκε τότε σε φορέα που αναλαμβάνει έργα σε όλη τη χώρα (γι’ αυτό και ο κ. Δούκας έκανε λόγο για «έργο της ίδιας της κυβέρνησης» στη συνέντευξη Τύπου).

Η αρχική κυκλοφοριακή μελέτη για την Βασιλίσσης Όλγας περιλάμβανε τη διέλευση τρόλεϊ και οχημάτων που εξυπηρετούν το Ζάππειο και το κολυμβητήριο. Ειδικότερα, από το 2013, με απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου μετά από αίτηση του διοικητικού συμβουλίου του Ζαππείου, επιτρέπεται η είσοδος και η έξοδος των οχημάτων από τη λωρίδα του τρόλεϊ για να εξυπηρετείται η Αίγλη.

Ανάλογο αίτημα για την είσοδο και την έξοδο οχημάτων από τη λωρίδα καθόδου του τραμ έγινε επίσης δεκτό για τον Ομιλο Αντισφαίρισης. Οπως ανέφερε στη συνέντευξη Τύπου ο κ. Δούκας, η ειδική εξαίρεση για το Ζάππειο και το κολυμβητήριο οδήγησε σε μια «πριβέ» χρήση του δρόμου, για συγκεκριμένους πολίτες.

«Στη λογική μας παράνομο είναι να υπάρχουν πριβέ δρόμοι» τόνισε, εξηγώντας πως αφού ήδη υπάρχουν εξαιρέσεις, πρέπει να επιτραπεί και για τους κατοίκους της Αθήνας, η χρήση του δρόμου.

Υπενθυμίζεται πως η παρούσα μελέτη του δήμου προβλέπει:

-Αρση της απαγόρευσης δεξιάς στροφής για τη γενική κυκλοφορία από την Αρδηττού προς την Αθανασίου Διάκου στη διασταύρωση των οδών Αρδηττού – Αθανασίου Διάκου – Καλλιρρόης – Λ. Βουλιαγμένης με κατάργηση της υφιστάμενης σήμανσης.

-Αρση απαγόρευσης αριστερής στροφής για τη γενική κυκλοφορία από την Αθανασίου Διάκου προς την Αρδηττού στη διασταύρωση των οδών Αρδηττού – Αθανασίου Διάκου – Καλλιρρόης – Λ. Βουλιαγμένης.

Ενεργοποίηση των πολιτών προαναγγέλλει ο δήμαρχος – «Θα προχωρήσουμε»

Πίσω, στο φλέγον ερώτημα του τι θα πράξει ο δήμος στην περίπτωση που έρθει μια αρνητική γνωμοδότηση ή κάποιο μπλοκάρισμα του ανοίγματος της Βασιλίσσης Ολγας, ο κ. Δούκας έδωσε μια ξεκάθαρη απάντηση:

«Πιστεύουμε ότι είναι ένα έργο που θα βοηθήσει σημαντικά στην αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας και βεβαίως θα προχωρήσουμε. Εδώ είμαστε για να βελτιώσουμε την ποιότητας ζωής. Δε μπορούμε να πάμε κόντρα στην ποιότητα ζωής και κόντρα στη θέληση των πολιτών να μειωθεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα στη συγκεκριμένη ζώνη».

Την ίδια στιγμή δήλωσε πρόθυμος να συζητήσει με τους εμπλεκομένους υπουργούς το θέμα: «Δεν είναι ώρα για άσκοπες συγκρούσεις, Θέλουμε συνεργασία με την κυβέρνηση. Είμαστε εδώ για να συζητήσουμε με όποιον έχει οποιαδήποτε αμφιβολία. Αν θέλει κάποιος να του δώσουμε δεδομένα και στοιχεία, εδώ είμαστε».

Παρόλα αυτά, υπογράμμισε πως αν τελικά το έργο συναντήσει εμπόδια και καθυστερήσεις στην παράδοση του στους πολίτες, ο ίδιος θα κινητοποιήσει τους δημότες της Αθήνας. Οπως το έθεσε: «Θα απευθυνθούμε στους πολίτες μέσα από πρωτοβουλίες. Θα δώσουμε τον λόγο στους πολίτες».

Το με ποια μορφή θα γίνει αυτό δεν έγινε σαφές, όμως, το πιο πιθανό είναι να ενεργοποιηθούν καλέσματα, ανακοινώσεις, ή και παραστάσεις διαμαρτυρίας από τους κατοίκους της Αθήνας που είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι και υπέρμαχοι της λειτουργίας της Βασιλίσσης Όλγας ως δρόμου ήπιας κυκλοφορίας, δηλαδή των κατοίκων Παγκρατίου, Βύρωνα και ειδικά των κατοίκων της Πλάκας.

