One Battle After Another: H δυστοπία του σήμερα, καρέ καρέ, στη μεγάλη οθόνη

Σε μια καίρια σκηνή του One Battle After Another, του νέου συναρπαστικού action thriller του Πολ Τόμας Άντερσον, ακούγεται η κραυγή: «Εσύ ποιος είσαι;!» Η ερώτηση απευθύνεται στον Μπομπ Φέργκιουσον (Λεονάρντο Ντι Κάπριο), έναν άντρα που στο παρελθόν είχε πολλές ταυτότητες – Πατ, Ghetto Pat, Rocket Man. Η ταινία μας μεταφέρει πρώτα σε εκείνη την παλιά εποχή, όπου ο Πατ είναι μέλος των French 75, μιας ετερόκλητης ομάδας που απελευθερώνει μετανάστες από τα κέντρα κράτησης και τοποθετεί βόμβες σε γραφεία πολιτικών υπέρ των αμβλώσεων.

Ο σκοπός τους; Μια Αμερική «χωρίς φόβο», όπως διακηρύσσει η σύντροφός του, Περφίντια Μπέβερλι Χιλς – η Τεγιάνα Τέιλορ, που είχε συγκινήσει στο A Thousand and One (2023), την υποδύεται με βλέμμα ατσάλινο και φλόγα επαναστάτριας. Σε μια σοκαριστική σκηνή, η έγκυος Περφίντια πυροβολεί με το όπλο στηριγμένο στην κοιλιά της· ανησυχείς για το μωρό, την ώρα που εσύ κλείνεις τα αυτιά σου.

«Ελευθερία σημαίνει να μη φοβάσαι»

Ληστείες, εκρήξεις, καταδιώξεις

Το ξεκίνημα της ταινίας είναι εκρηκτικό, γεμάτο αγωνία και ρυθμό: οι French 75 σε ληστείες, εκρήξεις, καταδιώξεις. Τη φρενίτιδα ενισχύει η μουσική του Τζόνι Γκρίνγουντ, που κινείται από υστερικούς ρυθμούς σε επιβλητικά κύματα συνθεσάιζερ. Η μελωδία σε συνεπαίρνει, τόσο από την ένταση της εξέγερσης όσο και από το πάθος ενός παράφορου έρωτα. Ο Πατ και η Περφίντια είναι σαν μια αντικαθεστωτική εκδοχή των Μπόνι και Κλάιντ.

Στιγμιότυπο της ταινίας, Πηγή: imdb.com

Μέσα σε αυτή την ορμή, ωστόσο, κρύβεται η προδοσία. Σε μια επιχείρηση διάσωσης μεταναστών, η Περφίντια έρχεται αντιμέτωπη με έναν αξιωματικό του στρατού, τον Στίβεν Τζ. Λόκτζοου (Σον Πεν). Ανάμεσά τους αναπτύσσεται ένα διεστραμμένο παιχνίδι έλξης και αντιπάθειας, γεμάτο βία και σεξουαλικά υπονοούμενα.

Η αποφασισμένη επαναστάτρια και ο μισαλλόδοξος στρατιωτικός μοιάζουν ασύμβατοι, κι όμως η σχέση τους φανερώνει πόσο εύθραυστες μπορεί να γίνουν οι ιδεολογικές γραμμές. Μετά τη γέννηση της κόρης της Περφίντια, Σαρλίν, όλα διαλύονται: οι French 75 διαλύονται, ο Πατ με το μωρό απομονώνονται και η Περφίντια εξαφανίζεται οριστικά, αφήνοντας πίσω της ένα μεγάλο κενό και ένα ερώτημα: Ζει;

Στιγμιότυπο της ταινίας, Πηγή: imdb.com

«Τι ώρα είναι;»

Δεκαέξι χρόνια μετά, ο Πατ, πλέον γνωστός ως Μπομπ, ζει κρυμμένος στην πόλη Μπακτάν Κρος με την κόρη του, τη Γουίλα. Όταν καταλαβαίνει ότι το παρελθόν τον προλαβαίνει, ζητά ξανά τη βοήθεια των παλιών συντρόφων. Η ερώτηση που του τίθεται – «Τι ώρα είναι;» – είναι κωδικός ασφαλείας, που όμως εκείνος έχει ξεχάσει, χαμένος μέσα στη «θολούρα» των ουσιών και του αλκοόλ. Η αντίδρασή του είναι μια έκρηξη βρισιών και απειλών, μα το ερώτημα αποκτά και φιλοσοφική διάσταση: ένας άνθρωπος που έζησε μόνο κοιτώντας πίσω, δεν ξέρει πραγματικά τι ώρα είναι.

