Ποια αντιβιοτικά μπορούμε να χρησιμοποιούμε και πώς;

Σε τέσσερις κατηγορίες τοποθετεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) τα αντιβιοτικά που διαθέτουμε, με στόχο την καλύτερη αντιμετώπιση των ανθεκτικών μικροβίων που αντιστέκονται στις υπάρχουσες θεραπείες, καθώς δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα η ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών.

Όπως τονίζει στη νέα λίστα κατηγοριοποίησης των αντιβιοτικών, η ανθεκτικότητα των μικροβίων διακυβεύει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που είναι διαθέσιμα και αποτελεί πραγματική απειλή για τη δημόσια υγεία, γι΄ αυτό είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων για την μείωση της υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών που οδηγεί στις ανθεκτικές λοιμώξεις.

Από τα 268 αντιβιοτικά που είναι διαθέσιμα διεθνώς και συνιστάται η χρήση τους από τον ΠΟΥ, μόνο τα 49 περιλαμβάνονται στις λίστες βασικών φαρμάκων για ενήλικες και παιδιά, ως απολύτως απαραίτητα

«Κόκκινο» στις πιο ισχυρές αντιβιοτικές θεραπείες δίνει ο ΠΟΥ, επισημαίνοντας την ανάγκη χρήσης τους όταν πραγματικά υπάρχει ανάγκη

Με αφορμή τη λίστα βασικών φαρμάκων που εξέδωσε χθες, ο ΠΟΥ δίνει το «πράσινο φως» σε πρώτης γενιάς αντιβιοτικά για άμεση χρήση σε ήπιες λοιμώξεις, ξεχωρίζει ισχυρότερα αντιβιοτικά και συνδυασμούς τους που πρέπει να χρησιμοποιούνται με παρακολούθηση και φειδώ, ενώ βάζει «κόκκινο» στα τελευταίας γενιάς αντιβιοτικά ως τελευταία λύση αν τα προηγούμενα έχουν αποτύχει, ζητώντας την ελάχιστη χρήση τους, στη λογική του «προσέχουμε για να έχουμε».

Από τα 268 αντιβιοτικά που είναι διαθέσιμα διεθνώς και συνιστάται η χρήση τους από τον ΠΟΥ, μόνο τα 49 περιλαμβάνονται στις λίστες βασικών φαρμάκων για ενήλικες και παιδιά, ως απολύτως απαραίτητα. Τα υπόλοιπα, παρότι χρήσιμα, αναγνωρίζεται από τον ΠΟΥ η δυσκολία πρόσβασης στις χώρες χαμηλού εισοδήματος, λόγω κόστους.

Τέλος, ξεχωρίζει και 116 αντιβιοτικά, των οποίων η χρήση δεν συνιστάται, καθόλου.

Το «πράσινο φως» δίνεται σε 93 δραστικές ουσίες αντιβιοτικών που εντάσσονται στις κατηγορίες των αμινογλυκοσιδών, πενικιλινών, β λακταμών και αναστολέων β λακταμάσης, των ιμιδαζολίων, κεφαλοσπορινών πρώτης γενιάς, τετρακυκλινών, σουλφοναμίδων και συνδυασμών τους.

«Πορτοκαλί», δηλαδή σε επιτήρηση μπαίνουν 145 αντιβιοτικά νεότερων γενεών, που υπάγονται στις κατηγορίες των αμινογλυκοσιδών, πενικιλιών, μακρολιδίων, καρβαπανεμών, δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς κεφαλοσπορινών, τετρακυκλίνες, κινολόνες, παράγωγα φαινόλης, φλουοροκινολόνες, φωσφονικά, λινκοζαμίδες, β λακτάμες με αναστολείς β λακταμάσης (χορηγούνται και κατά της ψευδομονάδας), αναστολείς β λακταμάσης, ριφαμυκίνες, στρεπτογραμίνες και γλυκοπεπτίδια.

«Κόκκινο» παίρνουν 30 τελευταίων γενεών αντιβιοτικά που εντάσσονται στις κατηγορίες των μονοβακταμών, τετρακυκλινών, κεφαλοσπορινών τρίτης και πέμπτης γενιάς, πολυμυξίνες, γλυκοπεπτίδια, πενέμες, φωσφονικά, στρεπτογραμίνες, παράγωγα τριμεθοπρίμης, καρβαπανέμες, αμινογλυκοσίδες, οξαζολιδινόνες και πλευρομουτιλίνες.

Αντιβιοτικά με «πράσινο» φως

Στα άμεσα αντιβιοτικά «πρώτης γραμμής» για αντιμετώπιση των λοιμώξεων περιλαμβάνονται οι εξής 93 δραστικές ουσίες: Amoxicillin/sulbactam, Ampicillin/sulbactam, Αzanidazole, Azidocillin, Bacampicillin, Benzathine-phenoxymethylpenicillin, Brodimoprim, Cefacetrile, Cefadroxil, Cefaloridine, Cefalotin, Cefapirin, Cefatrizine, Cefazedone, Cefradine, Cefroxadine, Ceftezole, Clometocillin, Epicillin, Furazidin, Hetacillin, Mecillinam, Μetampicillin, Nifurtoinol, Nimorazole, Ornidazole_IV, Ornidazole_oral, Penamecillin, Pivampicillin, Pivmecillinam, Propenidazole,  Propicillin, Satranidazole, Secnidazole, Sulbactam, Sulfadiazine, Sulfadiazine/tetroxoprim,  Sulfadiazine/trimethoprim, Sulfadimethoxine, Sulfadimidine, Sulfadimidine/trimethoprim, Sulfafurazole, Sulfaisodimidine, Sulfalene, Sulfamazone, Sulfamerazine, Sulfamerazine/trimethoprim, Sulfamethizole, Sulfamethoxazole, Sulfamethoxypyridazine, Sulfametomidine, Sulfametoxydiazine, Sulfametrole/trimethoprim, Sulfamoxole, Sulfamoxole/trimethoprim, Sulfanilamide, Sulfaperin, Sulfaphenazole, Sulfapyridine, Sulfathiazole, Sulfathiourea, Sultamicillin, Talampicillin, Tetracycline, Thiamphenicol, Tinidazole_IV, Tinidazole_oral, Amikacin, Amoxicillin, Amoxicillin/clavulanic-acid, Ampicillin, Benzathine-benzylpenicillin, Benzylpenicillin, Cefalexin, Cefazolin, Chloramphenicol, Clindamycin, Cloxacillin, Dicloxacillin, Doxycycline, Flucloxacillin, Gentamicin, Meticillin, Metronidazole_IV, Metronidazole_oral, Nafcillin, Nitrofurantoin, Oxacillin, Phenoxymethylpenicillin, Procaine-benzylpenicillin, Spectinomycin, Sulfamethoxazole/trimethoprim, Trimethoprim.