Σε αυτό το πλαίσιο, με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται το συμμετοχικό εργαστήρι σχεδιασμού του δήμου με τίτλο «Ανοιχτή Γειτονιά 15 λεπτών» την Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου, στην 1η Δημοτική Κοινότητα, στο 1ο Πρότυπο Γυμνάσιο Αθηνών, στην οδό Αδριανού στην Πλάκα, όπου τον λόγο θα έχουν οι Αθηναίοι οι οποίοι θέλουν το άνοιγμα της Βασιλίσσης Ολγας περισσότερο από όλους.

Με το βλέμμα στον ΟΑΣΑ- Ανακοίνωση από τους ηλεκτροδηγούς ΤΡΑΜ

Σε κάθε περίπτωση, ο δήμος γνωρίζει πως η έγκριση του ΟΑΣΑ είναι ένα βασικό, κρίσιμο βήμα για τη λειτουργία της Βασιλίσσης Ολγας ως δρόμου ήπιας κυκλοφορίας. Χωρίς αυτήν, το άνοιγμα της οδού δεν θα είναι εφικτό.

Ο ΟΑΣΑ έχει ενημερωθεί ήδη από τον περασμένο Ιούλιο για το έργο. Σε εκείνη τη φάση, η απάντηση από τον οργανισμό ήταν πως έπρεπε πρώτα να εγκριθεί η μελέτη από το δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας- η ψήφιση της πρότασης έγινε τελικά στις 27 Αυγούστου.

Οπως όμως σημείωσε, με νόημα, ο κ. Δούκας: «Αν ο ΟΑΣΑ έδωσε έγκριση για μια χωρίς οχήματα χρήση της Ολγας, για μια έκτακτη ρύθμιση, την περίοδο του κορονοϊού, αναμένουμε να δοθεί και τώρα έγκριση που υπάρχει μια ολοκληρωμένη κυκλοφοριακή μελέτη»

Με τα βλέμματα στραμμένα τώρα στον ΟΑΣΑ, αίσθηση πρόκαλεσε λίγο πριν τη συνέντευξη τύπου, η ανακοίνωση του Σωματείου Ηλεκτροδηγών ΤΡΑΜ, οι οποίοι εξέφρασαν την αντίθεση τους με το άνοιγμα του δρόμου.

Στην ανακοίνωση τους ανάμεσα σε άλλα σημειώνουν και τα εξής:

«Η συγκεκριμένη πρόταση παραβιάζει κατάφωρα το θεσμοθετημένο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας και τη μελέτη για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων. Σύμφωνα με αυτά τα σχέδια, η Λεωφόρος Βασιλίσσης Ολγας προβλέπεται να είναι ένας χώρος αφιερωμένος στους πεζούς και στους ποδηλάτες, με πλήρη πεζοδρόμηση και στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (Τραμ, Τρόλεϊ). Η επαναφορά της κυκλοφορίας των ΙΧ σε αυτόν τον άξονα όχι μόνο ακυρώνει το όραμα για μια πιο ανθρώπινη και καθαρή πόλη, αλλά και επιβαρύνει τα δημόσια μέσα μεταφοράς προς όφελος του αυτοκινήτου.

Το Σωματείο Ηλεκτροδηγών Τραμ Αττικής καλεί να παρέμβουν άμεσα το υπουργείο Μεταφορών, «ώστε να πάρει θέση και να μην επιτρέψει αυτή την απαράδεκτη απόφαση του Δήμου Αθηναίων» αλλά και τον ΟΑΣΑ και τη ΣΤΑΣΥ. «Δηλώνουμε προς κάθε κατεύθυνση ότι βρισκόμαστε σε πλήρη ετοιμότητα για οποιαδήποτε νομική ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας, για να διαφυλάξουμε τη βιωσιμότητα του αστικού περιβάλλοντος και τα δικαιώματα των πολιτών για σύγχρονες και λειτουργικές δημόσιες συγκοινωνίες», καταλήγει η ανακοίνωση.

Πηγές του in στον δήμο της Αθήνας, είδαν στη συγκεκριμένη ανακοίνωση, τη δεδομένη χρονική στιγμή, μια προσπάθεια δημιουργίας κλίματος εν όψει της απάντησης του ΟΑΣΑ, μιας και οι εργαζόμενοι του ΤΡΑΜ καλούν τον ΟΑΣΑ να αποφανθεί αρνητικά για τη λειτουργία του δρόμου, χωρίς να προβάλλουν κάποια αντίρρηση που να σχετίζεται με τεχνικό πρόβλημα ή εμπόδιο που να δημιουργείται στην λειτουργία του μέσου μεταφοράς, από την ήπια κυκλοφορία της Βασιλίσσης Ολγας. Οπως μας είπαν: «Η αντίρρηση των εργαζομένων αφορά τη φιλοσοφία του έργου».

