Δευτέρα 08 Δεκεμβρίου 2025
weather-icon 21o
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Ε’)

Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Ε’)

Κύριο χαρακτηριστικό των αριστοτελικών συγγραμμάτων της πρώιμης περιόδου (όταν ο Αριστοτέλης ήταν ακόμα Ακαδημεικός) είναι η πνευματική συγγένεια με τους διαλόγους του Πλάτωνος

Όσον αφορά τα αριστοτελικά συγγράμματα, αυτά κατατάσσονται σε δύο βασικές ομάδες: αφενός στους εξωτερικούς ή εκδεδομένους λόγους και αφετέρου στις πραγματείες. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται κατά κύριο λόγο τα έργα της πρώιμης εποχής του Αριστοτέλη, φιλολογικά συγγράμματα που απευθύνονταν στο ευρύτερο κοινό και γι’ αυτό ήταν φροντισμένα από λογοτεχνικής απόψεως. Από τα έργα αυτά, που αποτελούσαν ένα είδος εισαγωγής στη φιλοσοφία, σώζονται μόνο λείψανα. Στη δεύτερη κατηγορία συναντούμε τα συγγράμματα εκείνα που προήλθαν από τη διδασκαλία του Αριστοτέλη και προορίζονταν –κατά την επικρατέστερη τουλάχιστον εκδοχή– γι’ αυτήν. Στα έργα αυτά (εσωτερικά συνηθίζουν να τα αποκαλούν οι ερευνητές), που ο ίδιος ο φιλόσοφος ονομάζει λόγους κατά φιλοσοφίαν, η μορφή παραμελείται, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στους εξωτερικούς λόγους που προαναφέραμε.

Κύριο χαρακτηριστικό της πρώτης ομάδας αριστοτελικών συγγραμμάτων, δηλαδή των αποσπασματικά σωζόμενων εξωτερικών λόγων της πρώιμης περιόδου (όταν ο Αριστοτέλης ήταν ακόμα Ακαδημεικός), είναι η πνευματική συγγένεια με τους διαλόγους του Πλάτωνος. Ο διάλογος Εύδημος, εν πρώτοις, οφείλει την ονομασία του σε έναν κύπριο φίλο του Αριστοτέλη, ο οποίος εξορίστηκε από την πατρίδα του, ακολούθησε τον Δίωνα στη Σικελία και πέθανε πολεμώντας εκεί. Στο διάλογο αυτόν, ένα σύγγραμμα –όπως ο Φαίδων του Πλάτωνος– για την ψυχή, ο Αριστοτέλης απορρίπτει την αντίληψη ότι η ψυχή δεν είναι άλλο από την αρμονία του σώματος και υποστηρίζει την προΰπαρξη και την αθανασία της.

Στην ίδια περίοδο, στα χρόνια της Ακαδημίας Πλάτωνος, ανήκει και ο Προτρεπτικός, σύγγραμμα που προέτρεπε τους μαθητές της σχολής να διάγουν ένα βίο πνευματικό, με οδηγό τη φιλοσοφική γνώση (αναφέρεται ως φρόνησις), ό,τι υψηλότερο μπορούσε να κατακτήσει ο άνθρωπος. Στο έργο αυτό, όπου εξαίρεται η σημασία της φιλοσοφίας, είναι εμφανέστατη η πλατωνική επίδραση, το πλατωνικό πνεύμα, χωρίς όμως να καθίσταται σαφές εάν ο Αριστοτέλης υιοθετεί εδώ –όπως και στον Εύδημο– την πλατωνική θεωρία των ιδεών. Σε κάθε περίπτωση, ο Προτρεπτικός εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους νεοπλατωνιστές και επέδρασε καθοριστικά στον Αυγουστίνο.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, έκδοση της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Χαλκιδικής για τον Αριστοτέλη (έργο Κωνσταντίνου Δ. Γεωργούλη, πρόλογος Κωνσταντίνου Ι. Δεσποτόπουλου, Θεσσαλονίκη, 2000).

Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Α’)

Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Β’)

Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Γ’)

Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Δ’)

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ALTER EGO MEDIA A.E.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΚΕΦΟΔΕ ΑΤΤΙΚΗΣ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

ΜΗΤ Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442

Δευτέρα 08 Δεκεμβρίου 2025
Απόρρητο