Η άνοδος των «πορνο-τρολ»: Πώς μια πλατφόρμα πορνό κέρδισε εκατομμύρια μηνύοντας… τους θεατές της

Όταν ο 73χρονος Tom Brown (ψευδώνυμο), ένας συνταξιούχος αστυνομικός από το Σιάτλ, έλαβε ένα γράμμα από πολυεθνική εταιρεία μαζικής ενημέρωσης και τηλεπικοινωνιών, αρχικά νόμιζε ότι του έστειλαν ένα λογαριασμό ευρυζωνικής σύνδεσης. Αντ’ αυτού, ήταν μια κλήτευση από ομοσπονδιακό δικαστήριο για παράνομη λήψη 80 ταινιών… πορνό.

Μερικοί από τους τίτλους ακούγονταν αινιγματικοί – «Μην ανησυχείς, είμαστε μόνο φίλοι» – ή κοινότοποι, όπως «Διεθνείς σχέσεις μέρος 2». Άλλοι ήταν λιγότερο διακριτικοί και καθαρά πορνογραφικοί.

Ο Brown, ο οποίος είχε περάσει δεκαετίες ερευνώντας σεξουαλικά εγκλήματα, ισχυρίστηκε ότι δεν είχε δει καμία από αυτές τις ταινίες. Τα χρόνια που «ασχολήθηκε με το μαστροπεία», έγραψε σε μια δικαστική κατάθεση, τον άφησαν «χωρίς κανένα ενδιαφέρον για την πορνογραφία». Ήταν παντρεμένος για 40 χρόνια, δεν χρειαζόταν να κατεβάσει το «Hot Wife», έναν άλλο τίτλο από τη λίστα. Αλλά η κλήτευση δεν φαινόταν κάτι που μπορούσε να αγνοήσει, καθώς ανέφερε πως θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την πληρωμή αποζημίωσης έως και 150.000 δολάρια ανά ταινία – έως και 12 εκατομμύρια δολάρια για τις 80 ταινίες! Αν δεν απαντούσε αμέσως, σύμφωνα με την επιστολή, η εταιρεία θα τον παρέπεμπε στον ενάγοντα της υπόθεσης: μια εταιρεία που ονομάζεται «Strike 3 Holdings».

Ο σκηνοθέτης που αυτοαποκαλείται «Στίβεν Σπίλμπεργκ του πορνό»

Το Strike 3 δεν είναι ένα όνομα που ο Brown, ή οι περισσότεροι άνθρωποι εκτός του κόσμου του δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας, θα αναγνώριζαν. Η εταιρεία με έδρα το Delaware, που ιδρύθηκε το 2015, κατέχει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για έναν κατάλογο περίπου 2.000 ταινιών για ενήλικες, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν γυριστεί από την Vixen Media Group, τη θυγατρική της εταιρεία παραγωγής πορνογραφικού υλικού.

Είχε πολύ μικρή παρουσία στο διαδίκτυο και καμία αξιοσημείωτη παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα. Ωστόσο, οι συνεργάτες της ήταν πιο γνωστοί. Η εταιρεία συνιδρύθηκε από τον Greg Lansky, τον Γάλλο σκηνοθέτη πορνογραφικών ταινιών, ο οποίος πρόσφατα στράφηκε προς τον κόσμο της τέχνης και δημιούργησε έργα όπως το «Algorithmic Beauty», μια… μαρμάρινη αναπαραγωγή της Αφροδίτης της Μήλου με εμφυτεύματα στήθους που τραβάει selfie!

Ο Lansky, ένας 42χρονος Παριζιάνος, ήταν κάτι σαν διασημότητα στην βιομηχανία των ταινιών για ενήλικες, έχοντας ιδρύσει την Vixen, την εταιρεία παραγωγής πίσω από μερικές από τις πιο δημοφιλείς μάρκες του κόσμου του πορνό: Vixen, Slayed, Wifey, Milf-y, Tushy, Tushy Raw, Blacked, Blacked Raw.

