Γιατί οι αναταράξεις στα αεροπλάνα γίνονται πιο συχνές… και πιο επικίνδυνες

Παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας και της ασφάλειας, οι αναταράξεις παραμένουν μια από τις πιο αγχωτικές εμπειρίες που μπορούν να βιώσουν οι επιβάτες σε ένα αεροπλάνο.

Το φαινόμενο των αναταράξεων, που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν σπάνιο και ήπιο, φαίνεται να αυξάνεται τόσο σε συχνότητα όσο και σε ένταση.

Ένα άρθρο του BBC παρουσιάζει τα αίτια, τις επιπτώσεις και τις νέες τεχνολογίες που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου.

Τι είναι οι αεροπορικές αναταράξεις και πόσο συχνά συμβαίνουν;

Οι αναταράξεις ορίζονται ως απότομες και βίαιες κινήσεις του αεροσκάφους όταν αυτό διέρχεται μέσα από ζώνες «διαταραγμένο αέρα».

Οι σοβαρές αναταράξεις, συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν κατακόρυφες δυνάμεις μεγαλύτερες από 1,5 g, που μπορούν να σηκώσουν από το κάθισμα επιβάτες που δεν φορούν ζώνη ασφαλείας.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 5.000 περιστατικά σοβαρών ή πολύ σοβαρών αναταράξεων παγκοσμίως, από ένα σύνολο άνω των 35 εκατομμυρίων πτήσεων.

Μόνο το 2023, σχεδόν το 40% των σοβαρών τραυματισμών επιβατών οφειλόταν σε αναταράξεις.

Οι περιοχές με μεγαλύτερη συχνότητα αναταράξεων περιλαμβάνουν τη διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής, όπου τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταγραφεί αύξηση κατά 55% στις σοβαρές αναταράξεις.

Ωστόσο, νέα δεδομένα δείχνουν ότι και άλλες περιοχές, όπως η Ανατολική Ασία, η Βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή, αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά στο μέλλον.

Πηγή: thenationalnews

Η σχέση με την κλιματική αλλαγή

Η κλιματική αλλαγή παίζει καθοριστικό ρόλο στην αύξηση της έντασης και της συχνότητας των αναταράξεων.

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι αναταράξεων:

• οι μεταφορικές, που σχετίζονται με σύννεφα και καταιγίδες
• οι ορογραφικές, που οφείλονται στη ροή αέρα γύρω από ορεινές περιοχές
• και οι αναταράξεις σε καθαρό αέρα, που εμφανίζονται ξαφνικά και χωρίς ορατά σημάδι

Η αύξηση της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα αυξάνει την υγρασία, δημιουργώντας ισχυρότερες καταιγίδες με έντονες ανοδικές και καθοδικές ροές αέρα, γνωστές και ως μεταφορικές αναταράξεις.

Ταυτόχρονα, η θέρμανση διαφοροποιεί τη θερμοκρασία βόρειου και νότιου αέρα στο ρεύμα τζετ, προκαλώντας ισχυρότερα και πιο ασταθή ρεύματα αέρα, τα οποία ευνοούν τις αναταράξεις σε καθαρό αέρα.

Αυτές οι μεταβολές σημαίνουν ότι τα αεροπλάνα θα αντιμετωπίζουν περισσότερες και πιο σοβαρές αναταράξεις κατά τις πτήσεις τους τα επόμενα χρόνια.

Επιπτώσεις για την ασφάλεια των επιβατών

Οι αναταράξεις μπορεί να φαίνονται απλώς μια δυσάρεστη εμπειρία, ωστόσο μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις.

Τραυματισμοί από κοψίματα, κατάγματα, ακόμα και θάνατοι, αν και σπάνιοι, έχουν καταγραφεί ως αποτέλεσμα σοβαρών αναταράξεων.

Στις ΗΠΑ, από το 2009, έχουν καταγραφεί πάνω από 200 σοβαροί τραυματισμοί που σχετίζονται με αναταράξεις, με το προσωπικό των αεροπορικών εταιρειών να αποτελεί τη μεγάλη πλειοψηφία.

Πέρυσι, η Korean Airlines αποφάσισε να σταματήσει να σερβίρει noodles στους επιβάτες της οικονομικής θέσης, καθώς είχε αναφερθεί διπλασιασμός των αναταράξεων από το 2019, γεγονός που αύξανε τον κίνδυνο εγκαυμάτων για τους επιβάτες.

Το οικονομικό κόστος αυτών των συμβάντων για τις αεροπορικές εταιρείες είναι σημαντικό και περιλαμβάνει κόστος επισκευών, αποζημιώσεις, καθυστερήσεις και αυξημένη κατανάλωση καυσίμων λόγω εκτροπής πτήσεων.

Παράλληλα, το ψυχολογικό κόστος για τους επιβάτες που φοβούνται την πτήση αυξάνεται, καθιστώντας τα ταξίδια αεροπορικώς πιο αγχωτικά και απρόβλεπτα.

