«Ξέπλυμα μέσω της τέχνης»: Καλλιτέχνες ζητούν παύση έκθεσης της Τζούντι Σικάγο και μέλους των Pussy Riot στο Τελ Αβίβ

Περισσότεροι από πενήντα καλλιτέχνες και άνθρωποι του πολιτισμού, αρκετοί εκ των οποίων ζουν και δημιουργούν στο Ισραήλ, απευθύνουν δημόσια έκκληση στην Αμερικανίδα δημιουργό Τζούντι Σικάγο και στη συνιδρύτρια των Pussy Riot, Νάντια Τολοκονίκοβα, ζητώντας να αποσύρουν το έργο τους από το Μουσείο Τέχνης του Τελ Αβίβ.

Η αφορμή στάθηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης με τίτλο «What if women ruled the world?» την περασμένη εβδομάδα. Οι υπογράφοντες την επιστολή υποστηρίζουν ότι, υπό το φως του πολέμου και της πρόσφατης διαπίστωσης της Επιτροπής του ΟΗΕ για γενοκτονία στη Γάζα, η συμμετοχή των δύο καλλιτεχνών συμβάλλει σε «καλλιτεχνικό ξέπλυμα» της ισραηλινής πολιτικής «μέσω της τέχνης».

«Θέτουμε υπό αμφισβήτηση τη φύση μιας τέτοιας έκθεσης που ισχυρίζεται ότι μιλά τη γλώσσα του φεμινισμού, ενώ αγνοεί το γεγονός ότι το Ισραήλ παραβιάζει καθημερινά τα δικαιώματα των γυναικών.»

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Judy Chicago (@judy.chicago)

Τι ανέφερε η επιστολή

Σύμφωνα με δημοσίευμα της The Art Newspaper, η επιστολή αναφέρει μεταξύ άλλων: «Σας γράφουμε ως καλλιτέχνιδες με έργο βαθιά προσηλωμένο στη κοινωνική δικαιοσύνη και τον φεμινισμό, που επιδιώκουν να αντιπαλεύουν την εξουσία και να κριτικάρουν μορφές καταπίεσης. Πιστεύουμε ότι οι πράξεις του Ισραήλ παραβιάζουν το όραμα για τον κόσμο που προβάλλετε μέσα από την τέχνη σας και σας ζητούμε να μην χρησιμοποιήσετε τα ονόματα και τη φήμη σας για να στηρίξετε αυτές τις πράξεις.

»…Πιστεύουμε ακράδαντα ότι, καθώς το Ισραήλ αφανίζει όχι μόνο τον πληθυσμό της Γάζας και την ικανότητά του να επιβιώσει, αλλά και την ιστορία, τον πολιτισμό και την κληρονομιά της, η συνεργασία διεθνών καλλιτεχνών με το ισραηλινό κατεστημένο προβάλλει μια ψευδή αίσθηση κανονικότητας — ουσιαστικά κλείνοντας τα μάτια στη γενοκτονία που διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα εδώ και σχεδόν δύο χρόνια».

Η Τολοκονίκοβα, μουσικός και εννοιολογική καλλιτέχνις που φυλακίστηκε στη Ρωσία το 2012, δήλωσε στην The Art Newspaper ότι βοήθησε παλαιότερα στην έναρξη του What if women ruled the world?, αλλά δεν συμμετέχει στο τρέχον έργο. Τόνισε πως δεν έχει καμία εμπλοκή σε αποφάσεις σχετικά με το έργο ή την έκθεσή του. Η Σικάγο, γνωστή για την πρωτοποριακή εγκατάσταση The Dinner Party της δεκαετίας του 1970, αρνήθηκε να σχολιάσει.

Σύμφωνα με τον ιστότοπο του Μουσείου Τέχνης του Τελ Αβίβ, το «What if women ruled the world?» δημιουργεί έναν διαγενεακό διάλογο ανάμεσα στον φεμινισμό της Σικάγο, που εδράζεται στην ευαισθητοποίηση και τη συλλογική δράση, και τον άμεσο, προκλητικό, παγκόσμιο ακτιβισμό της Τολοκονίκοβα. «Η συνεργασία τους επιβεβαιώνει ότι ο φεμινισμός δεν είναι μια μονολιθική ιδέα αλλά ένα δυναμικό πεδίο φωνών, σκέψεων και εμπειριών», αναφέρει η περιγραφή του έργου.