Και φλέρταρε τον Τύπο, χαρακτηρίζοντας τον εαυτό του ως τον «Στίβεν Σπίλμπεργκ του πορνό» και την εταιρεία του ως σπίτι για «φεμινιστικό, ηθικό πορνό». Τα δωρεάν βίντεό του κατατάσσονταν τακτικά μεταξύ των σκηνών με τις περισσότερες προβολές στο PornHub, ωθώντας τους θεατές σε ένα επίπεδο επί πληρωμή. Και οι ιστότοποί του, είπε ο Lansky, ακολουθούν το «ίδιο επιχειρηματικό μοντέλο με το HBO»: premium συνδρομητικές υπηρεσίες, με χρέωση μεταξύ 9.95 και 29.95$ το μήνα.

Αυτό που παρέλειψε ο Lansky ήταν ότι, από τον Σεπτέμβριο του 2017, οι ιδιοκτήτες του Vixen επιδίωκαν μια άλλη ροή εσόδων: να καταθέσουν χιλιάδες αγωγές πνευματικών δικαιωμάτων εναντίον μεμονωμένων ατόμων και να εισπράξουν εκατομμύρια σε αμοιβές διακανονισμού – μια μαζική εκστρατεία δικαστικών διαφορών που ένας ομοσπονδιακός δικαστής παρομοίασε με «έναν εκβιασμό υψηλής τεχνολογίας».

Βιομηχανία αγωγών με κέρδη εκατομμύρια

Ο Brown, τον οποίο μήνυσε τον Νοέμβριο του 2017, ήταν ανάμεσα στους πρώτους στόχους της Strike 3. Αλλά τα οκτώ χρόνια που ακολούθησαν, η Strike 3 έγινε ο πιο παραγωγικός ενάγων για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων στη χώρα – υποβάλλοντας, σύμφωνα με την ανάλυση των δεδομένων Pacer από τον Guardian, περισσότερες από 20.000 ομοσπονδιακές υποθέσεις για πνευματικά δικαιώματα από τον Σεπτέμβριο του 2017.

Πιο πρόσφατα, η Strike 3 βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας για μια υπόθεση μεγαλύτερου ενδιαφέροντος: μια αγωγή ύψους 350 εκατομμυρίων δολαρίων για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων κατά της μητρικής εταιρείας του Facebook, Meta. Η Meta είναι μια σπάνια εταιρική εναγομένη, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των αγωγών της Strike 3 στοχεύει ανώνυμους χρήστες σε ολόκληρη τη χώρα.

Μια εκπρόσωπος της Strike 3 αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τη νομική της στρατηγική, αλλά παρέθεσε μια δήλωση στον Guardian: «Η Strike 3 είναι ένα νόμιμο κινηματογραφικό στούντιο, που έχει δημιουργήσει βραβευμένο περιεχόμενο, το οποίο διανέμεται μέσω πλατφορμών συνδρομητικής πρόσβασης», έγραψε, «και έχει προσφύγει σε δικαστικές διαμάχες μόνο όταν ήταν απαραίτητο για να προστατεύσει τα μέσα διαβίωσής της [sic] και τους συνδρομητές της από την εκτεταμένη πειρατεία».

Έξαλλοι οι δικαστές

Ορισμένοι δικαστές, πάντως, είναι εξοργισμένοι με τον αριθμό των υποθέσεων που καταθέτει η Strike 3. Οπλισμένη με «εκατοντάδες αντιγραμμένες καταγγελίες και τυποποιημένες αιτήσεις αποκάλυψης στοιχείων, η Strike 3 κατακλύζει αυτό το δικαστήριο (και άλλα σε όλη τη χώρα) με αγωγές που μοιάζουν με εκβιασμό», έγραψε ο περιφερειακός δικαστής Royce C Lamberth. «Αντιμετωπίζει αυτό το δικαστήριο όχι ως προπύργιο της δικαιοσύνης, αλλά ως ΑΤΜ».

