Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΚΓ’)
Η μετεωρολογική πραγματεία του Αριστοτέλη θεωρείται σημαντική, επειδή δίνει απαντήσεις σε πολυάριθμα προβλήματα που θέτουν η μελέτη της φύσης και η πραγμάτευση της ύλης
Δύο ακόμα έργα του Αριστοτέλη, χαμένα δυστυχώς, ήταν αφιερωμένα στη ρητορική, που πάντα τον απασχολούσε: η Τεχνών συναγωγή (συλλογή ρητορικών συγγραμμάτων διδακτικού χαρακτήρα, ως μια συνολική επισκόπηση του γραμματειακού αυτού είδους) και τα Θεοδέκτεια (Τέχνης της Θεοδέκτου συναγωγή), μελέτη που αφορούσε το ρήτορα και τραγικό ποιητή Θεοδέκτη, μαθητή του Ισοκράτη από τη Φάσηλη της Λυκίας.
Μια άλλη πτυχή της αριστοτελικής δημιουργίας, διόλου αμελητέα, συνιστούν τα φυσιογνωστικά συγγράμματα. Ένα από αυτά είναι τα Μετεωρολογικά, η κοσμολογία του Σταγειρίτη, όπου εξετάζονται τα φαινόμενα που παρατηρούνται στην περιοχή ανάμεσα στο δίσκο της Σελήνης και στη Γη, κάτω δηλαδή από τις γεμάτες αιθέρα αστρικές σφαίρες. Στην εν λόγω περιοχή, των τεσσάρων κατώτερων ως προς τον αιθέρα στοιχείων (φωτιά, αέρας, νερό, γη), η αιτιολογία των γεγονότων είναι συνάρτηση δύο δυνάμεων, της θερμότητας και του ψύχους. Η μετεωρολογική πραγματεία του Αριστοτέλη, που αποτελείται από τέσσερα βιβλία και συνδέεται από πλευράς περιεχομένου με το έργο του Περί ουρανού, θεωρείται σημαντική, επειδή δίνει απαντήσεις σε πολυάριθμα προβλήματα που θέτουν η μελέτη της φύσης και η πραγμάτευση της ύλης (κατ’ αυτήν την έννοια έχει χαρακτηριστεί χημική πραγματεία).
Μεταξύ των φυσιογνωστικών συγγραμμάτων συναριθμείται και η συγγραφή για το Νείλο και τις πλημμύρες του (Περί της του Νείλου αναβάσεως), που αναπτύσσει το ζήτημα όχι μόνο από επιστημονικής αλλά και από ιστορικής απόψεως.
Ένα πολύ ενδιαφέρον τμήμα του όλου φυσιογνωστικού έργου του Αριστοτέλη αποτελεί το ογκώδες σύγγραμμά του που τιτλοφορείται Αι περί τα ζώα ιστορίαι. Στα δέκα βιβλία της «Ζωολογίας» του περιλαμβάνεται ένας πολύ μεγάλος αριθμός παρατηρήσεων –δικών του και άλλων μελετητών– και πληροφοριών –όχι πάντα σωστών– για την ανατομία, τη φυσιολογία και τις συνήθειες πολλών ζώων. Θεωρείται πάντως σχεδόν βέβαιο ότι στην υπό εξέταση πραγματεία έγιναν προσθήκες από μέλη της σχολής του Αριστοτέλη, και μάλιστα σε βαθμό μεγαλύτερο απ’ ό,τι συνέβη σε άλλα έργα του.
Στην κατηγορία των συγγραμμάτων του Αριστοτέλη αναφορικά με το ζωικό βασίλειο (την περιγραφή του φυτικού βασιλείου την είχε αναθέσει στον Θεόφραστο, μαθητή και πιστό σύντροφό του) συμπεριλαμβάνονται επίσης τα έργα Περί ζώων μορίων, Περί ζώων γενέσεως, Περί πορείας ζώων και Περί ζώων κινήσεως. Στις εργασίες του αυτές ο Σταγειρίτης ενέκυψε τόσο στην αιτιολογία όσο και στην τελεολογία των φαινομένων που περιγράφει.
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, έκδοση του αριστοτελικού συγγράμματος «Μετεωρολογικά» στη λατινική γλώσσα (Λειψία, 1834).
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Τετάρτη 10.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/cristofer-maximilian-YK8Mvocj6yE-unsplash-315x220.jpg)
![Αγρότες: Η στιγμή που άνδρας των ΜΑΤ πετάει δακρυγόνα στο πλήθος στην Πάτρα [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/image-1-315x220.jpg)
![Αγρότες: Ένταση στη Θεσσαλονίκη – Αστυνομικοί πήγαν να ταυτοποιήσουν παραγωγό την ώρα που όργωνε, στο νοσοκομείο αγρότης [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/AC4A5648-1-315x220.jpg)
![Αγρότες: Δικαστικός κλητήρας πήγε σε μπλόκο και επέδωσε σε αγρότη αγωγή για χρέη [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/agrotis-1-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442