Η επιλογή του Ντι Κάπριο να ενσαρκώσει αυτόν τον χαρακτήρα είναι ριψοκίνδυνη, αλλά ταιριαστή. Στην αρχή τον βλέπουμε ακόμα νεανικό, μαχόμενο· χρόνια αργότερα, η εικόνα του έχει φθαρεί, σε μια γοητευτική παρακμή. Ο Άντερσον χειρίζεται τον κωμικό τόνο με ευαισθησία, ενώ ο Ντι Κάπριο δίνει στον Μπομπ την αστεία, αλλά και τρυφερή αύρα ενός αποτυχημένου πατέρα που στάθηκε σωστά στο παιδί του.

Στιγμιότυπο της ταινίας, Πηγή: imdb.com

Η «πάταξη της μετανάστευσης»

Την Γουίλα, μια έφηβη με μωβ ζώνη στο καράτε, υποδύεται η ξεχωριστή Τσέις Ινφίνιτι. Η ιστορία συνεχίζεται με την καταδίωξή τους, καθώς ο Λόκτζοου τούς εντοπίζει και επιστρατεύει στρατό, επικαλούμενος την «πάταξη της μετανάστευσης». Το ’60 στοιχειώνει την ταινία, με τους French 75 να παραπέμπουν στις επαναστατικές ομάδες της εποχής, ενώ οι αναφορές σε έργα όπως Η Μάχη του Αλγερίου (1966) ενισχύουν το κλίμα.

Στιγμιότυπο της ταινίας, Πηγή: imdb.com

Γυρισμένο σε VistaVision 35mm από τον Μάικλ Μπάουμαν, το φιλμ έχει την αμεσότητα ενός ντοκιμαντέρ: μετανάστες σε κλουβιά, μολότοφ να σκάνε στις πορείες, ο Λόκτζοου να βαδίζει με σφιγμένο βήμα στα κέντρα εξουσίας. Στις πιο δυνατές σκηνές, ο Μπομπ τρέχει ανάμεσα σε σκέιτερς στις στέγες, ενώ ο Μπενίσιο ντελ Τόρο, ως μέντορας της Γουίλα, οδηγεί τον ήρωα σε δίκτυα ασφαλών καταφυγίων, με μια ήρεμη αλλά σαρκαστική χάρη.

Στιγμιότυπο της ταινίας, Πηγή: imdb.com

Το μέλλον ανήκει στα παιδιά

Παρά την καταιγιστική δράση, ο Άντερσον επιμένει στα πρόσωπα: κοντινά πλάνα γεμάτα αγωνία και σάτιρα, σκηνές που θυμίζουν Dr. Strangelove χωρίς την παγερή τελειομανία του Κιούμπρικ. Ο σκηνοθέτης συνδυάζει επιρροές με απρόβλεπτο, σχεδόν μανιασμένο τρόπο, δημιουργώντας ένα κινηματογραφικό μωσαϊκό.

Στην «καρδιά» της ιστορίας βρίσκεται η σχέση πατέρα-κόρης. Ο Μπομπ και η Γουίλα, με λίγες αλλά ουσιαστικές σκηνές, κουβαλούν όλη τη συναισθηματική δύναμη της ταινίας. Στην τελική κορύφωση – μια θεαματική καταδίωξη στην έρημο – δεν είναι τα όπλα που μετρούν, αλλά η ελπίδα ότι μέσα σε μια κοινωνία βυθισμένη στον φασισμό, ένα παιδί μπορεί να δείξει τον δρόμο.

Το One Battle After Another δεν είναι απλώς ένα επίκαιρο έργο. Είναι μια ταινία που μετατρέπει την εποχή μας σε σινεμά, με τρυφερότητα, οργή και φαντασία. Ο Άντερσον δεν καταγράφει απλώς το παρόν – δημιουργεί μια στιγμή δική του, κι αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι καλύτερες μέρες μπορεί ακόμη να έρθουν.

*Με πληροφορίες από: The New Yorker