Οι «Νόμοι» διαφέρουν σε τέτοιο βαθμό από τα υπόλοιπα συγγράμματα του Πλάτωνος, ώστε μερικοί ερευνητές ισχυρίστηκαν πως δεν είναι στην πραγματικότητα έργο του μεγάλου φιλοσόφου
Βεβαίως, υπάρχουν και κοινά γνωρίσματα στα δύο μεγάλα έργα του Πλάτωνος αναφορικά με το κράτος και την πραγμάτωση της τέλειας πολιτείας. Και στην Πολιτεία και στους Νόμους είναι παρούσα η θεωρία των ιδεών (αν και στο δεύτερο έργο η ιδέα του αγαθού ως πρώτη πηγή όλων των αξιών σαφώς υποχωρεί), και στην Πολιτεία και στους Νόμους η αγωγή λογίζεται ως η μέγιστη –αν όχι η μοναδική– δύναμη. Και τούτο, διότι η αγωγή, όπως προβάλλεται στον υπό εξέταση πλατωνικό διάλογο, είναι εκείνη που θα πείσει τους πολίτες για την ορθότητα και τη σκοπιμότητα των νόμων. Το ποθούμενο αποτέλεσμα είναι επομένως η κατανόηση από πλευράς τους, η ευπείθεια στους νόμους, και όχι ο εξαναγκασμός, η τυφλή υπακοή, η οποία ωστόσο δεν αποκλείεται (αυτό το τελευταίο καθίσταται ευκρινές όταν τονίζεται πως και για το παραμικρό βήμα ενός άνδρα ή μιας γυναίκας δεν προέχει η προσωπική απόφαση, η πρωτοβουλία, αλλά η γνώμη των ανωτέρων, η εντολή του άρχοντα).
Αξιοπρόσεκτος είναι και ο τρόπος με τον οποίον ενώνονται στους Νόμους η φιλοσοφική και η θεολογική σκέψη του Πλάτωνος. Ο θεός παρουσιάζεται ως ο ανώτατος κυβερνήτης και ονομάζεται μέτρο όλων των πραγμάτων (ο δη θεός ημίν πάντων χρημάτων μέτρον), ενώ η πίστη στο θεό συνυφαίνεται με μια πολύ αυστηρή νομοθεσία για τα θρησκευτικά ζητήματα. Σύμφωνα με την άποψη ενός μελετητή, ο ένθερμος αυτός ζήλος για την πίστη, με άλλα λόγια η ολοφάνερη ανύψωση της θρησκευτικότητας στον όψιμο Πλάτωνα, συνιστά μια προπαρασκευή για το δρόμο που μόνο λίγοι μπορούν να πορευτούν, για τη μακρά πορεία που καταλήγει στον ύψιστο σκοπό, στη θέαση της ιδέας του αγαθού.
Έχοντας κατά νουν όλα τα ανωτέρω, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι οι Νόμοι διαφέρουν σε τέτοιο βαθμό από τα υπόλοιπα συγγράμματα του Πλάτωνος, ώστε μερικοί ερευνητές ισχυρίστηκαν πως δεν είναι στην πραγματικότητα έργο του μεγάλου φιλοσόφου. Από την άλλη πλευρά, ένα σοβαρό –και δεν είναι ασφαλώς το μόνο– επιχείρημα για τη συμπερίληψη των Νόμων στο συνολικό έργο του Πλάτωνος είναι χωρίς αμφιβολία η μαρτυρία του Αριστοτέλη, ο οποίος στα Πολιτικά του αποδίδει το έργο σε εκείνον. Σε κάθε περίπτωση, η σχέση των Νόμων με το λοιπό συγγραφικό έργο του Πλάτωνος συμπυκνώνεται με τον καλύτερο ίσως τρόπο στην ακόλουθη γνώμη, που εξέφρασε ένας εκ των μελετητών του: «Οι Νόμοι, περισσότερο από άλλα συγγράμματα του Πλάτωνος, είναι ανθρώπινο έργο ενός πνεύματος που κάποτε ήταν θεϊκή φλόγα».
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, οι «Νόμοι» του Πλάτωνος (μετάφραση Γ. Δ. Ζευγώλη, εκδόσεις «Πάπυρος», 1968).
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Παρασκευή 05.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/pexels-kammeran-gonzalez-keola-3137381-9559884-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442