Τι μας διδάσκουν οι κουκουβάγιες

Παρά τις αυξανόμενες προκλήσεις, οι αεροπορικές εταιρείες και οι κατασκευαστές αεροσκαφών εξελίσσουν τεχνολογίες για να μειώσουν την επίδραση των αναταράξεων.

Ορισμένες μελέτες έχουν εξετάσει εναλλακτικούς τρόπους κατασκευής φτερών.

 Κτηνίατροι και μηχανικοί μελέτησαν τον τρόπο με τον οποίο μια κουκουβάγια πετάει τόσο ομαλά σε ισχυρούς ανέμους και ανακάλυψαν ότι τα φτερά λειτουργούν σαν ανάρτηση και σταθεροποιούν το κεφάλι και τον κορμό κατά την πτήση σε αναταραγμένο αέρα.

Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στα πρακτικά της Royal Society το 2020 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «ένας κατάλληλα ρυθμισμένος σχεδιασμός φτερών με μεντεσέδες θα μπορούσε επίσης να είναι χρήσιμος σε μικρά αεροσκάφη… βοηθώντας στην απόρριψη ριπών ανέμου και αναταράξεων».

Ξεχωριστά, μια νεοσύστατη εταιρεία στην Αυστρία με την ονομασία Turbulence Solutions ισχυρίζεται ότι έχει δημιουργήσει μια τεχνολογία εξουδετέρωσης των αναταράξεων για ελαφρά αεροσκάφη, όπου ένας αισθητήρας ανιχνεύει τον αέρα με αναταράξεις και στέλνει ένα σήμα σε ένα πτερύγιο στο φτερό που εξουδετερώνει αυτές τις αναταράξεις.

Αυτά μπορούν να μειώσουν τις μέτριες αναταράξεις κατά 80% στα ελαφρά αεροσκάφη, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας.

Γιατί οι κουκουβάγιες είναι πηγή έμπνευσης για τους μηχανικούς που κατασκευάζουν πιο αθόρυβα αεροσκάφη
Getty/Staff Illustration

Τεχνητή νοημοσύνη στον αέρα

Υπάρχουν επίσης εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να είναι η λύση.

Το Fourier Adaptive Learning and Control (FALCON) είναι ένα είδος τεχνολογίας που ερευνάται στο California Institute of Technology και μαθαίνει πώς ρέει ο στροβιλώδης αέρας σε ένα φτερό σε πραγματικό χρόνο.

Προβλέπει επίσης τις αναταράξεις, δίνοντας εντολές σε ένα πτερύγιο στο φτερό, το οποίο στη συνέχεια προσαρμόζεται για να τις εξουδετερώσει.

Ωστόσο, ο Finlay Asher, αεροδιαστημικός μηχανικός, εξήγησε ότι αυτού του είδους οι τεχνολογίες απέχουν ακόμη αρκετά.

«Είναι απίθανο να εμφανιστούν σε μεγάλα εμπορικά αεροσκάφη μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες».

Προληπτικά μέτρα και συμβουλές για τους επιβάτες

Η καλύτερη προστασία έναντι των αναταράξεων παραμένει η χρήση της ζώνης ασφαλείας καθ’ όλη τη διάρκεια της πτήσης, ειδικά όταν η καμπίνα ανακοινώνει κίνδυνο αναταράξεων.

Η εμπειρία έχει δείξει ότι πολλοί τραυματισμοί συμβαίνουν όταν οι επιβάτες δεν είναι δεμένοι ή όταν σηκώνονται απότομα.

Ορισμένες αεροπορικές εταιρείες έχουν υιοθετήσει μέτρα όπως η καθυστέρηση ή η αναστολή της εξυπηρέτησης στην καμπίνα σε μεγάλα υψόμετρα, με στόχο τη μείωση των ατυχημάτων λόγω αναταράξεων.

Επιπλέον, η εκπαίδευση του προσωπικού και η βελτίωση της επικοινωνίας με τους επιβάτες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια και την αντιμετώπιση των αναταράξεων.

Το μέλλον των αεροπορικών ταξιδιών σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο

Η κλιματική αλλαγή και οι περιβαλλοντικές συνθήκες καθιστούν τις πτήσεις πιο απαιτητικές και επικίνδυνες όσον αφορά τις αναταράξεις.

Ωστόσο, οι επιστήμονες και οι μηχανικοί εργάζονται εντατικά για να κάνουν τα αεροσκάφη πιο ασφαλή και τα ταξίδια πιο άνετα.

Αν και οι αναταράξεις μπορεί να αυξηθούν, οι τεχνολογικές εξελίξεις, σε συνδυασμό με την προσεκτική σχεδίαση των πτήσεων και την εκπαίδευση, μπορούν να διασφαλίσουν ότι τα αεροπορικά ταξίδια θα παραμείνουν ένα από τα ασφαλέστερα μέσα μεταφοράς.