«Πιστεύουμε ακράδαντα ότι, καθώς το Ισραήλ αφανίζει όχι μόνο τον πληθυσμό της Γάζας και την ικανότητά του να επιβιώσει, αλλά και την ιστορία, τον πολιτισμό και την κληρονομιά της, η συνεργασία διεθνών καλλιτεχνών με το ισραηλινό κατεστημένο προβάλλει μια ψευδή αίσθηση κανονικότητας — ουσιαστικά κλείνοντας τα μάτια στη γενοκτονία που διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα εδώ και σχεδόν δύο χρόνια.»

«Το να μιλά κανείς για φεμινισμό σε ένα ίδρυμα ενός κράτους που διαπράττει τέτοιες θηριωδίες, ενώ τις αγνοεί, είναι υποκρισία»

Ωστόσο, η επιστολή σημειώνει: «Θέτουμε υπό αμφισβήτηση τη φύση μιας τέτοιας έκθεσης που ισχυρίζεται ότι μιλά τη γλώσσα του φεμινισμού, ενώ αγνοεί το γεγονός ότι το Ισραήλ παραβιάζει καθημερινά τα δικαιώματα των γυναικών. Σύμφωνα με ανάλυση του ΟΗΕ Γυναικών στις 19 Μαΐου 2025, περισσότερες από 28.000 γυναίκες και κορίτσια έχουν σκοτωθεί στη Γάζα από τον Οκτώβριο του 2023… Το να μιλά κανείς για φεμινισμό σε ένα ίδρυμα ενός κράτους που διαπράττει τέτοιες θηριωδίες, ενώ τις αγνοεί, είναι υποκρισία».

Μεταξύ των υπογραφόντων είναι η ζωγράφος με έδρα το Τορόντο, Ελένα Τσερμοσνιούκ, η μουσικός του Τελ Αβίβ, Μιχάλ Σαπίρ, και η καλλιτέχνιδα και εκπαιδευτικός από τη Γιάφα, Ρέιτσελ Χαγκίγκι. Η Σαπίρ είπε στην The Art Newspaper: «Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε ως καλλιτέχνες είναι να εκφράσουμε καθαρά την αντίθεσή μας σε ό,τι συμβαίνει και να μην βοηθήσουμε το Ισραήλ να εξομαλύνει τις πράξεις του προβάλλοντας ένα ψευδές φιλελεύθερο προσωπείο».

Τι δήλωσε εκπρόσωπος του μουσείου

Εκπρόσωπος του μουσείου επιβεβαίωσε ότι το What if women ruled the world? παρουσιάζεται σε συνεργασία με το Ίδρυμα Nassima Landau και την εταιρεία τέχνης και τεχνολογίας DMINTI, οι οποίες κλήθηκαν να σχολιάσουν. Ο ίδιος συνέχισε: «[Η έκθεση] δεν πρέπει να εκληφθεί ως έγκριση οποιασδήποτε πολιτικής θέσης από τους καλλιτέχνες ή τους συμμετέχοντες. Με την παρουσίαση αυτής, το μουσείο επιδιώκει να προσφέρει χώρο για στοχασμό και ουσιαστικό διάλογο σχετικά με ένα μέλλον που διαμορφώνεται από την ενσυναίσθηση, τη συνεργασία και την ευθύνη.

»…Δημιουργήθηκε πριν από τρία χρόνια και έκτοτε έχει ταξιδέψει και εκτεθεί σε πολιτιστικούς και καλλιτεχνικούς θεσμούς παγκοσμίως. Το έργο εκτίθεται με δανεισμό μέσω της DMINTI, με την άδεια των καλλιτεχνών, αλλά χωρίς την άμεση εμπλοκή τους».

View this post on Instagram

A post shared by מוזיאון תל אביב לאמנות (@telavivmuseumofart)

Η Τάνια Κοέν-Ουτζιέλι, διευθύντρια του Μουσείου Τέχνης του Τελ Αβίβ, δήλωσε: «Κι εμείς φρίττουμε με την καταστροφή και τον πόνο στη Γάζα και χρησιμοποιούμε την πλατφόρμα μας για να ζητήσουμε τον τερματισμό του πολέμου και να φωτίσουμε το κόστος του. Ωστόσο, απορρίπτουμε την άποψη ότι η ακύρωση εκθέσεων αποτελεί ουσιαστική απάντηση στην καταστροφή γύρω μας.

»Αυτό το πολιτιστικό μποϊκοτάζ δεν θα σταματήσει τον πόλεμο, ούτε θα ανακουφίσει τον βαθύ πόνο στη Γάζα. Το μόνο που θα κάνει είναι να φιμώσει τους καλλιτέχνες, να αφανίσει την κριτική και να εξυπηρετήσει όσους επιδιώκουν να ελέγξουν τον πολιτισμό… Το να ακυρωθεί το έργο τώρα δεν θα ήταν πράξη αλληλεγγύης, αλλά πράξη παράδοσης».