Οι πολλές απαιτούμενες αδειοδοτήσεις

Σε κάθε περίπτωση, οι πολλές αδειοδοτήσεις και οι επαναδειοδοτήσεις δεν είναι κάτι το ξένο ή το πρωτόγνωρο στα έργα ανάπλασης και οδικής κυκλοφορίας. Το αντίθετο. Οπως εξηγεί στο in, ο Παναγιώτης Παπαντωνίου, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Πρώην Πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων η κοινή ανακοίνωση των τριών υπουργείων ανέδειξε ακριβώς αυτό: την πολυαρχία και το πλήθος των εμπλεκομένων φορέων που απαιτούνται για να εφαρμοσθεί στην πράξη μια κυκλοφοριακή παρέμβαση.

«Για να εφαρμοστεί μια μελέτη απαιτούνται τρεις εσωτερικές ψηφοφορίες εντός του Δήμου και στη συνέχεια ακολουθούν εγκρίσεις από τον ΟΑΣΑ, την Αποκεντρωμένη διοίκηση, την Περιφέρεια, την Τροχαία και από τρία Υπουργεία. Μια χρονοβόρα διαδικασία που οδηγεί σε καθυστερήσεις και αδιέξοδα».

Ο ίδιος μάλιστα αναφέρει πως ως πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων είχε εισηγηθεί τη θεσμοθέτηση ενός Μητροπολιτικού Φορέα Μεταφορών για την Αττική, που θα έχει ως στόχο την ενιαία αντιμετώπιση όλων των σχετικών με τις μετακινήσεις θεμάτων. Οπως σημειώνει μάλιστα ο κ. Παπαντωνίου, η δημιουργία του εν λόγω φορέα είχε ανακοινωθεί από την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Μεταφορών το 2022 αλλά έκτοτε το θέμα έχει παγώσει.

Οσον αφορά τη λειτουργία της Βασιλίσσης Ολγας ως δρόμου ήπιας κυκλοφορίας, οπως εξηγεί ο ίδιος, η λωρίδα κίνησης υφίσταται και στον αρχικό σχεδιασμό της Ολγας, ενώ το πλάτος του δρόμου είναι τόσο μεγάλο που επιτρέπει να συνυπάρχουν ανεμπόδιστα πεζοί με οχήματα και ΜΜΜ.

Πάντως, ο αντιδήμαρχος υποδόμων της Αθήνας, Ανδρέας Γραμματικογιάννης λέει μιλώντας στο in πως «Βάσει νομοθεσίας, στην αδειοδοτική διαδικασία ενός τέτοιου έργου, δεν εμπλέκεται ούτε το υπουργείο Πολιτισμού, ούτε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας».

Σημειώνεται πως το ΥΠΠΟ, έχει γνωμοδοτήσει θετικά για τον τον αρχικό σχεδιασμό του έργου. Οπως όμως αναφέρεται στην ανακοίνωση των τριών υπουργείων: «Η οδός Βασιλίσσης Ολγας βρίσκεται εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της Αθήνας, ενώ κατά τη διάρκεια του εν εξελίξει έργου της ανάπλασης έχουν αποκαλυφθεί σημαντικές αρχαιότητες, οι οποίες συντηρούνται και αναδεικνύονται. Συγχρόνως, αποτελεί κοινόχρηστο χώρο ιδιαίτερης σημασίας».

Οντως, σημαντικές αρχαιότητες αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια των έργων της ανάπλασης στο πεζοδρομημένο κομμάτι της Βασιλίσσης Ολγας. Κατά τον δήμο, δεν απαιτείται νέα έγκριση από το ΥΠΠΟ δεδομένου ότι τα έργα βρίσκονται εκτός δρόμου και υπάρχει συνεργασία μέχρι στιγμής στο κομμάτι της ανάδειξης των αρχαιοτήτων. Ωστόσο κατά πως φαίνεται, το ΥΠΠΟ εγείρει ζήτημα εκ νέου αδειοδότησης.

«Η δημοτική αρχή δεν πρόκειται να απεμπολήσει το δικαίωμα και την υποχρέωση της να εκφράσει την βούληση των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής , ως εκ τούτου θα κάνουμε κάθε τι δυνατόν ώστε η απόφαση η οποία ελήφθη στο δημοτικό συμβούλιο και η οποία αποτελεί και αντικείμενο διαπαραταξιακής συναίνεσης ευρύτατης, να λάβει σάρκα και οστά» τονίζει στο in ο κ. Γραμματικογιάννης.

Ούτε όμως και οι ηγεσίες των τριών υπουργείων εξέδωσαν σύμφωνα με το ρεπορτάζ του in, μια ανακοίνωση την οποία δεν σκοπεύουν να υπερασπιστούν. Εν αναμονή των δικών τους τοπθετησέων για το τι λείπει/τι απαιτείται από το εν λόγω έργο για να είναι σύννομο, η Βασιλίσσης Ολγας έχει μετατραπεί σε θρίλερ με φόντο το κέντρο της πρωτεύουσας.