Υπό παρακολούθηση αντιβιοτικά

Με φειδώ και υπό παρακολούθηση, προτείνει ο ΠΟΥ να χορηγούνται τα παρακάτω 145 αντιβιοτικά, που περιέχουν τις συγκεκριμένες δραστικές ουσίες:

Arbekacin,  Aspoxicillin, Azlocillin, Bekanamycin, Biapenem, Carbenicillin, Carindacillin, Cefaclor, Cefamandole, Cefbuperazone, Cefcapene-pivoxil, Cefdinir, Cefditoren-pivoxil, Cefepime, Cefetamet-pivoxil, Cefmenoxime, Cefmetazole, Cefminox, Cefodizime, Cefonicid, Cefoperazone, Ceforanide, Cefoselis, Cefotetan, Cefotiam, Cefoxitin, Cefozopran, Cefpiramide, Cefpirome, Cefpodoxime-proxetil, Cefprozil, Cefsulodin, Cefteram-pivoxil, Ceftibuten, Ceftizoxime, Chlortetracycline, Cinoxacin, Clofoctol, Clomocycline, Delafloxacin, Demeclocycline, Dibekacin, Dirithromycin, Doripenem, Enoxacin, Ertapenem, Fidaxomicin, Fleroxacin, Flomoxef, Flumequine, Flurithromycin, Fosfomycin_oral, Fusidic-acid, Garenoxacin, Gatifloxacin, Gemifloxacin, Gepotidacin, Grepafloxacin, Isepamicin, Josamycin, Kanamycin_IV, Kanamycin_oral, Lascufloxacin, Latamoxef, Levofloxacin, Levonadifloxacin, Lincomycin, Lomefloxacin, Loracarbef, Lymecycline, Metacycline, Mezlocillin, Micronomicin, Midecamycin, Minocycline_oral, Miocamycin, Moxifloxacin, Nalidixic-acid, Nemonoxacin, Neomycin_IV, Neomycin_oral, Netilmicin, Norfloxacin, Ofloxacin, Oleandomycin, Oxolinic-acid, Oxytetracycline, Panipenem, Paromomycin_oral, Pazufloxacin, Pefloxacin,  Penimepicycline, Pheneticillin, Pipemidic-acid, Piperacillin, Piromidic-acid, Pristinamycin, Prulifloxacin, Ribostamycin, Rifabutin, Rifampicin, Rifamycin_IV, Rifamycin_oral, Rifaximin, Rokitamycin, Rolitetracycline, Rosoxacin, Roxithromycin, Rufloxacin, Sarecycline, Sisomicin, Sitafloxacin, Solithromycin, Sparfloxacin, Spiramycin, Streptoduocin, Streptomycin_IV, Streptomycin_oral, Sulbenicillin, Tazobactam, Tebipenem, Teicoplanin, Telithromycin, Temafloxacin, Temocillin, Ticarcillin, Ticarcillin/clavulanic-acid, Tobramycin, Tosufloxacin, Troleandomycin, Τrovafloxacin, Azithromycin, Cefixime, Cefotaxime, Ceftazidime, Ceftriaxone, Cefuroxime, Ciprofloxacin, Clarithromycin, Erythromycin, Imipenem/cilastatin, Meropenem, Piperacillin/tazobactam, Vancomycin_IV, Vancomycin_oral.

Με «κόκκινο» ως τελευταία λύση

Νεότερα και εξαιρετικά ισχυρά είναι τα αντιβιοτικά που ο ΠΟΥ χρωματίζει «κόκκινα», ως φάρμακα που πρέπει να προστατεύονται για την αντιμετώπιση κρίσιμων λοιμώξεων που δεν μπορούν να καλυφθούν από τα προαναφερόμενα σκευάσματα.

Τα συγκεκριμένα 30 αντιβιοτικά που προορίζονται συνήθως για νοσοκομειακή χρήση για πολύ βαριές λοιμώξεις είναι τα εξής:

Aztreonam, Aztreonam/avibactam, Carumonam, Ceftaroline-fosamil, Ceftobiprole-medocarilColistin_oral, Dalbavancin, Dalfopristin/quinupristin, Daptomycin, Eravacycline, Faropenem, Iclaprim, Imipenem/cilastatin/relebactam, Lefamulin, Minocycline_IV, Omadacycline, Oritavancin, Polymyxin-B_oral, Telavancin, Tigecycline, Cefiderocol, Ceftazidime/avibactam, Ceftolozane/tazobactam, Colistin_IV, Fosfomycin_IV, Linezolid, Meropenem/vaborbactam, Plazomicin, Polymyxin-B_IV και Tedizolid.