Δεξιοτέχνες της ελληνικής δημοτικής μουσικής: Το λαϊκό κλαρίνο

«Στις μέρες μας η ελληνική δημοτική μουσική παρά τις αλλοιώσεις που υφίσταται, καθώς η ελληνική κοινωνία περνά πλέον από την αστικοποίηση στην περίοδο της παγκοσμιοποίησης, εξακολουθεί να εμπνέει και να συγκινεί. Αρκεί να μπορέσει κανείς να αναζητήσει τις πολύτιμες εμπειρίες ζωής που προσφέρουν οι πρωτογενείς μορφές της, παρακάμπτοντας τη βιτρίνα του επιφανειακού φολκλόρ…».

Μ’αυτό το σκεπτικό, ο εθνομουσικολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Μουσείου Λαϊκών Οργάνων, Λάμπρος Λιάβας, βάζει την υπογραφή του στην επιμέλεια μιας σειράς συναυλιών που δίνουν την ευκαιρία στο κοινό του Μεγάρου να έρθει σε άμεση επαφή με κορυφαίους δεξιοτέχνες των λαϊκών μας μουσικών οργάνων που θα παρουσιάσουν αντιπροσωπευτικά κομμάτια από πολλές περιοχές της Ελλάδας καθώς και από τις «άκρες του ελληνισμού» (Μικρά Ασία, Πόντο, Καππαδοκία).

Αρχής γενομένης από τη συναυλία που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 9 Φεβρουαρίου: ένα Αφιέρωμα στο ελληνικό λαϊκό κλαρίνο, ένα όργανο «ξένο» (δυτικό, που όμως το έφεραν οι Τσιγγάνοι οργανοπαίκτες από την Τουρκία) που διαδόθηκε ευρύτατα στην ηπειρωτική Ελλάδα από τις αρχές του 19ου αιώνα για να αναδειχτεί μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα σε σύμβολο της δημοτικής μας μουσικής. Η πρώτη συναυλία της Σειράς αποτελεί μια σπάνια συνάντηση τεσσάρων εξαίρετων μαστόρων του κατεξοχήν «εθνικού» μουσικού οργάνου της χώρας: του ξακουστού Ηπειρώτη κλαρινίστα Πετρο-Λούκα Χαλκιά, του Δημήτρη Κώτσικα, δημιουργού της ορχήστρας «Τα Χάλκινα Πνευστά της Κοζάνης» (που θα τον συνοδεύσουν και επί σκηνής) και των συναδέλφων τους-μελετητών της παραδοσιακής μουσικής Νίκου Φιλιππίδη και Γιώργου Κωτσίνη.

Μαζί τους συμπράττουν οι μουσικοί: Αχιλλέας Χαλκιάς (βιολί), Γιώργος Μαρινάκης (βιολί), Κώστας Φιλιππίδης (λαγούτο), Θανάσης Μαρκόπουλος (λαγούτο), Σωκράτης Σινόπουλος (πολίτικη λύρα, λαύτα), Πάνος Δημητρακόπουλος (κανονάκι), Κώστας Μερετάκης (κρουστά) και Σπύρος Αλεύροντας (ντέφι).

Τα Χάλκινα της Κοζάνης συναποτελούν οι: Δημήτρης Μάντζιος (κορνέτα), Γιάννης Μάντζιος (κορνέτα), Γιάννης Αρβανιτάκης (τρομπόνι), Αριστείδης Κώτσικας (νταούλι) και Δημήτρης Καρακώστας (τύμπανο).

Το κλαρίνο θέλει δύναμη για να παίξει. Θέλει φύσημα και αέρα, σαν τους αέρηδες που κατεβαίνουν από τα βουνά της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Μάλλον δεν είναι τυχαίο ότι από εκεί πρωτοξεκίνησε η παράδοση του κλαρίνου στην Ελλάδα, όπως αναφέρουν οι πηγές. Σύμφωνα με μια άποψη, το κλαρίνο ήρθε στην Ελλάδα από την Ευρώπη στις αρχές του 19ου αιώνα, μέσω της Τουρκίας και των Τσιγγάνων μουσικών. Κατά μια δεύτερη εκδοχή, το κλαρίνο, την ίδια εποχή, πέρασε στην Ελλάδα από τη Δύση μέσω της Ιταλίας και των φιλαρμονικών των νησιών του Ιονίου. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατή η ακριβής παρακολούθηση της διαδρομής του κλαρίνου στη χώρα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι, αν και ξένο – «δυτικό» – όργανο, χάρη στις εξαιρετικά μεγάλες τεχνικές, εκφραστικές και ερμηνευτικές δυνατότητες, τον μαλακό και δυνατό ήχο του, το κλαρίνο υιοθετήθηκε γρήγορα, επηρεάστηκε και επηρέασε άμεσα την ελληνική μουσική. Έγινε, δε, σε τέτοιο βαθμό δημοφιλές – εκτός από το Αιγαίο και την Κρήτη, διαδόθηκε σχεδόν παντού – που μέσα σε λίγα μόλις χρόνια μαζί με το βιολί, το λαούτο, το σαντούρι και το ντέφι αποτέλεσαν την «κομπανία», το μουσικό συγκρότημα της στεριανής Ελλάδας, το οποίο σταδιακά αντικατέστησε τη «ζυγιά» (ζουρνάς-νταούλι) και αναγνωρίστηκε ως ο βασιλιάς των οργάνων της δημοτικής μας μουσικής.

Οι μουσικοί Πετρο-Λούκας Χαλκιάς, Νίκος Φιλιππίδης, Γιώργος Κωτσίνης και Δημήτρης Κώτσικας είναι εξαίρετοι μάστορες του οργάνου και θεματοφύλακες της μουσικής παράδοσης του τόπου καταγωγής τους: οι τρεις πρώτοι προέρχονται από την Ήπειρο, ο τελευταίος από την Κοζάνη. Με εμφανίσεις σε γλέντια, πανηγύρια και χορευτικά συγκροτήματα ανά την περιφέρεια αλλά και σε αίθουσες συναυλιών και φεστιβάλ σε όλον τον κόσμο, συνδυάζουν με μοναδικό τρόπο την αριστοτεχνική δεξιότητα, την ελευθερία του αυτοσχεδιασμού, το ιδιωματικό παίξιμο, αλλά και το εύρος του ρεπερτορίου. Στη σημερινή γιορτή-Αφιέρωμα στο ελληνικό λαϊκό κλαρίνο θα παρουσιάσουν την προσωπική τους τέχνη, αντιπροσωπευτικά δείγματα από τη μουσική της ιδιαίτερης πατρίδα τους, ποικίλα μουσικά ιδιώματα από κάθε άκρη της Ελλάδας αλλά και δεξιοτεχνικούς αυτοσχεδιασμούς. Μαζί τους θα συμπράξουν Τα Χάλκινα Πνευστά της Κοζάνης, τα οποία αποτελούν νέοι σε ηλικία μουσικοί, κάποιοι από τους οποίους συνεχίζουν μια μακρά οικογενειακή παράδοση.

Τιμές εισιτηρίων: € 7,00 (Φοιτητικά) – 12,00 – 22,00 – 32,00 – 45,00 (Διακεκριμένη Ζώνη)

Το in.gr είναι χορηγός επικοινωνίας της εκδήλωσης.