Φιμώνει τις μυστικές υπηρεσίες ο Τραμπ – Οι αλήθειες που δεν θέλει να ξέρει

Αν κάθε ηγέτης είχε τη δυνατότητα-πολυτέλεια να ενημερώνεται από μια ειδική ομάδα στις μυστικές υπηρεσίες για ενδεχόμενες απειλές του μέλλοντος, π.χ. μια πανδημία, θα λέγαμε ότι είναι τυχερός. Και όμως, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να στείλει στα σπίτια τους εκείνους τους πράκτορες που η δουλειά τους ήταν να βλέπουν δεκαετίες μπροστά.

Πρόσφατα, η Διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ Τούλσι Γκάμπαρντ διέταξε τη διάλυση της ειδικής μονάδας που από το 1997 συντάσσει τις εκθέσεις Global Trends κάθε τέσσερα χρόνια, αξιολογώντας διαφορετικά σενάρια για το παγκόσμιο μέλλον και τη πιθανή επίδρασή τους στις ΗΠΑ.

Είναι δηλαδή η ικανότητα της κυβέρνησης να αναλύει μελλοντικές τάσεις και να εφαρμόζει πολιτική—είτε αφορά την κλιματική αλλαγή, την τεχνητή νοημοσύνη, τη δημόσια υγεία ή άλλες προκλήσεις.

Για παράδειγμα, η έκθεση του 2017 περιέγραφε τη πιθανότητα μιας πανδημίας που θα βύθιζε τον κόσμο σε οικονομικό χάος. Παρότι προέβλεπε ότι μια πανδημία θα ξεκινούσε το 2023, αντί για το 2020, οι προειδοποιήσεις της σχετικά με περιορισμούς στα ταξίδια, οικονομική δυσχέρεια και απομόνωση αποδείχθηκαν διορατικές. Η τελευταία έκθεση ήταν εκείνη του 2021 και προέβλεπε τι θα γινόταν μέχρι το 2040.

Σύμφωνα όμως με ειδικούς στις ΗΠΑ, αυτή η απόφαση της Γκάμπαρντ «μοιάζει με πιλότους που απενεργοποιούν τα όργανα του αεροσκάφους εν πτήσει και πετούν στα τυφλά προς το άγνωστο».

Γιατί όμως να προχωρήσει η Γκάμπαρντ σε τέτοια εθνική αυτοτύφλωση;

Η ίδια κατηγόρησε τους συντάκτες της Global Trends ότι προωθούσαν «πολιτική ατζέντα που ερχόταν σε αντίθεση με όλες τις προτεραιότητες εθνικής ασφάλειας του νυν Προέδρου».

Μια άλλη ανάγνωση

Ωστόσο, ειδικοί από την κοινότητα της ασφάλειας και των υπηρεσιών έχουν μια εντελώς διαφορετική άποψη, οσμιζόμενοι πολιτικό δάκτυλο.

«Αυτές οι εκθέσεις προσφέρουν ένα σπάνιο κίνητρο στους υπευθύνους χάραξης πολιτικής να μετατοπίσουν την προσοχή τους από το καθημερινό «inbox» στις στρατηγικές απειλές που διαφαίνονται στον ορίζοντα» λένε οι πρώην ως ανώτερος σύμβουλος για θέματα κλίματος στο Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, Joshua Busby, διευθύντρια του Κέντρου για το Κλίμα και την Ασφάλεια Erin Sikorsky και πρώην αναπληρωτής βοηθός υπουργού Άμυνας για την πολιτική της Αρκτικής, Greg Pollock.

«Παράλληλα, παρέχουν ένα πεδίο όπου Αμερικανοί αξιωματούχοι μπορούν να συγκρίνουν παραδοχές με ξένους ομολόγους τους, ενισχύοντας τη διεθνή συνεργασία και εμβαθύνοντας την κοινή κατανόηση του αβέβαιου μέλλοντός μας» λένε σε ανάλυσή τους στο Foreign Policy.

Μη του μιλάτε για κλιματκή αλλαγή

Τι θα μπορούσε να παρακινήσει αυτή τη διοίκηση να λάβει μια τέτοια απόφαση;

Αρκεί να δούμε τα σχόλια του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ενώπιον του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, όταν κατήγγειλε την κλιματική αλλαγή ως «απάτη», σημειώνει οι τρεις ειδικοί.

«Η κλιματική αλλαγή έχει καλυφθεί σε κάθε έκθεση Global Trends από εκείνη που εκδόθηκε το 2000 και, υποθέτουμε, το θέμα περιλαμβανόταν και στην τωρινή. Με τα μέτρα του Τραμπ, αυτό συνιστά ιεροσυλία. Τιμωρώντας αναλυτές επειδή προσφέρουν αμερόληπτη οπτική, η Γκάμπαρντ υπονόμευσε τον ίδιο τον σκοπό για τον οποίο ιδρύθηκε το γραφείο της.