Οι περισσότεροι προτιμούν να πληρώσουν παρά να συνδέσουν το όνομά τους με την παράνομη λήψη πορνογραφικού υλικού… Για αυτά τα άτομα, η αντίσταση είναι μάταιη, λέει ο δικαστής Otis Wright

Ο τεράστιος αριθμός αγωγών έχει δημιουργήσει μια βιοτεχνία δικηγόρων υπεράσπισης που αναλαμβάνουν τις υποθέσεις των πολιτών. «Βλέπω συνεχώς να εμφανίζονται καινούργιες», δήλωσε ο δικηγόρος Steve Vondran, ο οποίος είναι κάτι σαν influencer σε αυτή την κοινότητα, έχοντας υπερασπιστεί περισσότερες από 500 υποθέσεις της Strike 3. Απαντά σε ερωτήσεις στο YouTube και στο LinkedIn όπως: «Θα χάσω το σπίτι μου;» ή «Θα πρέπει να κηρύξω πτώχευση;».

Χιλιάδες αγωγές ακολουθούν μια παρόμοια διαδικασία: η Strike 3 ισχυρίζεται ότι χρησιμοποιεί ένα ιδιόκτητο λογισμικό που ονομάζεται VXN Scan για να εντοπίζει διευθύνσεις IP που έχουν κατεβάσει πορνογραφικό υλικό που της ανήκει. Το λογισμικό δεν μπορεί να προσδιορίσει τον χρήστη πέρα από μια γενική γεωγραφική τοποθεσία, οπότε η Strike 3 υποβάλλει αγωγή εναντίον ενός ανώνυμου «John Doe» και κλητεύει τον πάροχο υπηρεσιών διαδικτύου (ISP) του για να αποκαλύψει την ταυτότητα του χρήστη. Ο ISP με τη σειρά του ειδοποιεί τον συνδρομητή – και τότε οι περισσότεροι άνθρωποι ανακαλύπτουν ότι έχουν μηνυθεί.

Αυτοί οι άνθρωποι συχνά επιθυμούν να συμβιβαστούν, καθώς είναι φθηνότερο από τη δικαστική διαμάχη και ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσουν την ανωνυμία τους.

Όπως υποστηρίζει η Strike 3, αυτές οι αγωγές είναι απλώς μια άμυνα κατά της πειρατείας. Οι επικριτές βλέπουν την Strike 3 με διαφορετικό μάτι – ως τον κορυφαίο «τρολ πνευματικών δικαιωμάτων» της χώρας ή ως έναν κάτοχο δικαιωμάτων που αντιμετωπίζει τις αγωγές ως επιχειρηματικό μοντέλο και όχι ως μέσο προστασίας του έργου του.

Η Strike 3 δεν αποκαλύπτει πόσα κερδίζει από τις αγωγές, αλλά αρκετοί δικηγόροι υπεράσπισης που μίλησαν στο Guardian εκτιμούν ότι η εταιρεία κερδίζει εκατομμύρια κάθε χρόνο. Αν και ο νόμος περί πνευματικών δικαιωμάτων επιτρέπει νόμιμες αποζημιώσεις έως 150.000 δολάρια ανά ταινία, στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι κατηγορούμενοι πληρώνουν περίπου 750 δολάρια ανά τίτλο. Αλλά για αρκετές δεκάδες τίτλους, αυτό μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε διακανονισμούς που κυμαίνονται μεταξύ 20.000 και 30.000 δολαρίων.

Η άνοδος των «τρολ πνευματικών δικαιωμάτων»

Τα «τρολ πνευματικών δικαιωμάτων», μια κατηγορία στην οποία πολλοί υποστηρίζουν ότι ανήκει η Strike 3, έχουν περάσει σχεδόν απαρατήρητα εκτός των νομικών κύκλων, εν μέρει επειδή θεωρούνται απομεινάρια μιας περασμένης εποχής.

