Η «Λοξή Τάξη» του Ζάφου Ξαγοράρη στο Μουσείο Μπενάκη

Δεκαοκτώ θρανία, 36 καρέκλες, μια καθηγητική έδρα και η αντίστοιχη θέση της, όλα δηλαδή όσα απαρτίζουν μια τάξη, αλλά «λοξή» καθώς γέρνουν ομοιόμορφα με κλίση 17 μοιρών, είναι η εγκατάσταση του Ζάφου Ξαγοράρη που από σήμερα, Τετάρτη, παρουσιάζεται στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη στο Κτήριο Οδού Πειραιώς.

Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν στις 20:00 ενώ μία ώρα νωρίτερα (19:00) έχει προγραμματιστεί
ομιλία του καλλιτέχνη και συζήτηση με τον υπεύθυνο των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσο Σακελλαρόπουλο, στο αμφιθέατρο του μουσείου.

Ο καταξιωμένος εικαστικός, με διεθνή παρουσία και δάσκαλος στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, σχετίζει το έργο του «Λοξή Τάξη» εν μέρει με την κριτική στην εκπαίδευση και κυρίως με την έννοια της «τάξης-ordre» σε έκτακτες κοινωνικές συνθήκες (όπως μετά από σεισμό, κατά την διάρκεια πολέμου ή άλλου ανάλογου γεγονότος) όταν η διδασκαλία γίνεται σε υπαίθριες τάξεις.

Η παράδοξη αρχική εικόνα διδασκαλίας σε υπαίθριους χώρους, με τα θρανία και την έδρα να κατηφορίζουν, εμπλουτίστηκε με τεκμήρια που επέλεξε ο καλλιτέχνης από τα Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη και θα εκτίθενται στη ράμπα του Μπενάκη της Πειραιώς.

Η εικαστική πρόταση του Ξαγοράρη αξιοποιεί την ιστορική μνήμη που συγκροτούν οι συλλογές του Μουσείου και το αποτέλεσμα εντάσσει τη «Λοξή Τάξη» στο πλαίσιο του προγράμματος «Καλλιτέχνες σε διάλογο με το Μουσείο Μπενάκη».

Χρησιμοποιεί υλικό τεκμηρίωσης, ώστε να δώσει, όπως δηλώνει ο ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «κάποια νήματα συμπληρωματικής ανάγνωσης του έργου -όχι απαραίτητα μια κριτική των εκπαιδευτικών σχημάτων».

Είναι εξάλλου χαρακτηριστική στο έργο του Ξαγοράρη η ανταλλαγή πληροφοριών με άλλες επιστήμες για τη δημιουργία ιδεών στην τέχνη. Για παράδειγμα, η χρήση της τεχνολογίας στη σειρά με τις υπαίθριες ηχητικές εγκαταστάσεις του, συνοδευόμενες από σχέδια και ζωγραφικά έργα. Κατά κανόνα χρησιμοποιεί την πιο απλή τεχνολογία, όπως μπαταρίες αυτοκινήτου, μικρόφωνα, ηχεία, καμπάνες, ενισχυτές, εξαρτήματα που δεν είναι δυσεύρετα.

Κι αυτό επειδή, όπως εξηγεί, «δεν τον ενδιαφέρει η εξελιγμένη τεχνολογία αλλά να δώσει στον θεατή την εικόνα ότι η άμεση τεχνολογία υπάρχει στην καθημερινότητά του κι ότι το ίδιο το έργο μπορεί να καμουφλαριστεί μέσα σε μια πραγματικότητα».

Η εξοικείωση του θεατή και η συμμετοχή του στη διαμόρφωση του έργου αποτυπώθηκε και στη «Λοξή Τάξη» με δράση που προηγήθηκε πριν λίγες ημέρες στο Θησείο σε συνεργασία με το Γυμνάσιο Καμινίων.

«Τοποθετήσαμε την τάξη σε κατηφορικό έδαφος, τα παιδιά κάθισαν στις καρέκλες και συζητήσαμε για πολλή ώρα. Ανταλλάξαμε σκέψεις και ιδέες και συμμετείχαν και περαστικοί» περιγράφει ο ίδιος.

Ο δημόσιος χώρος, όχι μόνο γεωγραφικά αλλά και ως πεδίο σύγκρουσης, καθώς και ο διάλογος της σύγχρονης τέχνης με τους θεατές, είναι στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής προβληματικής του Ζάφου Ξαγοράρη. Η εγκατάστασή του θα παραμείνει στο Μπενάκη της Πειραιώς έως τις 17 Μαΐου.

Ο Ζάφος Ξαγοράρης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1963. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης. Έχει παρουσιάσει την δουλειά του σε ξένα πανεπιστήμια (Βενετία, Νέα Υόρκη, Μόναχο, Σικάγο και αλλού). Εκτός από ατομικές εκθέσεις έχει συμμετάσχει σε ομαδικές, με πιο πρόσφατη τη «No Country for Young Men: Contemporary Greek Art in Times of Crisis» στην BOZAR του Βελγίου το 2014, όπως επίσης και στην 4η Μπιενάλε της Αθήνας Agora, το 2013 και πιο πριν, το 2011 στο Παλέρμο, στην έκθεση «Sotto Quale Cielo, Μουσείο Riso».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ-ΜΠΕ