Δεδομένου λοιπόν, όπως προαναφέρθηκε παραπάνω ότι η έκθεση του 2017 προέβλεψε μια πανδημία, το ίδιο πιστεύουν οι τρεις ειδικοί ότι κάνει η κυβέρνηση Τραμπ για το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, ελπίζοντας η ίδια ότι θα εξαφανιστεί αν απλώς την αγνοήσουμε.

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επίσης μειώσει την ικανότητα της κυβέρνησης των ΗΠΑ να υλοποιεί πολιτική για την κλιματική αλλαγή. Η διοίκηση έχει σηματοδοτήσει την πρόθεσή της να αποσυρθεί από τη Συμφωνία του Παρισιού του 2015 για την κλιματική αλλαγή, αλλά αυτή η ενέργεια δεν θα τεθεί σε ισχύ πριν από τον Ιανουάριο του 2026.

Στο μεταξύ, ο Υπουργός Εξωτερικών Marco Rubio έχει καταργήσει το Γραφείο Παγκόσμιας Αλλαγής (Office of Global Change) στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανείς να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ στα διεθνή περιβαλλοντικά φόρα, συμπεριλαμβανομένων και των επικείμενων διαπραγματεύσεων στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στη Βραζιλία τον Νοέμβριο (COP30).

Υπόνομευση ασφάλειας λόγω καιρικών φαινομένων

Στην πράξη, μόνο τον τελευταίο χρόνο, οι ΗΠΑ βίωσαν καταστροφικές καταιγίδες και πυρκαγιές που σχετίζονται με το κλίμα, από τη Βόρεια Καρολίνα έως την Καλιφόρνια. Τα περιστατικά αυτά σκότωσαν εκατοντάδες, εκτόπισαν χιλιάδες και προκάλεσαν ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο στρατός των ΗΠΑ έχει αναπτυχθεί σχεδόν 50 φορές τον τελευταίο χρόνο σε απόκριση σε κλιματικούς κινδύνους. Μόνο στην Καλιφόρνια, περισσότεροι από 1.800 άνδρες και γυναίκες της Εθνοφρουράς κινητοποιήθηκαν τον Ιανουάριο για να υποστηρίξουν τις προσπάθειες κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών, αποσπώντας τους από άλλα καθήκοντα εθνικής ασφάλειας.

Οι κλιματικοί κίνδυνοι υπονομεύουν ομοίως τις στρατιωτικές υποδομές και την ετοιμότητα των ΗΠΑ στον Ινδο-Ειρηνικό, με ακραία καιρικά φαινόμενα να προκαλούν ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Αεροπορική Βάση Andersen στο Γκουάμ το 2023 και σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στη , τμήμα των Νήσων Μάρσαλ, το 2024.

«Προφανώς δεν του αρέσει η ενημέρωση»

Ο Gregory F. Treverton, ο πρόεδρος του National Intelligence Council επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα, δεν έκρυψε και αυτός την απογοήτευσή του μιλώντας στους New York Times. «Λυπάμαι για τον τερματισμό της — ήταν μια καλή άσκηση στην ανάπτυξη τεχνικών του επαγγέλματος (tradecraft)», είπε ο Treverton. «Προφανώς, δεν τους άρεσε, δεν τη θεώρησαν αναγκαία. Προφανώς, δεν θεωρούν την πληροφόρηση ιδιαίτερα αναγκαία».

Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει διαλύσει ήδη ορισμένες ομάδες εθνικής ασφάλειας που εξέταζαν μακροπρόθεσμες τάσεις. Στο Πεντάγωνο, το Office of Net Assessment, που βοηθούσε ανώτερα στελέχη να στοχαστούν για το μέλλον του πολέμου, έκλεισε τον Μάρτιο.

«Άλλες κυβερνήσεις θα συνεχίσουν να αξιολογούν απειλές προληπτικά, καθώς αναγνωρίζουν την αξία του σχεδιασμού για το μέλλον και της προσπάθειας μετριασμού των κινδύνων πριν εκδηλωθούν, αλλά είναι αδιανόητο η κορυφαία παγκοσμίως κοινότητα εθνικής ασφάλειας να μην καταρτίζει πλέον τη δική της αξιολόγηση, θεμελιωμένη στα δικά της εθνικά συμφέροντα» καταλήγουν με απογοήτευση οι συντάκτες της ανάλυσης στο Foreign Policy.