Εμφανίστηκαν στο διαδίκτυο τη δεκαετία του 2000, όταν η εξάπλωση των εργαλείων ανταλλαγής αρχείων peer-to-peer έδωσε για πρώτη φορά στο κοινό άνευ προηγουμένου πρόσβαση σε σχεδόν οποιοδήποτε έργο προστατευόμενο από πνευματικά δικαιώματα – είτε ήταν το My Little Pony Crystal Princess: The Runaway Rainbow (2006) είτε παράνομο βίντεο από την περιοδεία heavy metal Fuck Christ Tour ‘93.

Μεταξύ 2003 και 2008, η Recording Industry Association of America αντέδρασε καταθέτοντας περισσότερες από 35.000 αγωγές εναντίον πειρατών μουσικής. Η εκστρατεία τους εστίαζε περισσότερο στην αποτροπή παρά στα έσοδα, αλλά δημιούργησαν ένα μοντέλο που σύντομα αντιγράφηκε από άλλους. Με την έλευση της νέας δεκαετίας, τα δικαστήρια κατακλύστηκαν από ένα νέο είδος μαζικών αγωγών για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων – αυτό που ο καθηγητής νομικής και ιστορικός Matthew Sag ονόμασε «εποχή του BitTorrent», από το πρωτόκολλο κοινής χρήσης που έγινε δημοφιλές από ιστότοπους όπως το Pirate Bay.

Αυτές οι αγωγές ήταν απολύτως νόμιμες· κάθε κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων έχει το δικαίωμα να ασκήσει αγωγή για παραβίαση. Ωστόσο, μεταξύ 2011 και 2014, αρκετές οντότητες αναδείχθηκαν σε αυτό που ο Aaron Moss, συντάκτης του ενημερωτικού δελτίου Copyright Lately, αποκαλεί «συχνές πτήσεις» – ενάγοντες που φαινόταν να ενδιαφέρονται περισσότερο για μια προσέγγιση «αγωγής και συμβιβασμού», παρά για την ουσιαστική αποτροπή των πειρατών.

Οι «πορνο-τρολ» και το κόλπο του συμβιβασμού

Αυτοί οι επαναλαμβανόμενοι ενάγοντες προέρχονταν συνήθως από κλάδους που αντιμετώπιζαν δυσκολίες, όπως οι εφημερίδες και οι ανεξάρτητες ταινίες. Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα προερχόταν από εταιρείες πορνογραφικού περιεχομένου – τόσες πολλές που η υποομάδα αυτή απέκτησε το δικό της όνομα: «porno-trolling».

Οι πορνο-τρολ «ανακάλυψαν τη σύνδεση μεταξύ των απαρχαιωμένων νόμων περί πνευματικών δικαιωμάτων, του παραλυτικού κοινωνικού στίγματος και των απαγορευτικών εξόδων υπεράσπισης», έγραψε ο δικαστής Otis Wright στη γνωμοδότηση που επινόησε τον όρο. «Εκμεταλλεύονται αυτή την ανωμαλία κατηγορώντας άτομα για παράνομη λήψη ενός μόνο πορνογραφικού βίντεο. Στη συνέχεια, προσφέρουν συμβιβασμό – για ένα ποσό που υπολογίζεται να είναι λίγο χαμηλότερο από το κόστος μιας στοιχειώδους υπεράσπισης».

Οι περισσότεροι «προτιμούν να πληρώσουν παρά να συνδέσουν το όνομά τους με την παράνομη λήψη πορνογραφικού υλικού», συνέχισε. «Για αυτά τα άτομα, η αντίσταση είναι μάταιη».

Η συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων της Strike 3 διευθετείται ή αποσύρεται οικειοθελώς για μη γνωστούς λόγους. Κανένας από τους δικηγόρους με τους οποίους μίλησε ο Guardian δεν μπόρεσε να αναφερθεί σε έστω μία υπόθεση που να έχει φτάσει σε δίκη…